Αρκετοί ήταν οι Κύπριοι που «έπεσαν» μαχόμενοι εναντίον των Τουρκο-αιγυπτιακών ορδών κατά την ελληνική επανάσταση του 1821, ενδεικτικά αξίζει να αναφέρουμε ότι μόνο στη μάχη της Αθήνας το 1827 καταμετρήθηκαν 130 νεκροί Κύπριοι, ενώ κατά ο πρώτος νεκρός της κατάληψης της Τριπολιτσάς το 1821 ήταν επίσης Κύπριος. Αντίθετα ίσως με ότι πολύ πιστεύουν οι Κύπριοι κατά τη διάρκεια της επανάστασης δεν έμειναν αμέτοχοι και μακρινοί παρατηρητές αλλά πολέμησαν στον πλευρό των υπολοίπων Ελλήνων για αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού, όπως άλλωστε συνέχισαν να πράττουν στους Βαλκανικούς Πολέμους και σε σειρά άλλων κρίσιμων αναμετρήσεων του Έθνους στα πεδιά των μαχών του 20ου αιώνα

Μιλώντας στην ΕΡΤ η πρόεδρος του Συλλόγου Κυπρίων Ξάνθης κα Ελένη Χατζηγεωργίου εξήρε την συμβολή των Κυπρίων στην Επανάσταση, αναφέροντας σχετικώς ότι ο αριθμός των Κυπρίων μπορεί ήταν ακόμη μεγαλύτερος, καθώς κατά την υπό εξέταση περίοδο η Κύπρος τελούσε ακόμη υπό οθωμανική κατοχή, οπότε με την επιστροφή τους αργότερα στο νησί θα ήταν «αυτοκτονία» να δηλώσουν ανοιχτά την συμμετοχή τους σε αυτήν.

Στο πλευρό των Ελλήνων συμπαρατάχθηκαν και αρκετοί Κύπριοι της Διασποράς, καθώς δεκάδες ήταν αυτοί, που διέθεσαν ακόμα και τις τελευταίες τους οικονομίες στον αγώνα της εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821.

Εξάλλου, και η Εκκλησία της Κύπρου συνεισέφερε οικονομικά σε σημαντικό βαθμό, ενώ ευρύτερα γνωστή είχε γίνει η επιστολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη στις 8 Οκτωβρίου 1820, προς τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό που μετέφερε το μέλος της «Φιλικής Εταιρείας», Αντώνιος Πελοπίδας για την γενναία συνεισφορά» που υποσχέθηκε, «διά τό Σχολείον τής Πελοποννήσου» όπως γράφει συνωμοτικά, μην τυχόν η επιστολή καταλήξει στα «χέρια» των Οθωμανικών Αρχών.

ΚΥΠΡΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΝΕΚΡΟΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑ

Σύμφωνα με την κα Χατζηγεωργίου, ο πρώτος νεκρός στην κατάληψη της Τριπολιτσάς ήταν ο Κυπράιος. Έχουμε ακόμη νεκρούς στο Μεσολόγγι , παντού σε όλα τα πεδία των μαχών, μάλιστα στην μάχη της Αθήνας το 1827, είχαν πέσει νεκροί 130 Κύπριοι.

Είναι άλλωστε γνωστή και η Φάλαγγα των Κυπρίων με αρχηγό τον στρατηγό Χατζηπέτρο της οποίας το λάβαρο η πολεμική σημαία, ήταν λευκή μ’ ένα γαλανό σταυρό στη μέση και βρίσκεται στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο στην Αθήνα. Στο πάνω μέρος υπάρχει γραμμένη η ένδειξη: ΣΗΜΕΑ ΕΛΗΝΗΚΙ ΠΑΤΡΗΣ ΚΥΠΡΟΥ.

Μάλιστα η σημαία ήταν στερεωμένη σε ξύλινο ιστό που έφερε στο πάνω μέρος του σταυρό σιδερένιο που κατέληγε σε λόγχη, έτσι που ο σημαιοφόρος μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει και ως όπλο. Η φάλαγγα των Κυπρίων πολέμησε ηρωικά σε όλες τις μάχες που έλαβε μέρος και είναι χαρακτηριστική η ρήση του στρατηγού Χατζηπέτρου: «Αυτά (εννοεί τα παράσημα που φορεί) μου τα’ δωκεν ο ηρωισμός και η παλικαριά των Κυπρίων Φαλαγγιτών».

Η συμμετοχή της Κύπρου στην Επανάσταση του 1821 φαίνεται ακόμη και σε κάποιους άλλους στίχους του μεγάλου ποιήματος 9η Ιουλίου του Βασίλη Μιχαηλίδη όπου λέει: «Αντάν αρτζιέψαν οι κρυφοί ανέμοι τζι εφυσούσαν τζι αρκίνησεν εις την Τουρτζιάν να κρυφοσυνεφκιάζη τζιαι που τες τέσσερεις μερκές τα νέφη εκουβαλούσαν, ώστι να κάμουν τον τζιαιρόν ν’ αρτζιεύκη να στοιβάζη, είσιεν σγιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζιύπρου το κρυφόν της μεσ’ στους ανέμους τους κρυφούς είσιεν το μερτικόν της. Τζι αντάν εφάνην η στραπή εις του Μοριά τα μέρη τζι εξάπλωσεν τζι ακούστηκεν παντού η πουμπουρκά της, τζι ούλλα ξηλαμπρατζιήσασιν τζιαι θάλασσα τζιαι ξέρη είσιεν σγιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζιύπρου τα κακά της».

Η προσφορά των Κυπρίων εθελοντών, αλλά και ο άσβεστος πόθος τους για λευτεριά της ιδιαίτερης τους πατρίδας αποτυπώνεται σε 3 γραμμές της επιστολής τους προς την Διοίκηση της Ελλάδας: «Σεβαστή Διοίκησις! Ημείς εχάσαμεν μαζί με την πατρίδα και τας οικίας μας. Είδομεν τους συγγενείς μας εσφαγιασμένους και ενταύθα από αρχής του ιερού αγώνος αγωνιζόμενοι, τρέφομεν αυτάς τας ελπίδας του ν’ ανακτήσωμεν την πατρίδα ελευθέραν».

Δείτε σχετικό ντοκιμαντέρ και του ΡΙΚ: