Αρθρογράφος: Θεόφραστος Ανδρεόπουλος

Στην Τουρκία πλησιάζει η ώρα των Capital controls ενώ η κατάρρευση των τουρκικών τραπεζών και της λίρας δεν θα της αφήσουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει οριστικά την Δύση.

Η οικονομική συντεταγμένη επίθεση που διοργανώνεται από κέντρα στις ΗΠΑ έχει σκοπό να γονατίσει την τουρκική οικονομία χτυπώντας τις τουρκικές τράπεζες.

Οι τράπεζες είναι ο «αιμοδότης» κάθε οικονομίας στην σύγχρονη εποχή που όλα στηρίζονται στον «αέρα» και όχι σε υπαρκτά οικονομικά στοιχεία.

Τουρκία: Τρίτη ημέρα υποτίμησης της λίρας – Ερχεται υποβάθμιση από Fitch

Συνεχίζεται για τρίτη συνεχόμενη ημέρα η κατρακύλα της τουρκικής λίρας, σημειώνοντας την Τετάρτη πτώση 0,5%, με το δολάριο να ανέρχεται στις 7,98 λίρες, πλησιάζοντας το ψυχολογικό όριο των 8 λιρών. Οι απώλειες του νομίσματος της Τουρκίας σε σχέση με την περασμένη Παρασκευή ανέρχονται στο 10% για το τουρκικό νόμισμα, ενώ μεγάλη άνοδο παρουσιάζει και η τιμή του χρυσού.

Ο οίκος αξιολόγησης Fitch ανακοίνωσε αργά την Τρίτη ότι σκέφτεται να υποβαθμίσει την Τουρκία σε BB-, μετά την απομάκρυνση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας το περασμένο Σαββατοκύριακο και την επιβολή και πάλι της ιδιόρρυθμης πολιτικής Ερντογάν στην οικονομία της χώρας.

Εκκληση Ερντογάν στους πολίτες να καταθέσουν χρήματα και χρυσό

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απηύθυνε μάλιστα έκκληση στους Τούρκους πολίτες να καταθέσουν τα χρήματα που διαθέτουν σε συνάλλαγμα, καθώς και το χρυσό που φυλάνε στα σπίτια τους, στις τράπεζες για να ενισχύσουν την οικονομία.

Τράπεζες υπό κατάρρευση

Οι τουρκικές τράπεζες βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης καθώς το διάστημα Απριλίου και του Μαΐου, θα πρέπει να εξοφλήσουν 7,3 δισ. δολάρια σε αποπληρωμή χρέους.

Ως γνωστόν τα δολάρια στην Τουρκία αποτελούν είδος προς εξαφάνιση επειδή λόγω κορωνοϊού δεν εισήλθε συνάλλαγμα πέρσι στην χώρα διαμέσου του τουρισμού.

Οι τουρκικές τράπεζες έχουν λάβει πολλά δάνεια σε ξένο νόμισμα τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν “προβληματικά” μετά την απότομη πτώση της λίρας.

Και οι αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν τα δάνεια των τουρκικών τραπεζών, αναφέρει η Capital Economics.

Οι Ευρωπαίοι έχουν εκτεθεί στην τουρκική χρηματαγορά

Όμως εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι τουρκικές τράπεζες δεν θα πέσουν μόνες τους γιατί σε αυτές έχουν μεγάλη έκθεση και πολλές τράπεζες άλλων χωρών.

Η βλακώδης εμμονή των Ευρωπαίων τόσα χρόνια να επενδύουν στην Τουρκία και να την στηρίζουν παρά την εχθρική της στάση κατά της Ελλάδας μπορεί να πληρωθεί πολύ ακριβά.

Οι Ευρωπαίοι θέλουν να πιστεύουν πως οι ζημιές είναι αναστρέψιμες, όμως η αλήθεια είναι ότι από την κρίση του 2008 κανείς δεν γνωρίζει ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες των τραπεζών καθώς όλες προσπαθούν να «κρύψουν» τις αδυναμίες τους.

Η Deutsche Bank σε σημερινή της έκθεση, μετά τις πρόσφατες αλλαγές στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας και την αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας, εξετάζει τα “ανοίγματα” των ευρωπαϊκών τραπεζών στη χώρα.

τα “ανοίγματα”, τονίζει η έκθεση της Deutsche Bank, συγκεντρώνονται μεταξύ πέντε καλά διαφοροποιημένων ευρωπαϊκών τραπεζών. Επιπλέον, τα τουρκικά ανοίγματα αυτών των τραπεζών έχουν μειωθεί (σε κάποιες περιπτώσεις σημαντικά) από την τελευταία σημαντική υποτίμηση της τουρκικής λίρας το 2018.

Ως εκ τούτου, εκτιμά πως η τρέχουσα αναταραχή στην Τουρκία είναι διαχειρίσιμη για τις τράπεζες της Ευρώπης που έχουν έκθεση σε αυτήν.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της BIS (της τράπεζας διεθνών διακανονισμών), η ισπανική BBVA είναι η τράπεζα με τη μεγαλύτερη έκθεση στην Τουρκία και ενδέχεται να δεχτεί χτύπημα από τη βουτιά της λίρας.

Ήδη από χθες η μετοχή της δέχεται ισχυρές πιέσεις έχοντας υποχωρήσει σε χαμηλά δύο μηνών.

Οι ισπανικές τράπεζες έχουν με διαφορά τη μεγαλύτερη έκθεση δανείων στην Τουρκία σε σχέση με τις υπόλοιπες τράπεζες της Δύσης, η οποία φτάνει τα 60 δισ. δολ, και ακολουθούνται από τις τράπεζες της Γαλλίας (26 δισ. δολ), του Ηνωμένου Βασιλείου (13,5 δισ. δολ.), της Γερμανίας (12,8 δισ. δολ.), της Ιαπωνίας (10,2 δισ. δολ.) και των ΗΠΑ ( 9,6 δις. δολ.).

Να αναφέρουμε πως η έκθεση της Ελλάδας στην Τουρκία, σύμφωνα με την BIS, είναι στα μόλις 5 εκατ. δολάρια.

Τα δάνεια των πελατών της BBVA στην Τουρκία διαμορφώθηκαν στα 37,3 δισ. ευρώ στα τέλη του 2020, πάνω από 10% του συνόλου των δανείων του ομίλου ενώ κατέχει μερίδιο σχεδόν 50% στην Garanti Bankasi.

Ακολουθεί η ING με assets στην Τουρκία ύψους 7,3 δισ. ευρώ, η UniCredit η οποία κατέχει το 20% της τουρκικής τράπεζας Yapi Kredi, και η BNP Paribas η οποία έχει διάφορες δραστηριότητες στην Τουρκία (retail, leasing, ασφάλειες) ενώ κατέχει το 50% της TEB Holding μαζί με την Colakoglu Group – αν και η γαλλική τράπεζα ανακοίνωσε ότι το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων της στη χώρα αυτοχρηματοδοτείται.

Η πέμπτη ευρωπαϊκή τράπεζα με μεγαλύτερη έκθεση στην Τουρκία είναι η βρετανική HSBC η οποία βέβαια την έχει μειώσει το τελευταίο διάστημα ενώ έχει δηλώσει την πρόθεσή της να αποχωρήσει εντελώς από τη χώρα.

επισημαίνει ότι πολύ δύσκολα, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα μπορέσει η Τουρκία να αποφύγει την επιβολή capital controls.

Όπου φύγει φύγει…

Εάν η φυγή κεφαλαίου επιμείνει τις επόμενες εβδομάδες, οι Αρχές της Τουρκίας ενδέχεται τελικά να αναγκαστούν να καταφύγουν σε περιορισμούς εισαγωγών ή σε ελέγχους κεφαλαίου.

Η εικόνα φαίνεται ακόμη πιο ανησυχητική όταν τοποθετηθεί στο πλαίσιο των εξαντλημένων αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος της Τουρκίας, τονίζει η Capital Economics. Τα αποθεματικά ανέρχονται σε 95,7 δισ. δολάρια ή περίπου το ήμισυ του βραχυπρόθεσμου εξωτερικού χρέους. Τα αποθεματικά εξαντλήθηκαν κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους καθώς η κεντρική τράπεζα παρενέβη για να στηρίξει τη λίρα ενώ όπως προαναφέραμε λόγω μηδενικής τουριστικής χρονιάς δεν υπήρξε εισροή συναλλάγματος στην Τουρκία.

Στο τουρκικό χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης έπαθαν σοκ με τις συνεχόμενες καταρρεύσεις αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή.

Για πολλές ώρες προχτές δεν λειτουργούσε, για να αποτρέψει τις πωλήσεις και όλοι ξέρουν πως όταν οι πωλήσεις δεν σταματούν «το βαρέλι δεν έχει πάτο».

H προχθεσινή πτώση ήταν 9,79% και ήταν η πιο κάθετη πτώση των τελευταίων 8 ετών αλλά τίποτε δεν ήταν τυχαίο. Μια σειρά από παράγοντες όλοι τους συντονισμένοι, έδρασαν για να υπάρξει αυτό το αποτέλεσμα με ώθηση από τις ΗΠΑ.

Η αποπομπή του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας Νατζί Αγμπάλ έδωσε το «πράσινο φως» για την ελεύθερη πτώση της τουρκικής λίρας και το «ξεγύμνωμα» της τουρκικής οικονομίας.

Όποιοι ξέρουν πως λειτουργούν οι αγορές και ότι το χρήμα το οποίο χρησιμοποιούμε είναι «παραστατικό» (δηλαδή υπάρχει λόγω της μεταξύ μας σύμβασης ότι… υπάρχει) θα ξέρουν πως οι αγορές δεν δρούν ούτε με λογικά κριτήρια, ούτε με κριτήρια ΑΕΠ και συνολικής παραγωγής μιας χώρας.

Θα θυμούνται πως η Ελλάδα το 2010 με χρέος 120% του ΑΕΠ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ να δανειστεί, ενώ τώρα μετά από καταστροφή δέκα ετών και με πλήρη αποδιοργάνωση και ισοπέδωση όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, με χρέος περίπου… 210% (ίσως κάποιοι στο γαλαξία να έχουν μεγαλύτερο… ), δανειζόμαστε με επιτόκια του… 1%!

Γιατί; Γιατί είναι γεωπολιτικό το ζήτημα. Οι αγορές μας δανείζουν γιατί έτσι επιβάλλεται να κάνουν.

Αντίθετα στην τουρκική περίπτωση, η Άγκυρα επειδή έχει «σπάσει τους κανόνες» σχεδόν όλων, για τους ίδιους λόγους βλέπει τις αγορές να ξεπουλάνε την τουρκική λίρα και τα τουρκικά assets σα να πρόκειται για… επιτραπέζιο παιχνίδι.

Ούτε στην «Μονόπολη» με σημαδεμένια ζάρια δεν θα γινόντουσαν αυτά.

Ειδικά η αποπομπή του Νατζί Αμπάλ ήταν η «σταγόνα» που ξεχείλισε το ποτήρι.

Ο Ταγίπ Ερντογάν εξοργίστηκε όταν η Κεντρική Τράπεζα προέβη σε αύξηση των επιτοκίων. Σύμφωνα με τους νόμους του καπιταλισμού (ο οποίος μόνο κατόνομα ισχύει παγκοσμίως αλλά αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα) ο κεντρικός τραπεζίτης επιχείρησε να προστατεύσει το τουρκικό νόμισμα από νέα διολίσθηση, ώστε να αποτραπεί η αύξηση του πληθωρισμού.

Ο Ερντογάν όμως ήθελε οπωσδήποτε να μπορεί ο κόσμος να δανείζεται φθηνό χρήμα για να μπορεί να φτιάχνει επιχειρήσεις και να τις χρηαμτοδοτεί όπως και να συντηρεί ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης.

Φυσικά στις ΗΠΑ εξοργίστηκαν διότι θέλουν πάσει θυσία να ανατραπεί ο Ρ.Τ.Ερντογάν ή έστω να φύγει από την εξουσία. Αυτό για να γίνει πρέπει να κτυπηθεί το αφήγημα της ισχυρής μεσαίας τάξης.

Συνεπώς πρέπει να κτυπηθεί η δυνατότητα δανεισμού της.

Πως το κάνει αυτό; Οι Τούρκοι δανείζονται από την άφθονη, εκτυπωτέα τουρκική λίρα, οι αγορές «εξανεμίζουν» την αξία της.

Η Τουρκία έχει ξεμείνει από συνάλλαγμα

Η δε Τουρκία ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ πλέον το απαραίτητο συνάλλαγμα για να την στηρίξει. Συνάλλαγμα που έρχονταν από τον τουρισμό και φυσικά από τις εξαγωγές των τουρκικών προϊόντων.

Πέρσι η Τουρκία δεν έλαβε… δολάριο από τον τουρισμό διότι απλούστατα κανείς στον πλανήτη δεν είχε τουρίστες λόγω κορωνοϊού.

Εδώ έρχονται και τα μέτρα που ετοιμάζουν οι Αμερικανοί, βάζοντας την ΕΕ μπροστά, για να χτυπήσουν την Άγκυρα λίγο πριν ξεκινήσει ο κόσμος πάλι να ταξιδεύει.

Η Κομισιόν όπως αποκαλύπτεται μέσω εμπιστευτικής έκθεσης την οποία δημοσιεύει το Bloomberg θα προχωρήσει σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας που θα πλήξουν την τουρκική οικονομία εάν η Άγκυρα προχωρήσει σε προκλήσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, οι οποίες στοχεύουν στο να προκαλέσουν ζημιές στα συμφέροντα της ΕΕ και των μελών της.

Πίσω από την Κομισιόν όμως κρύβονται οι Δημοκρατικοί των ΗΠΑ που την ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό. Οι Αμερικανοί ετοιμάζουν συντεταγμένη επίθεση κατά της Άγκυρας.

Δεν ήταν καθόλου τυχαία η «ελεύθερη πτώση» της τουρκικής λίρας και το κλείσιμο του Χρηματιστηρίου Κωνσταντινούπολης (ώστε να σταματήσει η πτώση και οι συναλλαγές).

Τα όσα εξετάζονται στην έκθεση είναι πολύ σοβαρά αφού τα μέτρα που θα ληφθούν θα έχουν ως στόχο, τις τουρκικές εισαγωγές-εξαγωγές, τον τουρκικό τουρισμό ενώ αναζητείται λύση για το πως θα διαχειριστεί η ΕΕ μια εκβιαστική χρήση από την Άγκυρα των ροών της παράνομης μετανάστευσης.

Εν ολίγοις θα κτυπηθεί η δυνατότητα της Άγκυρας να παράξει συνάλλαγμα το οποίο θα στήριζε την τουρκική λίρα!

Ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της Τουρκίας και πρόεδρος του κόμματος DEVA Αλί Μπαμπατζάν εξαπέλυσε επίθεση κατά του Τούρκου προέδρου λέγοντας: «Ο Ερντογάν ας ορίσει τον εαυτό του ως κεντρικό τραπεζίτη».

Ο νέος διοικητής αναμένεται να ακολουθήσει την επιθυμητή στρατηγική του Ερντογάν και να μειώσει τα επιτόκια και να ενισχύσει την υπό κατάρρευση οικονομία με ζεστό χρήμα επειδή ο Ερντογάν σκέφεται τις εκλογές του 2023.

Οπότε Αμερικανοί και Ευρωπαίοι θέλουν να είναι σίγουροι πως το χρήμα αυτό θα έχει τόση αξία όση έχουν τα «χαρτοδολάια» της Μονόπολης!

Ο Ερντογάν θέλει να διατηρήσει «το οικονομικό θαύμα» των περασμένων 16 ετών και την οικονομική μεγέθυνση της Τουρκίας αφού έτσι μπόρεσε να κάνει φανατικούς οπαδούς του τους κατοίκους της Ανατολίας ενώ μπόρεσε να χρηματοδοτήσει το «ξήλωμα» του βαθέως τουρκικού κράτους.

Από το 2002 η τουρκική οικονομία μεγεθύνθηκε κατά 74%!

Εδώ θα πρέπει να πούμε κάποια πράγματα για την Ανατολία. Στην Ανατολία οι κάτοικοι είναι βαθιά θρησκευόμενοι, δηλαδή έχουν έντονα ισλαμιστικά πρότυπα και φυσικά προ Ερντογάν ήταν πάμπτωχοι.

Πολλά χωριά μάλιστα δεν είχαν καν ρεύμα. Ο Ερντογάν τους πρόσφερε ένα επίπεδο διαβίωσης ανάλογο με αυτό των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης.

Τον θεωρούν ένα είδος «μεσσία», για αυτούς ο Ερντογάν τους έκανε να ζήσουν το όνειρο. Τώρα για φέτος οι Τούρκοι είναι κατα 8% φτωχότεροι.

Η αγορά δολαρίων από τις τουρκικές τράπεζες προκειμένου να πληρώσουν τα ξένα δάνειά τους αποτελεί την μόνη λύση ενώ οι επενδυτές εγκαταλείπουν την χώρα.

Όλοι γνωρίζουμε πως έρχονται και πως φεύγουν οι επενδυτές από μια χώρα και πιστέψτε μας δεν είναι οι νόμοι της αγοράς που το ρυθμίζουν αυτό.

Τις τελευταίες ώρες φουντώνουν οι φήμες και για επικείμενο ανασχηματισμό που ενδεχομένως θα ανακοινωθεί… χθες.

Δεν έχει άλλη επιλογή η Άγκυρα από το να πάει… ανατολικά

Η αλήθεια όμως είναι πως ο Ρ.Τ.Ερντογάν ξέρει πως όλα αυτά είναι απλά για να κερδίσει χρόνο και τίποτε άλλο.

Ξέρει ότι θα χρειαστεί ριζική λύση για να ξεφύγει από την «τανάλια» των Δυτικών και ετοιμάζεται για την «μεγάλη στροφή».

Όπως γίνεται κατανοητό έρχεται μια πολύ μεγάλη μετάλλαξη συμμαχιών και γεωπολιτικών συσχετισμών.

Η Τουρκία οδεύει προς έξοδο απο το ΝΑΤΟ γιατί πλέον δεν μπορεί να κάνει κι αλλιώς.

Εάν δεν το κάνει θα υποδουλωθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό που η Καρχηδόνα μπροστά της θα φαίνεται… νικήτρια των Ρωμαίων (και όλοι ξέρουμε ποιο ήταν το τέλος της Καρχηδόνας).

Είναι υποχρεωμένη να στραφεί αλλού, προς Ανατολάς. Το αν θα τους βγει αφορά αυτούς, το να πάρει η Ελλάδα την θέση της όμως και τα προνόμιά της, αφορά εμάς…