Μοιάζουν να είναι ξεχασμένα στο χρόνο χωρίς να έχει επέμβει άνθρωπος για αιώνες. Τα γνωστά «Δρακόσπιτα» στη Νότια Εύβοια με πιο γνωστό από όλα το «Δρακόσπιτο» της Όχης στην κορυφή του βουνού πάνω από την Κάρυστο είναι πράγματι εντυπωσιακά. Όλα τα δρακόσπιτα χρονολογούνται περίπου τον 5ο αιώνα π.Χ., ενώ υπάρχει και η άποψη ότι είναι παλιότερα, δηλαδή από τον 12ο αιώνα π.Χ.
Είναι όλα φτιαγμένα από μεγάλους λίθους τοποθετημένους ο ένας πάνω στον άλλον χωρίς να έχουν κάποιο άλλο υλικό που να τους κρατάει «κολλημένους». Στα κενά που δημιουργούνται έχουν τοποθετηθεί άλλοι μικρότεροι λίθοι ενώ και η σκεπή είναι περίτεχνα φτιαγμένη από μεγάλες πέτρες που έχουν ένα κενό για να μπαίνει φως.
Η πιο πιθανή εκδοχή για την χρησιμότητά τους είναι ότι αποτελούσαν κτίσματα θρησκευτικής σημασίας στα οποία λατρεύονταν θεότητες ενώ έχει υποστηριχθεί ότι χρησιμοποιούνταν επίσης ως αγροικίες και καταφύγια. Εξάλλου κοντά τους έχουν βρεθεί οστά ζώων, θραύσματα αγγείων και κατάλοιπα θυσιών.
Η κατασκευή τους είναι μοναδική και εντυπωσιακή, πραγματικό μυστήριο για το πώς και ποιοι τα κατασκεύασαν. Σίγουρα οι κατασκευαστές διέθεταν ιδιαίτερες ικανότητες αρχιτεκτονικής, ενώ εικάζεται ότι λόγω διασποράς και διαφορετικότητας υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ της κάθε κατασκευής.
Ιστορικοί που έχουν μελετήσει τις εντυπωσιακές, μυστηριώδεις κατασκευές κάνουν λόγο για ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα καθώς είναι πολύ δύσκολο να σταθούν οι λίθοι ο ένας πάνω στον άλλον χωρίς να υπάρχει συνδετικό υλικό. Πολλές από τις πλάκες είναι τόσο μεγάλες και τόσο βαριές ώστε αποτελεί άξιο απορίας πώς μετακινήθηκαν και τοποθετήθηκαν με αυτόν τον τρόπο. Μερικές από αυτές τις πέτρες μάλιστα ζυγίζουν τόνους.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά δρακόσπιτα είναι αυτό της Όχης στο ομώνυμο όρος χτισμένο σε υψόμετρο περίπου 1.400 μέτρων, ίσως το υψηλότερο σημείο του βουνού. Οι μεγάλοι ογκόλιθοι έχουν ταιριάξει μεταξύ τους δημιουργώντας ένα πραγματικό κομψοτέχνημα εντυπωσιάζοντας με τον τρόπο κατασκευής του, αφού χαρακτηριστικό είναι ότι η πλάκα πάνω από την είσοδο ζυγίζει περίπου 10 τόνους προκαλώντας απορία για το πώς μετακινήθηκε. Το πάχος των τοίχων του είναι περίπου 1,50 μέτρα και το αντικείμενο μελέτης των ερευνητών είναι ποια θα μπορούσε να είναι η χρησιμότητα ενός τέτοιου κτιρίου σε ένα τόσο δύσβατο μέρος.
Αξίζει μια επίσκεψη στα δρακόσπιτα τα οποία με την επιβλητικότητά τους εντυπωσιάζουν όποιον τα εξερευνήσει. Μια μοναδική εμπειρία σε ένα όμορφο μέρος της Ελλάδας και μάλιστα αρκετά κοντά στην Αθήνα.
