Μια νέα μελέτη από έξι Ινδούς επιστήμονες φέρνει στο φως μια ανησυχητική τάση: οι ώρες ηλιοφάνειας, δηλαδή ο χρόνος που το άμεσο ηλιακό φως φτάνει στην επιφάνεια της Γης, μειώνονται σταθερά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε όλη την Ινδία. Κύριοι υπαίτιοι αυτής της μείωσης είναι τα σύννεφα, τα αερολύματα και οι τοπικές καιρικές συνθήκες.

Η έρευνα, που βασίστηκε σε δεδομένα από 20 μετεωρολογικούς σταθμούς την περίοδο 1988–2018 και δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, δείχνει μια επίμονη εθνική μείωση. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι πιο απότομες ετήσιες μειώσεις παρατηρήθηκαν στη βόρεια ενδοχώρα (ιδίως σε πόλεις όπως το Αμριτσάρ και η Καλκούτα), κατά μήκος της ζώνης των Ιμαλαΐων, και στη δυτική ακτή, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Μουμπάι.

Η σύνδεση με την κρίση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Το εποχικό μοτίβο της ηλιοφάνειας διασταυρώνεται με τη βαθύτερη κρίση της σοβαρής ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ινδία—μια από τις δέκα πιο μολυσμένες χώρες παγκοσμίως. Η ραγδαία αστικοποίηση, η βιομηχανική ανάπτυξη και η αλλαγή χρήσης γης οδήγησαν από τη δεκαετία του '90 σε αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, των εκπομπών οχημάτων και της καύσης βιομάζας, στέλνοντας αερολύματα στην ατμόσφαιρα που θολώνουν τις ακτίνες του Ήλιου.

Κατά τους χειμερινούς μήνες, η υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση (smog) στις πεδιάδες του Γάγγη, σε συνδυασμό με την καύση καλλιεργειών, παράγει αερολύματα που διασκορπίζουν το φως, μειώνοντας δραματικά τις ώρες ηλιοφάνειας.

Όπως εξηγεί ο Manoj Kumar Srivastava, καθηγητής γεωφυσικής και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, «Η μελέτη μας διαπίστωσε ότι η συρρίκνωση των ωρών ηλιοφάνειας συνδέεται με σύννεφα που παραμένουν περισσότερο χωρίς να απελευθερώνουν βροχή, μπλοκάροντας περισσότερο ηλιακό φως. Αυτά τα σύννεφα σχηματίζονται έμμεσα λόγω των αερολυμάτων που αλλοιώνουν τον καιρό και το κλίμα».

«Θύματα» η γεωργία και η ενέργεια

Οι επιπτώσεις αυτής της μείωσης είναι τεράστιες, πλήττοντας τη γεωργία, την καθημερινότητα και κυρίως τις φιλοδοξίες της Ινδίας στον τομέα της ηλιακής ενέργειας.

• Ενέργεια: Η ηλιακή ενέργεια αποτελεί το 47% της ανανεώσιμης ικανότητας της Ινδίας, η οποία στοχεύει τα 500 GW ανανεώσιμων πηγών έως το 2030. Ωστόσο, η ρύπανση μειώνει την απόδοση των ηλιακών συλλεκτών κατά 12−41%, με εκτιμώμενο κόστος απώλειας παραγωγής που ανέρχεται σε 245 έως 835 εκατομμύρια δολάρια.

• Γεωργία: Η ρύπανση επιφέρει βαρύ πλήγμα και στη γεωργία, προκαλώντας εκτιμώμενη απώλεια σοδειάς 36–50% σε καλλιέργειες όπως το ρύζι και το σιτάρι στις πιο μολυσμένες περιοχές, σύμφωνα με τον ατμοσφαιρικό επιστήμονα Sachchida Nand Tripathi.

Ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται μια τάση «παγκόσμιας φωτεινότητας» (αύξηση της ηλιοφάνειας) από τη δεκαετία του '80 λόγω της μείωσης των αερολυμάτων, χώρες με βαριά ρύπανση, όπως η Ινδία, μένουν πίσω. Εάν ο Ήλιος συνεχίσει να κρύβεται πίσω από την αιθαλομίχλη, η Ινδία κινδυνεύει να λειτουργεί με «αναθυμιάσεις» αντί με πλήρη ηλιακή ισχύ.