Οι τελευταίες εξελίξεις στην παγκόσμια σκηνή, με ημερομηνία αναφοράς τις 20 Φεβρουαρίου 2025, αποτυπώνουν μια ζοφερή πραγματικότητα για την Ευρώπη, που δεν έχει γνωρίσει παρόμοια κρίση από την πτώση του Σιδηρού Παραπετάσματος το 1989. Οι κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντίμιρ Πούτιν απειλούν να διαλύσουν τη μεταπολεμική τάξη που εξασφάλιζε σταθερότητα και ειρήνη στην ήπειρο για δεκαετίες. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες και πολίτες καλούνται να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της πρόκλησης και να προσαρμοστούν σε έναν κόσμο όπου η αμερικανική στήριξη δεν είναι πλέον δεδομένη, ενώ η Ρωσία ενισχύει τη θέση της.
Η κρίση ξεκινά από την Ουκρανία, η οποία φαίνεται να θυσιάζεται στο πλαίσιο μιας προσπάθειας του Τραμπ να επιβάλει γρήγορη λύση στον πόλεμο, πιθανώς με όρους που ευνοούν τη Μόσχα. Η στάση αυτή του Αμερικανού προέδρου, που εδράζεται στην πολιτική «Πρώτα η Αμερική», θέτει την ευρωπαϊκή ασφάλεια σε κίνδυνο. Ταυτόχρονα, ο Πούτιν εκμεταλλεύεται την αποστασιοποίηση των ΗΠΑ, ενισχύοντας τη θέση της Ρωσίας τόσο στην Ουκρανία όσο και απέναντι στην Ευρώπη. Η μακροχρόνια εξάρτηση της ηπείρου από το ΝΑΤΟ και την αμερικανική στρατιωτική ομπρέλα κλονίζεται, αφήνοντας την Ευρώπη αντιμέτωπη με μια νέα, σκληρή πραγματικότητα.
Οι 48 ώρες που άλλαξαν τα πάντα! Η μεταστροφή του Τραμπ κατά του Ζελένσκι
Η κατάσταση απαιτεί από την Ευρώπη να αφήσει πίσω την αδράνεια που την χαρακτήριζε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η αξιοπιστία των ΗΠΑ, που αποτελούσε το θεμέλιο της ευρωπαϊκής άμυνας, δεν είναι πια εγγυημένη. Ο Τραμπ αντιμετωπίζει τις συμμαχίες ως συναλλαγές, δείχνοντας ελάχιστο ενδιαφέρον για τις ευρωπαϊκές ανησυχίες, ενώ ο Πούτιν αξιοποιεί αυτή την αδιαφορία για να επεκτείνει την επιρροή του. Η Ευρώπη καλείται να αναλάβει την ευθύνη της δικής της ασφάλειας, κάτι που απαιτεί τόσο στρατηγική σκέψη όσο και αποφασιστικές κινήσεις.
Μια βασική ανάγκη είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ οφείλουν να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες, να αναζωογονήσουν την αμυντική τους ετοιμότητα που έχει αδυνατίσει με τα χρόνια και να επενδύσουν στη βιομηχανία όπλων. Παρόλο που η δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού στρατού παραμένει δύσκολος στόχος, η συνεργασία και ο συντονισμός είναι απαραίτητοι. Η ήπειρος δεν μπορεί να περιμένει πλέον τις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει απειλές όπως η Ρωσία, που συνεχίζει να δοκιμάζει την αντοχή της.
Πέρα από τη στρατιωτική διάσταση, η Ευρώπη πρέπει να προσαρμοστεί σε έναν κόσμο όπου η «σκληρή ισχύς» κυριαρχεί. Η μεταπολεμική τάξη, βασισμένη σε διεθνείς θεσμούς και κανόνες, δείχνει να καταρρέει, δίνοντας τη θέση της σε μια εποχή όπου η δύναμη υπερισχύει της διπλωματίας. Ο Τραμπ, με την απρόβλεπτη πολιτική του, και ο Πούτιν, με την επιθετική του στάση, αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: μιας παγκόσμιας τάξης όπου η ισχύς υπερισχύει της διπλωματίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να προσαρμοστούν σε αυτή την πραγματικότητα, αναπτύσσοντας όχι μόνο στρατιωτική ικανότητα αλλά και πολιτική βούληση για αποφασιστική δράση.
Η Ουκρανία αποτελεί το πρώτο πεδίο δοκιμής αυτής της νέας πραγματικότητας. Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να σταθεί στο πλευρό του Κιέβου με αποτελεσματικότητα, οι συνέπειες θα είναι βαριές, τόσο για την Ουκρανία όσο και για την αξιοπιστία της ηπείρου. Χωρίς άμεση δράση, η Ευρώπη κινδυνεύει να γίνει παθητικός παρατηρητής σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύτητα. Η ιστορία δείχνει ότι η αδράνεια σε περιόδους κρίσης οδηγεί σε ήττα. Η ώρα για δράση είναι τώρα, και η Ευρώπη πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να σταθεί μόνη της, ακόμα και χωρίς την αμερικανική ομπρέλα.
Η κατάσταση είναι ξεκάθαρη: η μεταπολεμική εποχή φτάνει στο τέλος της, και η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η επιλογή της θα κρίνει αν θα παραμείνει πρωταγωνιστής ή αν θα υποβιβαστεί σε δευτερεύοντα ρόλο στον νέο, επικίνδυνο κόσμο που διαμορφώνεται. Η ώρα της δράσης έχει φτάσει, και η Ευρώπη πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να σταθεί στα πόδια της, ακόμα και χωρίς την παραδοσιακή στήριξη από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.Η μεταπολεμική εποχή τελειώνει, και η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η επιλογή της θα καθορίσει αν θα παραμείνει παίκτης ή απλός θεατής στον νέο, επικίνδυνο κόσμο που αναδύεται.
