Οι πιο περίεργες παραδόσεις του ελληνικού λαού είναι εκείνες που αναφέρονται στον πόλεμο των στοιχειών ανάμεσα σε διάφορα χωριά.
Τα στοιχειά αυτά παρουσιάζονται προσωποποιημένα. Συχνά, παίρνουν τη μορφή βοδιών, αλλά υπάρχουν και στοιχειά με όψη σκύλου, κριαριού, βουβαλιού και τράγου, που ο λαός τα αποκαλεί «θεριακά».
Κι όταν ξεσπά ο πόλεμος ανάμεσά τους, η μάχη τους εκτυλίσσεται πάνω στις ράχες των βουνών, όπου βρίσκονται συνήθως τα σύνορα των χωριών. Μάχονται απλώς για το ποιος θα υπερισχύσει, ενώ το χωριό, που το στοιχειό του νικήθηκε, είναι αυτό που του μέλλει να καταστραφεί.
Η πιο γνωστή τέτοια λαϊκή παράδοση, η οποία αναφέρεται σε πόλεμο των στοιχειών, είχε καταγραφεί ανάμεσα σε δυο ορεινά χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, τη Βοϊτσά (σήμερα Ελατόβρυση) και τη Κουτουλίστα (σήμερα Κρυονέρια).
Ιδού πώς έχει η ιστορία τους…
Ένα ανάλογο περιστατικό πολέμου στοιχειών, σύμφωνα με την παράδοση, είχε συμβεί ανάμεσα στα χωριά Σέλιανη (σήμερα Μάρμαρα) και Σμόκοβο (σήμερα Πύργος) της Φθιώτιδας.
Ιδού πώς έχει και η δική τους ιστορία…
Μια ακόμη παράδοση αναφέρεται στα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, Παλούκοβα (σήμερα Μανδρινή) και Αβόρανη:
Όμοια και για τα χωριά της Ευρυτανίας, Άμπλιανη και Νεοχώρι:
Άλλη παράδοση για τα χωριά Αβόρανη και Αράχωβα:
Για τα χωριά Άγιος Δημήτριος και Καστανιά της Ναυπακτίας έλεγαν τα εξής:
Ας δούμε τι συνέβαινε και στα Γκούρα Κορινθίας, στην Πελοπόννησο:
Ο πόλεμος των στοιχειών στα ελληνικά χωριά είναι ένα συνηθισμένο θέμα της λαογραφίας μας, που συμβολίζει τη σωματική ρώμη των δυνατότερων ζώων, όπως του βοδιού, του λύκου, του αλόγου. Συμβολίζει την ισχύ, που είναι απαραίτητη στη ζωή. Αυτός που επικρατεί στον αγώνα ζει, ενώ αυτός που χάνει, πεθαίνει.
Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ», στις 10/03/1931…
