Στους κυριότερους γεωπολιτικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η υφήλιος για το 2018 αναφέρεται σε έκθεσή του το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS), με έδρα το Λονδίνο. Στην ετήσια έκθεση του με τίτλο Strategic Survey που δημοσιεύεται στα τέλη κάθε χρόνου επισημαίνει πως η γεωπολιτική ατζέντα του 2018 θα κυριαρχείται από τρία σημαντικά θέματα:

– Τον πολλαπλασιασμό των πυρηνικών όπλων, κυρίως από πλευράς της Β. Κορέας.

– Τη διεθνή τρομοκρατία, κυρίως εκ μέρους του Ισλαμικού Κράτους

– Και τον Πόλεμο της Πληροφορία, που διεξάγεται πρωτίστως από τη Ρωσία

«Αυτό που είδαμε να συμβαίνει το 2017 είναι πως διαλύθηκαν μεγάλες και παραδοσιακές διακρατικές στρατηγικές συμμαχίες που έμοιαζαν στιβαρές, με πρωτοστατούσες τις ΗΠΑ», σημειώνει ο Τζον Τσίπμαν, γενικός διευθυντής του IISS. «Η διάλυση των σχέσεων αυτών δίνει την ευκαιρία σε μεγάλα κράτη, τα οποία θεωρούν πως το παρόν γεωπολιτικό status quo δεν τους ευνοεί, να εκμεταλλευτούν αυτό το γεγονός», τονίζει.

Κάτω από αυτή τη σκοπιά, το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών καταρχήν σταχυολογεί τους παράγοντες στρατηγικής και γεωπολιτικής αλλαγής κατά το 2017, αναφερόμενο σε συγκεκριμένους στρατηγικούς παίκτες:

Βόρεια Αμερική: Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποχωρήσει από τη συμφωνία για τη Συνεργασία των Χωρών του Ειρηνικού (γνωστή με το ακρωνύμιο ΤΡΡ), αλλά και την Συμφωνία των Παρισίων για το Κλίμα εγείρει αμφιβολίες σχετικά με τον ηγετικό ή μη ρόλο που θέλουν να παίξουν οι ΗΠΑ στο διεθνές γεωπολιτικό στερεώμα.

Ευρώπη: Η Ε.Ε. αντιμετωπίζει πιέσεις, κυρίως με την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού σε χώρες όπως η Αυστρία. Η ήττα των λαϊκιστών σε Ολλανδία και Γαλλία δεν πρέπει να αποτελεί λόγο επανάπαυσης, καθώς το εκλογικό σώμα συνεχίζει να παραμένει δυσαρεστημένο.

Μέση Ανατολή: Η ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, που ξεκίνησε στις 30 Σεπτεμβρίου του 2015, άλλαξε τα δεδομένα επιτρέποντας κυρίως στις κυβερνητικές δυνάμεις να ανακαταλάβουν από το Ισλαμικό Κράτος την Παλμύρα και να εκδιώξουν τους αντάρτες από το Χαλέπι. Τα βαριά βομβαρδιστικά επέστρεψαν στη Ρωσία, αλλά η ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Συρία συνεχίζεται και θα είναι μόνιμη. Το «Ισλαμικό Κράτος» έχει ηττηθεί στρατιωτικά στη Συρία, αλλά και στο Ιράκ, ελέγχοντας πλέον μόλις το 3% του συριακού εδάφους. Ωστόσο, στη Συρία εξακολουθούν να δρουν δεκάδες τρομοκρατικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και η Ταχρίρ αλ Σαμ, «θυγατρική» της Αλ Κάιντα, η οποία ελέγχει το μεγαλύτερο ποσοστό της συριακής επαρχίας Ιντλιμπ, συνεπώς, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας στη Συρία δεν έχει ακόμη κερδηθεί.

Ασία: Η Βορειοκορεατική απειλή φέρνει όλο και πιο κοντά την Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, προκαλώντας με την σειρά του εκνευρισμό στο Πεκίνο.

O Κιμ Γιονγκ Ουν εκτόξευσε νέες απειλες μετά την επιβολή νέων κυρώσεων από τον ΟΗΕ. Οι νέες κυρώσεις του ΟΗΕ κατά της Βόρειας Κορέας είναι πράξη πολέμου και ισοδυναμούν με ολοκληρωτικό οικονομικό αποκλεισμό σε βάρος της χώρας, όπως ανακοίνωσε σήμερα το βορειοκορεατικό υπουργείο Εξωτερικών, απειλώντας να τιμωρήσει όσους στήριξαν τα μέτρα αυτά. Σε ανακοίνωση, που δημοσιοποίησε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της χώρας KCNA, το υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Κορέας δήλωσε ότι οι ΗΠΑ είναι τρομοκρατημένες από την πυρηνική της δύναμη και γίνονται ολοένα και πιο αλλόφρονες «στις ενέργειες επιβολής των σκληρότερων ποτέ κυρώσεων και πιέσεων στη χώρα μας». Η Βόρεια Κορέα είπε ότι όσοι ψήφισαν υπέρ των κυρώσεων θα βρεθούν αντιμέτωποι με την οργή της Πιονγκγιάνγκ.

Λατινική Αμερική: Όλη η περιοχή βρίσκεται στα «κόκκινα» εξαιτίας της πρωτοφανούς εχθρικότητας της κυβέρνησης Τραμπ απέναντι στις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες, αλλά και την απροθυμία του να δεσμευτεί σε μια αναπτυξιακή βοήθεια.

Ρωσία: Στο Κρεμλίνο αρέσει το «ζην επικινδύνως», και με γνώμονα αυτό, η Ρωσία αναδείχθηκε σε σημαντικό παίκτη στη Μέση Ανατολή, αλλά και σε επιδραστικό παράγοντας στα Βαλκάνια. Ωστόσο, η κόντρα με την Ουάσινγκτον αποτελεί παράγοντα εντατικότερης στρατικοποίησης ανάμεσα στις δυο χώρες -μια κίνηση που απειλεί την ανάπτυξη όλης της μετασοβιετικής ευρύτερης περιοχής, αλλά και το μέλλον του αφοπλισμού.

Νότια Ασία: Με 900 δισ. δολάρια προγραμματισμένες επενδύσεις – από λιμάνια στο Πακιστάν και τη Σρι Λάνκα έως σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας στην Ανατολική Αφρική- το σχέδιο OBOR της Κίνας (Οne Belt, Οne Road – Μια ζώνη, ένας δρόμος) είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη διεθνής επενδυτική πρωτοβουλία που έχει ποτέ σχεδιάσει χώρα. Ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού φιλοδοξεί να διαμορφώσει τη διεθνή οικονομική αγορά και το γεωπολιτικό τοπίο τα επόμενα χρόνια, κυρίως όμως θα συσφίξει τις σχέσεις Πακιστάν-Κίνας. Εντωμεταξύ, η Ινδία επιδιώκει να αναδειχθεί σε ηγέτη της περιοχής γύρω από τον Ινδικό Ωκεανό, ενώ παράγοντες αποσταθεροποίησης αποτελούν η ρευστή κατάσταση στο Κασμίρ και οι τεταμένες σχέσεις Πακιστάν-Ινδίας.

Υποσαχάρια Αφρική: Η Κίνα συνεχίζει να ασκεί μεγάλη επιρροή σε χώρες της περιοχής, κυρίως διαμέσου οικονομικών πρωτοβουλιών. Ταυτόχρονα, τα δυτικοαφρικανικά κράτη συνεχίζουν να επιδεικνύουν μια πολύ μειωμένη ανοχή σε αυταρχικούς ηγέτες.

Ρίσκα και απειλές
Το κέντρο βάρους της έρευνας μετατίθεται πλέον στο… δια ταύτα, δηλαδή τους κυριότερους γεωπολιτικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η υφήλιος για το 2018. Το επίκεντρο θα είναι και πάλι η Βόρειος Κορέα και το πυρηνικό της πρόγραμμα. Μια βορειοκορεατική κρίση είναι, άρα, πιθανή, μαζί με ακόμη τρεις εστίες κινδύνου:

Ισραήλ: Στα πρόθυρα ολικής και μη-αναστρέψιμης ανάφλεξης βρίσκεται η Μέση Ανατολή λόγω της πρόθεσης Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, ανατρέποντας ουσιαστικά κατ’ αυτόν τον τρόπο την προσεκτική αμερικανική πολιτική ως προς αυτό το ακανθώδες ζήτημα επί δεκαετίες. Εντωμεταξύ τα «τύμπανα του πολέμου» χτυπούν για μια ακόμα φορά μεταξύ Ισραήλ και Ιράν καθώς το Τέλ Αβίβ είναι διατεθειμένο να καταφύγει στη στρατιωτική δράση προκειμένου να διασφαλίσει ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα.

Ιράν: Τον Οκτώβριο ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ αρνήθηκε να επαναβεβαιώσει ότι το Ιράν συμμορφώνεται με τους όρους της συμφωνίας αυτής, που συνήφθη το 2015 μεταξύ της Τεχεράνης και των έξι μεγάλων δυνάμεων (ΗΠΑ, Κίνας, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία). Η απόφασή του άνοιξε ένα παράθυρο 60 ημερών στη διάρκεια του οποίου το Κογκρέσο θα έπρεπε να αποφασίσει αν θα επαναφέρει τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Το Κογκρέσο άφησε να περάσει η διορία χωρίς να λάβει απόφαση και πλέον ο Αμερικανός πρόεδρος πρέπει να αποφασίσει ως τα μέσα Ιανουαρίου αν θέλει οι ΗΠΑ να συνεχίσουν να μην επιβάλλουν ενεργειακές κυρώσεις στο Ιράν.

Ισλαμικό Κράτος: Το «Ισλαμικό Κράτος» έχει ηττηθεί στρατιωτικά στη Συρία, αλλά και στο Ιράκ, ωστόσο στην Ευρώπη συνεχίζει να απειλεί διαμέσου μικρών και τυχαίων τρομοκρατικών επιθέσεων που αναγκάζουν τις υπηρεσίες ασφαλείας να «διαμοιράζονται», δημιουργώντας αρα χώρο για την διενέργεια μεγαλύτερων χτυπημάτων. Ειναι λοιπόν πιθανή μια μεγάλη επίθεση σε χώρες όπως η οι ΗΠΑ ή η Σαουδική Αραβία, ενώ μια έξαρση τζιχαντιστικής βίας είναι πιθανή και στις Φιλιππίνες.