Του Χρύση Μιχαηλίδη
Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ «ΠΟΛΙΣ» ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ
Άρα εδώ έχομε μια Πόλη καθαρά φραγκεμένη, λεηλατημένη από τους κατακτητές έως το έπακρον (δεκάδες πλοία φορτωμένα θησαυρούς έφυγαν για την Βενετία) , με λιγοστούς κατοίκους ( λιγότερους των 50 χιλιάδων) με μια οικονομική μονοπωλιακή παρουσία σε όλους τους τομείς από Φράγκους, που είχε μεγάλη δυσκολία να θρέψει τον πληθυσμό της.
Αυτό έγινε φανερό όταν ο αδύνατος πλέον φραγκικός στρατός κατοχής , μετά την ήττα τους από τον Βούλγαρο τσάρο Καλογιάννη που ήλθε σε βοήθεια των Ρωμηών των Βαλκανίων και στην μάχη της Αδριανουπόλεως, στις 14 Απριλίου 1205 έγινε μια αξιομνημόνευτη μάχη, στην οποία ο λατινικός στρατός των ιπποτών αφανίσθηκε ολοκληρωτικά από τα βουλγαρικά καί κουμανικά στρατεύματα του Καλογιάννη, έτσι για να μπορέσουν να τραφούν οι Φράγκοι κατακτητές μέσα στην κατεχόμενη και διαλυμένη Κωνσταντινούπολη , έπρεπε να κάνουν εξορμήσεις, λεηλατώντας τις γύρο περιοχές.
Μια τέτοια ευκαιρία βρήκε ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος που ανακατάλαβε την Κωνσταντινούπολη από τους Φράγκους. Μια νύκτα που τα φραγκικά στρατεύματα κατοχής βγήκαν για πλιατσικο, ο Στρατηγόπουλος, με 800 άντρες κατέλαβε τοίχοι και ο λαός της ΠΟΛΗΣ έκαψε τις περιοχές που ζούσαν οι Γενουάτες και οι Ενετοί. Επιστρέφοντας τα πλοία είδαν την πόλη να καίγεται και τους δικούς τους στον μόλο έτοιμοι για φυγή. Έτσι και έγινε. Σημειώνεται ότι η πανηγυρική είσοδος του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου ( από το βασίλειο της Νίκαιας) στην Πόλη έγινε ανήμερα της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου του 1261
Ποια όμως Κωνσταντινούπολη άφησαν πίσω τους οι Φράγκοι κατακτητές της 4ης τάχα Σταυροφορίας; Η Ρωμανία μετά την ανακατάληψη της από τους Ρωμηούς της Νίκαιας έζησε ακόμα περίπου δυο αιώνες , δύο αιώνες παρακμής και Εθνικής ξεφτίλας.
‘Ετσι λοιπόν ο πρώτος Αυτοκράτορας μετά την Φραγκοκρατία γίνεται ο σκληρός Μιχαήλ Παλαιολόγος ( από το βασίλειο της Νίκαιας) και ο οποίος επιβάλλει την «ενωτική» με τους Φράγκους πολιτική του δια πυρός και σιδήρου.
Ο Μιχαήλ δεν δίστασε να αποδεχθεί την εκκλησιαστική Ένωση (υποταγή) με τη Ρώμη, η οποία επιβεβαιώθηκε από τη σύνοδο της Λυών (1274). Η Ένωση όμως προκάλεσε στο Βυζάντιο μια βαθιά εσωτερική κρίση. Ο Μιχαήλ, πεπεισμένος για την ορθότητα της πολιτικής του, αντέδρασε με διώξεις και φυλακίσεις των αντιπάλων της Ένωσης.
Αυτό όμως είχε και άλλες σημαντικές πολιτικές συνέπειες, όπως η τελειωτική διάλυση της «ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑΣ» ανάμεσα στην ΡΩΜΑΝΙΑΣ και τις άλλες ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ όπως την Σερβία, Βουλγαρία, και Ρωσσία. Όχι μόνο διαλύεται η Κοινοπολιτεία αλλά οι χώρες μέλη έγιναν και εχθρικές προς την Πόλη (αυτές Ορθόδοξες και η Πόλη Ουνίτες) προκαλώντας ακόμα πιο πολλά προβλήματα στην εναπομείνουσα Παπική Κωνσταντινούπολη των Παλαιολόγων και μετέπειτα .
Στην προσπάθειά του ο πρώτος Παλαιολόγος να επιβάλει την φιλοδυτική (ενωτική) πολιτική του εξόρισε όλους τους κληρικούς που δε ήθελαν την «ΕΝΩΣΗ» καθαίρεσε τον Πατριάρχη Ιωσήφ αντικαθιστώντας τον με τον Βέκκο και κυνήγησε όλους τους ανθενωτικούς αστούς, δημεύοντας την περιουσία τους και δολοφονώντας η εξορίζοντας τους, έθεσε την ΠΟΛΗ υπό το έλεγχο του αφήνοντας την Νίκαια στο έλεος των Τούρκων .
Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ
Στη διάρκεια του 14ου αι. και επί της δυναστείας των Παλαιολόγων, οι άρχοντες ( οι πλούσιοι) επεξέτειναν τα κτήματά τους και αύξησαν τον αριθμό των πάροικων τους. Μέσα στη γενική αθλιότητα, αυτοί ζούσαν μια ζωή γεμάτη ανέσεις και προνόμια, απαλλαγμένοι από φορολογικές υποχρεώσεις. Αντίθετα, τα αγροτικά κτήματα, ακόμη και αυτά της κατώτερης αριστοκρατίας, μειώνονταν συνεχώς, επειδή τα απορροφούσαν οι μεγάλοι γαιοκτήμονες.
Εδώ να αναφέρομε ότι για πολιτικούς λόγους κυριάρχησαν οι ξένοι μισθοφόροι σχεδόν ολοκληρωτικά στο στρατό της Πόλις, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθεί το κράτος με δυσβάστακτες οικονομικές υποχρεώσεις. Αυτό οδήγησε τον Ανδρόνικο Β’ να διαπράξει ένα μοιραίο λάθος: μείωσε υπερβολικά τη δύναμη του βυζαντινού στρατού και περιόρισε σημαντικά το στόλο.
Αυτό απαντά σε κάποιους που στη προσπάθεια τους να ερμηνεύσουν εκ των υστέρων την ανυπαρξία στρατού για την άμυνα της Πόλης, αναζητούν λιποτάκτες ανάμεσα στους μοναχούς της εποχής.
Προσθέτοντας το γεγονός ότι ο Ανδρόνικος ο Β με τα α δραστικά μέτρα λιτότητας που εφήρμοσε για να μειώσει κάπως τις τεράστιες δαπάνες και να βελτιώσει την κατεστραμμένη οικονομία της αυτοκρατορίας έπληξαν σε μεγάλο βαθμό τον στρατό και ιδιαίτερα τον στόλο, τον οποίο ο αυτοκράτορας κατάργησε εντελώς με διάταγμα του 1284, ακόμα μπορούμε εδώ να αναφέρομε το γεγονός ότι ο Ανδρόνικος ο Β συνέχισε την πολιτική των προνομίων στους Γενουάτες εντάσσοντας τους Βενετσιάνους στο στρατόπεδο των εχθρών. Και πέραν αυτών είχαμε και έναν εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Ανδρόνικος ο Β και του εγγονού του Ανδρόνικου Γ΄ στον οποίο εντάχθηκαν και οι Βούλγαροι με τον Ανδρόνικου Γ και οι Σέρβοι με τον Ανδρόνικος ο Β.
Oι ολέθριες δυναστικές διαμάχες των Παλαιολόγων όπως του Ιωάννη Παλαιολόγου και του Ιωάννη Κατακουζηνού (Α και Β εμφύλιος) Οι οδυνηρές συμμαχίες με Τούρκους και Σέρβους, οι επιγαμίες και η εισβολή των εχθρών σε Μακεδονία και Θράκη, η πολιτική του Ορχάν
Συμπερασματικά όλες αυτές οι δυναστικές διαμάχες των Ρωμηων είχαν σαν αποτέλεσμα την εισβολή των εχθρών στη Μακεδονία και στη Θράκη. Τα οικονομικά της Πολιτείας χειροτέρεψαν περισσότερo, καθώς υποθηκεύτηκε στους Βενετούς –μεγαλώνοντας την εξάρτηση από αυτούς- ο πλούτος του παλατιού αλλά και των εκκλησιών (το ίδιο το Ρωμαϊκο στέμμα, χρυσά και κοσμήματα αλλά και σκεύη από ναούς).
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΛΩΣΗ ΩΣ ΦΥΣΙΚΟ ΕΠΟΜΕΝΗ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ ΤΗΣ «ΠΟΛΙΣ»
Οι Ρωμηοι ολόκληρης της επικράτειας, εναντιωνόταν κατά των εκάστοτε κατακτητών, καθώς και κατά της ένωσης με τη Δυτική Εκκλησία. Αν και αποτελούνταν από διαφορετικές φυλές και εθνικότητες και είχαν διαφορετικά ήθη και πολιτισμικά έθιμα, η κοινή γλώσσα, ορθόδοξη πίστη και αφοσίωση προς τον ηγεμόνα αποτελούσαν τον κοινό συνδετικό κρίκο Οι ρίζες της Ρωμανίας παρέμειναν ρωμαϊκές, καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του, μέχρι το τέλος του, ακόμα και όταν πια φαινόταν ότι είχε χάσει κάθε σημάδι της ρωμαϊκής του ταυτότητας
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της περιόδου των Παλαιολόγων, είναι η σταδιακή κατάκτηση εξουσίας των συναυτοκρατόρων, που πολλές φορές εξισώνεται με τη αυτοκρατορική. Η ισοτιμία αυτή των τίτλων, καθώς και η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ της Πρωτεύουσας και των διάσπαρτων επαρχιών της, επέφερε την διάβρωση του πάλαι ποτέ ισχυρού κράτους και την ύπαρξη απομονωμένων αυτόνομων περιοχών και πραξικοπημάτων όπως οι περιπτώσεις των Ανδρόνικων Β΄ και Γ΄, του Ιωάννη Ε΄ και του υιού του Ανδρόνικου Δ΄ κ.α
Σήμα κατατεθέν στην πορεία της Ρωμανίας προς το τέλος, είναι αναμφισβήτητα η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους κατά την Δ΄ Σταυροφορία (1204). Η λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, ήταν η τρομερότερη όλων των εποχών και ξεπερνούσε σε αθλιότητα και 29 Τον 14ο και 15ο αι., αναδύεται η τάξη των μέσων ή βουργέσιων· πρόκειται για κατώτερη αριστοκρατία επαρχιακών πόλεων, που στελεχώνουν και παγιώνουν την, ήδη ισχυρή, τάξη των πλουσιότερων γαιοκτημόνων και εμπόρων.
Στις 16 Φεβρουαρίου 1391, απεβίωσες ο πατέρα του Ιωάννη Ε΄, ο οποίος είχε εξαναγκαστεί από τον Σουλτάνο να διαλύσει τις οχυρώσεις της Βασιλεύουσας, και κατορθώνοντας να αποδράσει από την τουρκική Αυλή, έφυγε λαθραία και έφτασε στην Πόλη, όπου κατέλαβε τον θρόνο και έγινε δεκτός ως νέος «Βασιλεύς Ρωμαίων» το 1391.
Με τις συνεχείς Οθωμανικές πολιορκίες το 1425, η πόλη φαίνεται ερειπωμένη, με πληθυσμό, πλέον, μόνο πενήντα χιλιάδων ανθρώπων
Tον Μανουήλ , διαδέχθηκε ο υιός του Ιωάννης Η, ο προτελευταίος Βυζαντινός ηγεμόνας, για τον οποίο ο Μανουήλ είχε προβλέψει λίγο πριν πεθάνει στον ιστορικό Γεώργιο Σφραντζή: «Σε άλλες στιγμές της ιστορίας μας ο υιός μου θα μπορούσε να είναι ένας μεγάλος βασιλεύς. Όμως, τώρα η αυτοκρατορία μας δεν χρειάζεται ένα μεγάλο βασιλέα, αλλά ένα καλό διαχειριστή και φοβάμαι ότι τα μεγαλεπήβολα σχέδια και οι προσπάθειές του θα φέρουν την ερήμωση σε τούτο τον οίκο.» .
Κάτω από αυτές τις πολιτικο-οικονομικές συνθήκες η Κωνσταντινούπολη ερημωμένη από κατοίκους, με νεκρή οικονομική ζωή, αποψιλωμένη στρατιωτικά, με προβληματική αμυντική θωράκιση και τους δυτικούς να αρνούνται κάθε ουσιαστική βοήθεια για άμυνα της ΠΟΛΙΣ και την Ορθοδοξία υπό διωγμό, από τους Ουνίτες της εναπομένουσας Ιεράς Συνόδου και τον τελευταίο Παλαιολόγο, να εμμένει πεθαίνοντας στη φιλοδυτική πολιτική του, δεν χρειαζόταν οποιαδήποτε προφητεία για την αναμενόμενη ΑΛΩΣΗ και της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ από τους Οθωμανούς αυτή τη φορά.
