Μέσα στο σκηνικό του φετινού καύσωνα, τα παλιά αυτοκίνητα στους ελληνικούς δρόμους καταρρέουν με ανησυχητική συχνότητα. Η εικόνα είναι γνώριμη: οχήματα ακινητοποιημένα στη λωρίδα κυκλοφορίας, με ανοιχτά καπό, έντονη μυρωδιά καμένου και, σε αρκετές περιπτώσεις, εκδήλωση πυρκαγιάς. Το φαινόμενο δεν είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων που συνδέονται με την ηλικία του στόλου, την ελλιπή συντήρηση και την ποιότητα των καυσίμων.

Η Ελλάδα διατηρεί τον πιο γερασμένο στόλο αυτοκινήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με μέση ηλικία τα 17,2 χρόνια για τα επιβατικά και 22 για τα επαγγελματικά οχήματα. Τα παλαιότερης τεχνολογίας οχήματα δεν είναι σχεδιασμένα να λειτουργούν σε ακραίες θερμοκρασίες, ειδικά όταν διαθέτουν φθαρμένα συστήματα ψύξης, διαρροές λιπαντικών και ηλεκτρονικά κυκλώματα που βρίσκονται στα όρια της λειτουργικότητάς τους. Η υπερθέρμανση του κινητήρα αποτελεί τον συχνότερο λόγο ακινητοποίησης, καθώς τα γερασμένα ψυγεία, οι θερμοστάτες και οι ανεμιστήρες αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις απαγωγής θερμότητας.

Παράλληλα, οι υψηλές θερμοκρασίες επιβαρύνουν το σύστημα λίπανσης, μειώνοντας το ιξώδες των λαδιών και αυξάνοντας τις τριβές. Σε κινητήρες με διαρροές, η κατάσταση γίνεται εκρηκτική. Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, με φθαρμένα καλώδια και πλαστικά εξαρτήματα, καταρρέουν εύκολα, ειδικά όταν έχουν υποστεί πρόχειρες επισκευές. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση και το υψηλό κόστος συντήρησης οδηγούν πολλούς ιδιοκτήτες να παραμελούν το service, περιορίζοντάς το στο απολύτως απαραίτητο.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα νοθευμένα καύσιμα προσθέτουν έναν ακόμη κίνδυνο. Αντλίες που υπερθερμαίνονται, μπεκ που φράζουν και καταλύτες που καταστρέφονται είναι συχνά αποτελέσματα της χρήσης καυσίμων χαμηλής ποιότητας. Όταν αυτά συμβαίνουν σε ένα ήδη επιβαρυμένο όχημα, η ακινητοποίηση είναι σχεδόν βέβαιη — και σε ορισμένες περιπτώσεις, η φωτιά αναπόφευκτη.

Η Πυροσβεστική έχει καταγράψει αυξημένα περιστατικά πυρκαγιών σε οχήματα τις τελευταίες εβδομάδες, με βασική αιτία την υπερθέρμανση και τις διαρροές καυσίμων σε συνδυασμό με ηλεκτρικούς σπινθήρες. Σε θερμοκρασίες άνω των 40°C, η αυτανάφλεξη δεν είναι απλώς πιθανή — είναι στατιστικά προβλέψιμη.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ευθύνη δεν μπορεί να βαραίνει μόνο τον οδηγό. Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως ένα σχέδιο ανανέωσης του στόλου, σοβαρά κίνητρα απόσυρσης, δημόσια εκστρατεία τεχνικού ελέγχου και ενίσχυση της αγοράς ανταλλακτικών και aftersales. Χωρίς ριζική παρέμβαση, η κατάσταση στους δρόμους θα συνεχίσει να επιδεινώνεται — με τον ίδιο πάντα ένοχο: τα παλιά αυτοκίνητα που «αρνούνται» να πεθάνουν, αλλά πεθαίνουν δημόσια, μέσα στο θερμικό σοκ της ασφάλτου.