Τα τελευταία χρόνια, τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά έχουν τραβήξει την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας λόγω της έντονης παρουσίας τους στο περιβάλλον και των πιθανών επιπτώσεων στην υγεία. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια, που δε φαίνονται με γυμνό μάτι, προέρχονται από τη διάσπαση μεγαλύτερων κομματιών πλαστικού και έχουν διεισδύσει σε διάφορα οικοσυστήματα. Μεγάλη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι έχουν ανιχνευθεί στο μητρικό γάλα, το αίμα και τα ούρα αλλά και σε όργανα του ανθρώπου, όπως ο πνεύμονας και το ήπαρ.
Μία πρωτοποριακή επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο κορυφαίο ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine έρχεται να αυξήσει την ανησυχία για τους κινδύνους που εγκυμονεί στην υγεία η εκτεταμένη ρύπανση του περιβάλλοντος από τα πλαστικά. Ερευνητές από την Ιταλία, το Βέλγιο και τις ΗΠΑ με επικεφαλής τον καθηγητή Raffaele Marfella μελέτησαν την αθηρωματική πλάκα 257 ασθενών με ασυμπτωματική στένωση των καρωτίδων και ανακάλυψαν συσσώρευση νανοπλαστικών στο 58% των περιπτώσεων. Τα νανοπλαστικά ανιχνεύθηκαν όχι μόνο στην άμορφη ύλη της αθηρωματικής πλάκας αλλά και μέσα σε κύτταρα. Το πλέον ανησυχητικό όμως είναι ότι η συσσώρευση αυτών των νανοσωματιδίων βρέθηκε να σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών παραγόντων στο αίμα και αύξηση του κινδύνου σοβαρών καρδιαγγειακών επιπλοκών κατά 4.53 φορές, περιλαμβανομένου του εμφράγματος του μυοκαρδίου, του εγκεφαλικού και θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια.
Οι παρατηρήσεις του Δρ Marfella και των συνεργατών του δεν αποδεικνύουν ότι η συσσώρευση νανοπλαστικών είναι υπεύθυνη για τον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων. Έρχονται όμως να προσθέσουν νέα δεδομένα σε προηγούμενες αναφορές για αυξημένη συχνότητα καρδιαγγειακών νοσημάτων σε εργαζόμενους που εκτέθηκαν σε υψηλά επίπεδα ρύπανσης από πλαστικά. Τα αποτελέσματα της μελέτης πρέπει να προβληματίσουν καθώς αποδεικνύουν τη διείσδυση ρυπογόνων στην κυκλοφορία του αίματος στον πληθυσμό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μικροπλαστικά με μέγεθος >150μm δεν εισέρχονται στα αγγεία. Η μελέτη του Δρ Marfella και των συνεργατών του δείχνει ότι δεν ισχύει το ίδιο για τα νανοπλαστικά σωματίδια, γεγονός που μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην υγεία του πληθυσμού.
Πώς αυτά τα προϊόντα της αποδόμησης των πλαστικών καταλήγουν στον άνθρωπο δεν είναι ακόμη βέβαιο. Πιστεύεται όμως ότι μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό μας μέσω της διατροφής, της αναπνοής και της κατανάλωσης προϊόντων που περιέχονται σε πλαστικές συσκευασίες. Κάθε χρόνο, περίπου 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών καταλήγουν στις θάλασσες, με τον αριθμό αυτό να αναμένεται να αυξηθεί αν δεν ληφθούν μέτρα άμεσα. Καθώς διασπώνται σε μικρότερα κομμάτια, καταπίνονται ή απορροφώνται από θαλάσσιους οργανισμούς όπως τα ψάρια και τα μαλάκια, εισέρχονται στη τροφική αλυσίδα και καταλήγουν στον άνθρωπο. Επίσης, αιωρούμενα μικροπλαστικά μπορούν να εισπνευστούν, προσθέτοντας έναν ακόμη δρόμο έκθεσης σε αυτά.
Η επιστημονική κοινότητα θα εντατικοποιήσει την έρευνα για την «κρυφή εισβολή» των μικροπλαστικών και νανοπλαστικών στους ζωντανούς οργανισμούς και τις επιπτώσεις της στην υγεία του ανθρώπου. Όμως η δραστική μείωση της χρήσης πλαστικών και ο αυστηρός έλεγχος της ρύπανσης από αυτά είναι πλέον ανάγκη. Πράγματι, η μελέτη του Δρ Marfella και των συνεργατών του έδειξε ότι ο κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι μεγάλος, πραγματικός και σοβαρός.
