«Μεγάλη χαρά να το θεωρείτε αδελφοί μου,
όταν περιπέσετε σε διάφορους πειρασμούς
για τον Θεό.
«…Είναι χαράς και επαίνου άξιοι οι πειρασμοί και οι θλίψεις, που δοκιμάζουν οι χριστιανοί για τον Θεό και προέρχονται από τον Θεό. Επειδή αυτοί γίνονται δεσμός άλυτος και αυξάνουν την αγάπη προς τον Θεό και την κατάνυξη.
Γι΄αυτό είπε και ο σοφός Σειράχ «τέκνο εάν προσέρχεσαι για να δουλεύεις στον Κύριο και Θεό σου να ετοιμάσεις την ψυχή σου για πειρασμό». Και ο Κύριος είπε στον κόσμο θα έχετε θλίψη αλλά να έχετε θάρρος εγώ νίκησα τον κόσμο». Διότι χωρίς θλίψεις και γυμνάσια δεν μπορεί κανείς να λάβει στεφάνους ούτε θεϊκούς ούτε κοσμικούς.
Βέβαια μπορεί να αναρωτιόταν κανείς «εάν τέτοια καλά φέρνουν οι πειρασμοί γιατί ο Χριστός μας προστάζει να λέμε στην ευχή του |»Πάτερ ημών» « και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν;». Δηλαδή Κύριε μη μας βάλεις σε πειρασμό;
Και απαντά σ΄ αυτό ο θεοφόρος Μαξιμος ότι δύο ειδών είναι οι πειρασμοί.
1 Ο μεν ένας πειρασμός είναι εκούσιος (με τη θέλησή μας) και γίνεται με τη γνώμη της ψυχής μας. Αυτός προξενεί ηδονή μεν στο σώμα αλλά οδύνη και θλίψη στην ψυχή. Είναι δε ταυτόσημος με την πράξη της αμαρτίας.
Ο άλλος πειρασμός είναι ακούσιος (γίνεται παρά τη θέλησή μας) και είναι ασύμφωνος με τη γνώμη της ψυχής μας. Προξενεί δε θλίψη στην αίσθηση του σώματος αλλά ηδονή στην ψυχή.
Ο Κύριος λοιπόν μιλά για τον πρώτο πειρασμό τον εκούσιο που προκαλεί την ηδονή και την αμαρτία. Και μας λέει να παρακαλάμε τον Θεό να παραχωρήσει μην πέσουμε σε αυτόν, διότι χάνουμε την χάρη του και κολαζόμαστε.
Ο δε αδελφόθεος Ιάκωβος ομιλεί εδώ για τον πειρασμό που έρχεται με τη βία, παρά τη θέλησή μας που προξενεί οδύνη και πόνο στην αίσθηση του σώματος. Γι΄αυτό ο Κύριος λέει να λέμε στο τέλος του «Πάτερ ημών» «αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού» γιατί ο πειρασμός ο ηδονικός και αμαρτωλός προξενείται από τον πονηρό και ο Ιάκωβος είπε ότι η δοκιμασία της θλίψεως προετοιμάζει την αρετή της υπομονής.
Υπαίτιοι λοιπόν για κάθε χαρά και αγαλλίαση είναι οι έξω από τη θέλησή μας οδυνηροί πειρασμοί στους πρόθυμους και ενάρετους, διότι όσο το σώμα πονεί και φθείρεται με΄αυτούς τόσο η ψυχή χαίρει και ανακαινίζεται, καθώς λέει και ο Απόστολος Παύλος πως εάν ο εξωτερικός άνθρωπος φθείρεται ο εσωτερικός ανανεώνεται μέρα με τη μέρα. Η δοκιμασία πάλι οδηγεί στην τελειότητα της αρετής.
Προσθέτει δε ο Θεοφύλακτος με τον Οικουμένιο ότι άλλοι πειρασμοί προέρχονται από μας και άλλους επιτρέπει ο Θεός να μας έρχονται για να γυμναζόμαστε και να στεφανωνόμαστε.
Οι πειρασμοί που προέρχονται από μας είναι δύο ειδών:
- Αυτοί που έρχονται για την άλογη και υπερήφανη ανδρεία που δείχνουμε πως είμαστε τάχα δυνατοί και γι΄αυτό μπαίνουμε μόνοι μας στους πειρασμούς. Αυτή η άλογη ανδρεία ονομάζεται θρασύτητα και ο Κύριος μας συμβουλεύει να φυλαγόμαστε από αυτήν. «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε για να μην μπείτε σε πειρασμό, γιατί το μεν πνεύμα είναι πρόθυμο αλλά η σάρκα ασθενική». Γιατί πριν από τον πειρασμό η ψυχή και το πνεύμα είναι πρόθυμα, όταν όμως έρθει ο πειρασμός σβήνεται αυτή η προθυμία και δεν έχει καλό τέλος.
- Άλλοι πάλι πειρασμοί μας έρχονται για τις αμαρτίες μας….
Αυτά τα δύο είδη πειρασμών που προέρχονται από δική μας υπαιτιότητα πρέπει να αποφεύγουμε όσο γίνεται από την αρχή ζώντας χωρίς αμαρτίες και μη μπαίνοντας σε πειρασμούς από θρασύτητα και υπερηφάνεια. εάν δε μας ακολουθήσουν πρέπει να τους υπομείνουμε ευχαρίστως ως κανόνα για τις αμαρτίες μας.
Τους πειρασμούς δε εκείνους που έρχονται ως δοκιμασία μόνο από τον Θεό δεν πρέπει να τους αποφεύγουμε γιατί μας κάνουν άξιους να πάρουμε από τον Θεό στεφάνια και εγκώμια».
Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου
Ἐκ τῆς ἐρμηνείας εἰς τήν ἐπιστολήν Ἰακώβου (Α, 2~3, 12~14)
Κείμενο ελαφρά διασκευασμένο στην καθομιλουμένη
