Διαχειριστές πολυκατοικιών σε όλη τη χώρα «τρέχουν», καθώς –παρά την εξάμηνη παράταση που αποφάσισε το υπουργείο Ανάπτυξης– η διαδικασία συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις για την πιστοποίηση των ανελκυστήρων συνεχίζει να προκαλεί άγχος. Οι πιέσεις μεγαλώνουν, τα ερωτήματα είναι καθημερινά και οι τεχνικές εταιρείες πασχίζουν να ανταποκριθούν στη ζήτηση για ελέγχους, παρεμβάσεις και εκδόσεις πιστοποιητικών.
Η σχετική προθεσμία για την υποχρεωτική επιθεώρηση και καταχώριση των ανελκυστήρων –που είχε αρχικά οριστεί για τις 31 Δεκεμβρίου 2024– μετατέθηκε για τις 30 Ιουνίου 2025, μετά από αιτήματα της ΠΟΜΙΔΑ και επαγγελματικών φορέων του κλάδου, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι χιλιάδες πολυκατοικίες αδυνατούσαν να ανταποκριθούν εντός του αρχικού χρονοδιαγράμματος. Η ΠΟΜΙΔΑ χαρακτήρισε την παράταση εύλογη και αναγκαία, σημειώνοντας ότι θα επιτρέψει την αντικατάσταση ή τον εκσυγχρονισμό παλαιών ανελκυστήρων με πιο ήπιο ρυθμό και χωρίς καταλογισμό των υψηλών προστίμων.
Παρ’ όλα αυτά, η νέα προθεσμία δεν αναιρεί τις υποχρεώσεις των διαχειριστών και ιδιοκτητών. Σύμφωνα με την ΚΥΑ 28425/2008, όλοι οι ανελκυστήρες σε κτίρια κατοικιών και επαγγελματικών χρήσεων πρέπει να ελεγχθούν από διαπιστευμένο φορέα πιστοποίησης. Η διαδικασία περιλαμβάνει επιτόπιο έλεγχο, καταγραφή απαιτούμενων παρεμβάσεων, επανέλεγχο και τελική καταχώριση σε μητρώο. Οι τεχνικές παρεμβάσεις εκτελούνται συνήθως από τον ίδιο τον συντηρητή, ο οποίος συχνά είναι και ο αρχικός εγκαταστάτης.
Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει σε κάθε πολυκατοικία είναι πώς επιμερίζεται το κόστος. Οι σχετικές δαπάνες, που σε αρκετές περιπτώσεις φτάνουν ή και ξεπερνούν τις 5.000 ευρώ, αφορούν τόσο την πιστοποίηση όσο και τυχόν εκτεταμένες επεμβάσεις ή και αντικατάσταση του ανελκυστήρα, σε περίπτωση που αυτός είναι παλαιός και δεν μπορεί να προσαρμοστεί μερικώς στα πρότυπα ασφαλείας. Νομικά, το πλαίσιο παραμένει σύνθετο: με βάση τον νόμο περί «ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους» (Ν. 3741/1929), τα έξοδα θεωρούνται κοινά βάρη. Ωστόσο, στην πράξη, στις περισσότερες πολυκατοικίες οι δαπάνες ανελκυστήρα επιμερίζονται βάσει ειδικής στήλης στον πίνακα χιλιοστών, που αποδίδει αυξημένο ποσοστό συμμετοχής στους ανώτερους ορόφους, μικρότερο στους χαμηλότερους, και μηδενική στα ισόγεια και τα καταστήματα που δεν χρησιμοποιούν τον ανελκυστήρα.
Η συζήτηση περί επιμερισμού αποκτά ακόμη μεγαλύτερη ένταση αν αναλογιστεί κανείς το καθεστώς των προστίμων. Εάν δεν εκδοθεί ή δεν ανανεωθεί εγκαίρως το πιστοποιητικό ανελκυστήρα, το πρόστιμο ανέρχεται στα 1.500 ευρώ για κάθε ιδιοκτήτη ή διαχειριστή. Ακόμη πιο αυστηρές είναι οι κυρώσεις σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων: από 6.000 έως 9.000 ευρώ για παράνομη ηλεκτροδότηση, από 1.500 έως 15.000 ευρώ για παραλείψεις συντήρησης και έως 60.000 ευρώ στην περίπτωση ατυχήματος από ανελκυστήρα σε λειτουργία χωρίς έγκριση ή με παραβίαση σφραγίδων μετά από διακοπή λειτουργίας.
Στις μικρές πολυκατοικίες, όπου δεν υπάρχει εξειδικευμένος πίνακας χιλιοστών για τον ανελκυστήρα, η πρακτική που εφαρμόζεται είναι ο εμπειρικός επιμερισμός με βάση τα εμβαδά και με αναλογική επιβάρυνση ανά όροφο. Επίσης, διαχωρίζεται η ευθύνη μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών: οι ενοικιαστές συμμετέχουν στο κόστος συντήρησης και ελέγχου, αλλά όχι στις μεγάλες εργασίες επισκευής ή αντικατάστασης, που βαρύνουν αποκλειστικά τους ιδιοκτήτες.
Το πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει: οι τεχνικές εταιρείες έχουν γεμάτα προγράμματα, οι ιδιοκτήτες αναζητούν διαφάνεια και σαφήνεια ως προς τα ποσά που καλούνται να πληρώσουν, και οι διαχειριστές βρίσκονται στο επίκεντρο των πιέσεων. Πολλές πολυκατοικίες έχουν ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες, άλλες τις αναβάλουν μέχρι νεωτέρας, ενώ ο χρόνος μετρά αντίστροφα.
