
Η ανακοίνωση της Ελλάδας για τη δημιουργία δύο θαλάσσιων πάρκων σε Αιγαίο και Ιόνιο πυροδότησε έντονες αντιδράσεις από την Τουρκία, με τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να προετοιμάζει αντίμετρα που υπερβαίνουν το περιβαλλοντικό πλαίσιο και εγείρουν σοβαρές γεωπολιτικές ανησυχίες. Η Άγκυρα, πιστή στη στρατηγική της αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας, σχεδιάζει την ανακήρυξη δικών της «θαλάσσιων πάρκων» σε περιοχές από τον Βόσπορο έως τη Μαύρη Θάλασσα, με σαφή πρόθεση να ενισχύσει τις εδαφικές της διεκδίκησεις, αντί να προάγει την περιβαλλοντική προστασία.
Αν αντέχεις φάε! Μπαίνουν ετικέτες στα τρόφιμα που αποκαλύπτουν την σκληρή κακοποίηση πίσω από κρέας, γάλα και αυγά
Στρατηγική κλιμάκωση υπό το πρόσχημα της οικολογίας
Σύμφωνα με τουρκικά μέσα, όπως η Milliyet, η Τουρκία προετοιμάζει τη δημιουργία «προστατευόμενων» θαλάσσιων περιοχών σε στρατηγικά σημεία, όπως:
- Τα σημεία εξόδου των Στενών του Βοσπόρου.
- Η θαλάσσια περιοχή Ίμβρου και Τενέδου.
- Η χερσόνησος Ντάτσα-Μποζμπουρούν, κοντά στη Ρόδο.
- Ο κόλπος Γκιουλούκ.
- Τα ανοιχτά νερά Κας-Κεκόβα.
- Ο κόλπος της Μερσίνας.
- Οι εκβολές του Δούναβη.
Αυτές οι περιοχές, που εκτείνονται από το Αιγαίο έως τη Μαύρη Θάλασσα, δεν επιλέχθηκαν τυχαία. Η επιλογή τους υποδηλώνει μια προσπάθεια της Τουρκίας να εδραιώσει την παρουσία της σε διεθνώς κρίσιμες θαλάσσιες ζώνες, αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία και προωθώντας τη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Η κίνηση αυτή παρουσιάζεται ως περιβαλλοντική πρωτοβουλία, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί μέρος της ευρύτερης αναθεωρητικής ατζέντας της Άγκυρας, που επιδιώκει να επιβάλει τετελεσμένα σε αμφισβητούμενες περιοχές.
Επίκληση διεθνούς δικαίου χωρίς νομιμοποίηση
Η Τουρκία επικαλείται το διεθνές δίκαιο για να δικαιολογήσει τις ενέργειές της, χαρακτηρίζοντας τις ελληνικές πρωτοβουλίες ως «μονομερείς» και «παράνομες». Ωστόσο, η στάση της Άγκυρας παραμένει αντιφατική, καθώς η ίδια δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία αποτελεί το βασικό πλαίσιο για τη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών. Η Τουρκία αμφισβητεί τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και υφαλοκρηπίδα, υποστηρίζοντας ότι αυτά περιορίζονται σε στενές territorial waters, σε πλήρη αντίθεση με τις προβλέψεις της UNCLOS, που αναγνωρίζεται από 168 χώρες.
Φρίκη και αίμα στη Συρία! Μαχητές εκτελούν Δρούζους, αναγκάζοντάς τους να πηδήξουν από μπαλκόνια (βίντεο)
Ο Δρ. Τόλγκα Σακμάν, πρόεδρος του Κέντρου Διπλωματικών Σχέσεων και Πολιτικών Μελετών (DIPAM), χαρακτήρισε τις ελληνικές κινήσεις ως «πολιτική πρωτοβουλία που υπονομεύει την ελευθερία πλεύσης και την ισορροπία κυριαρχιών στο Αιγαίο». Υποστήριξε ότι τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις ελληνικές αξιώσεις κυριαρχίας υπό το πρόσχημα της περιβαλλοντικής προστασίας, προειδοποιώντας για πιθανές επιπτώσεις στη ναυσιπλοΐα σε μια «ιστορικά τεταμένη και νομικά περίπλοκη» περιοχή όπως το Αιγαίο.
Μια κλιμακούμενη διαμάχη
Η ανακοίνωση της Ελλάδας για τα θαλάσσια πάρκα, που παρουσιάστηκε από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο πλαίσιο της διάσκεψης «Our Ocean» το 2024, επικεντρώνεται στην προστασία της βιοποικιλότητας και τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων. Ωστόσο, η Τουρκία ερμηνεύει την πρωτοβουλία ως απόπειρα εδραίωσης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε αμφισβητούμενες περιοχές, ιδιαίτερα στο Αιγαίο, όπου οι δύο χώρες έχουν μακροχρόνιες διαφωνίες για τα θαλάσσια σύνορα, την υφαλοκρηπίδα και τη στρατιωτικοποίηση των νησιών.
Η ελληνική πλευρά έχει ανταποκριθεί στις τουρκικές αιτιάσεις, τονίζοντας ότι τα θαλάσσια πάρκα βασίζονται σε περιβαλλοντικά κριτήρια και περιορίζονται σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, όπως ορίζονται από διεθνείς συνθήκες. Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών έχει καλέσει την Τουρκία να σταματήσει να πολιτικοποιεί ένα «καθαρά περιβαλλοντικό ζήτημα» και να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο. Παράλληλα, η Άγκυρα έχει δηλώσει ότι προτίθεται να προχωρήσει με τη δική της χαρτογράφηση θαλάσσιων περιοχών, με σχέδια που περιλαμβάνουν την υποβολή χάρτη στη UNESCO, κίνηση που η Ελλάδα έχει ήδη καταγγείλει ως παράνομη και χωρίς νομική βάση.
Ένα διακύβευμα πέρα από το περιβάλλον
Η κλιμάκωση της διαμάχης για τα θαλάσσια πάρκα υπογραμμίζει τη βαθύτερη ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παρά τις πρόσφατες προσπάθειες για διάλογο και αποκλιμάκωση, όπως η Διακήρυξη των Αθηνών του 2023. Η Τουρκία, με την απόρριψη της UNCLOS και την επιμονή της σε μονομερείς ενέργειες, συνεχίζει να αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία, ενώ η Ελλάδα επιμένει στη διευθέτηση των διαφορών μέσω του διεθνούς δικαίου. Το ζήτημα των θαλάσσιων πάρκων δεν είναι απλώς περιβαλλοντικό, αλλά ένα νέο πεδίο αντιπαράθεσης, όπου η Τουρκία επιχειρεί να επαναφέρει τις επεκτατικές της βλέψεις, απειλώντας τη σταθερότητα στην περιοχή