Τα αλλαντικά και γενικότερα τα επεξεργασμένα κρέατα έχουν μακρά διατροφική ιστορία και έχουν καθιερωθεί στη σύγχρονη διατροφή ως εύκολα και γευστικά σνακ. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική κοινότητα έχει εστιάσει σε ανησυχητικά δεδομένα για τις επιπτώσεις των αλλαντικών στην υγεία.

Μελέτες έχουν συνδέσει την κατανάλωση αλλαντικών, με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, από αυξημένο κίνδυνο καρκίνου μέχρι καρδιαγγειακές παθήσεις.

Γιατί τα αλλαντικά είναι επιβλαβή για την υγεία

Τα αλλαντικά ανήκουν στην κατηγορία των επεξεργασμένων κρεάτων, τα οποία έχουν υποστεί διάφορες διαδικασίες επεξεργασίας για την ενίσχυση της γεύσης ή της συντήρησής τους, όπως κάπνισμα, προσθήκη νιτρωδών και αλατιού. Αυτές οι μέθοδοι επεξεργασίας ευθύνονται για την ανάπτυξη επιβλαβών ουσιών, όπως τα νιτροζαμίνες, οι οποίες είναι καρκινογόνες και αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ιδιαίτερα του παχέος εντέρου.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ταξινόμησε τα επεξεργασμένα κρέατα ως «καρκινογόνα για τον άνθρωπο» το 2015, αναφερόμενος στην ισχυρή σύνδεση με την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Συγκεκριμένα, μελέτες έδειξαν ότι η καθημερινή κατανάλωση μόλις 50 γραμμαρίων επεξεργασμένου κρέατος (δηλαδή περίπου 2 φέτες) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 18%.

Πέρα από τον κίνδυνο καρκίνου, τα αλλαντικά συνδέονται επίσης με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2. Τα υψηλά επίπεδα αλατιού και κορεσμένων λιπαρών, αυξάνουν τη χοληστερόλη και συμβάλλουν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης, γεγονός που επιβαρύνει την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.

Ποιο θεωρείται το πιο επικίνδυνο αλλαντικό για την υγεία;

«Τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι όσο υψηλότερη είναι η πρόσληψη επεξεργασμένου κρέατος, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος χρόνιων ασθενειών και θνησιμότητας», δηλώνει καθηγητής Διατροφής και Επιδημιολογίας και πρόεδρος του Τμήματος Διατροφής στο Harvard.

Αν και όλα τα αλλαντικά λοιπόν ενέχουν κινδύνους, το μπέικον θεωρείται ένα από τα πιο επιβλαβή. Περιέχει υψηλά επίπεδα νιτρωδών και νιτρικών αλάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διατήρησή του και τη βελτίωση της γεύσης. Κατά το τηγάνισμα ή το ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες, οι ουσίες αυτές μετατρέπονται σε νιτροζαμίνες, που έχουν ισχυρή καρκινογόνο δράση.

Παράλληλα, το μπέικον είναι εξαιρετικά πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά και νάτριο, τα οποία έχουν άμεση συσχέτιση με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και την κακή χοληστερόλη. Η μακροχρόνια κατανάλωση μπέικον αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων, ενώ μπορεί να προκαλέσει και χρόνια φλεγμονή στον οργανισμό. Πριν σε πιάσει πανικός ωστόσο, οι ειδικοί σημειώνουν ότι η κατανάλωση μικρής ποσότητας επεξεργασμένου κρέατος περιστασιακά, όπως μία ή 2 φορές το μήνα, είναι απίθανο να βλάψει σημαντικά την υγεία.

Υγιεινές εναλλακτικές

Η διατροφή χωρίς αλλαντικά μπορεί να είναι εξίσου γευστική και πολύ πιο υγιεινή. Ορισμένες καλές εναλλακτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Χειροποίητα αλλαντικά χωρίς συντηρητικά: Αν αγαπάς τη γεύση των αλλαντικών, μπορείς να αναζητήσεις αλλαντικά χωρίς προσθήκη νιτρωδών.
• Κοτόπουλο ή γαλοπούλα χωρίς δέρμα: Μια καθαρή πηγή πρωτεΐνης χωρίς την υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και συντηρητικά που βρίσκουμε στα αλλαντικά.
• Ψητά ή βραστά λαχανικά: Τα λαχανικά είναι μια εξαιρετική πηγή φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών και μπορούν να προστεθούν σε σάντουιτς ή σαλάτες για επιπλέον γεύση.
• Τοφού ή πρωτεΐνη σόγιας: Για τους χορτοφάγους, το τοφού είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη και δεν περιέχει καθόλου νιτρώδη ή κορεσμένα λιπαρά.
• Αυγά: Τα αυγά είναι πλούσια σε πρωτεΐνη και παρέχουν θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνη D και Β12, χωρίς τους κινδύνους των επεξεργασμένων κρεάτων.

Η κατανάλωση αλλαντικών και επεξεργασμένων κρεάτων, ειδικά του μπέικον, σχετίζεται με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, όπως ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Η συνειδητή μείωση της κατανάλωσής τους μπορεί να έχει θετική επίδραση στην υγεία, προλαμβάνοντας σοβαρά νοσήματα. Υιοθετώντας εναλλακτικές λύσεις, όπως τα φρέσκα λαχανικά, τα αυγά και το κοτόπουλο, μπορούμε να απολαμβάνουμε γεύματα που όχι μόνο ενισχύουν την ευεξία, αλλά προσφέρουν και θρεπτικά οφέλη χωρίς περιττούς κινδύνους.

Αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις των επεξεργασμένων κρεάτων, είναι στο χέρι μας να κάνουμε καλύτερες επιλογές και να υιοθετήσουμε ένα πιο υγιεινό διατροφικό προφίλ.