Κάποτε ο Ντόναλντ Τραμπ αποκαλούσε τον εαυτό του «κ. Brexit» αλλά οκτώ χρόνια μετά, θα μπορούσε άραγε να το καταστρέψει φέρνοντας ΕΕ και Βρετανία πιο κοντά;

Για πολλούς αξιωματούχους των Βρυξελλών που συμμετέχουν στη διαμόρφωση της σχέσης μεταξύ ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου, το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών την περασμένη εβδομάδα σημαίνει ένα πράγμα: ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ των κάπως αποξενωμένων γειτόνων. Μπορεί να μην είναι αυτό που έχει στο μυαλό του ο δισεκατομμυριούχος Ρεπουμπλικανός πολιτικός αλλά ακόμα και στη Βρετανία, οι υπέρμαχοι του Brexit ανησυχούν ότι ο Τραμπ μπορεί τελικά να σπρώξει τη Βρετανία στην αγκαλιά των Βρυξελλών.

Αξιωματούχος της ΕΕ μιλώντας στο Politico ανέφερε ότι σίγουρα υπάρχει όρεξη για μια στενότερη σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρώπης στις Βρυξέλλες και τόνισε ότι η επιστροφή του Τραμπ έκανε τους συναδέλφους τους να κοιτάζουν πιο αισιόδοξα το κανάλι της Μάγχης. 

Η επιστροφή του Τραμπ στην παγκόσμια σκηνή έρχεται τη στιγμή που η Βρετανία και η ΕΕ αρχίζουν να ασχολούνται με αυτό που ο Κιρ Στάρμερ αποκαλεί «επαναφορά» των σχέσεων του Ηνωμένου Βασιλείου με τις Βρυξέλλες.

Τομείς από την ενέργεια μέχρι την άμυνα έως το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και τις ανταλλαγές νέων φαίνεται πως πλέον είναι διαθέσιμες ώστε να υπάρξει συζήτηση. Όμως, το εύρος των διαπραγματεύσεων και τα θέματα φαίνεται πλέον να επηρεάζονται από το εκλογικό αποτέλεσμα των ΗΠΑ.

«Περιπλέκει πολύ τη ζωή της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ.

Για τη Βρετανία, η απομάκρυνση από την Ευρώπη γίνεται πιο δύσκολη εάν η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου κοιτάζει προς τα μέσα. Δεν είναι απολύτως σαφές εάν ο Τραμπ βλέπει τη λεγόμενη «ειδική σχέση» μεταξύ των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου ως τόσο ιδιαίτερη. Την ίδια ώρα οι Βρυξέλλες καραδοκούν ώστε να αρπάξουν την ευκαιρία.

Οι μεγάλες κόκκινες γραμμές του Κιρ Στάρμερ που θέλει τη Βρετανία εκτός της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης, αποτελούν τροχοπέδη για την επαναδιαπραγμάτευση. Οι αμφιβολίες για την αξιοπιστία της σχέσης ΗΠΑ-ΗΒ αναγκάζουν ωστόσο πολλούς Βρετανούς πολιτικούς να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους απέναντι στην ΕΕ. Αλλά η Βρετανία ήδη αγωνίζεται να αντικαταστήσει το εμπόριο της ΕΕ που χάθηκε από το Brexit με περισσότερο εμπόριο από όλο τον κόσμο. Το Γραφείο Υπευθυνότητας του Προϋπολογισμού της χώρας προειδοποίησε στα τέλη Οκτωβρίου ότι τα αδύναμα εμπορικά στοιχεία που συγκρατούν την ανάπτυξη αντανακλούν τη «συνεχή επίδραση του Brexit».

Το σχέδιο του Τραμπ για γενικούς δασμούς 10% έως 20% θα μπορούσε να κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα - και να κοστίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο 22 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως σε εξαγωγές, υπολόγισαν οικονομολόγοι στο Κέντρο Περιεκτικής Εμπορικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Σάσεξ.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να αναθεωρήσει τις κόκκινες γραμμές του και πρέπει να καταλήξει σε ένα νέο σχέδιο», πρόσθεσε ο διπλωμάτης. «Ξέρεις, όταν οι συνθήκες αλλάζουν, πρέπει να ξανασκεφτείς την πορεία δράσης σου».

Τούρκος υπουργός: Η χώρα μου έλαβε πρόταση να γίνει εταίρος των BRICS-Ποια θα είναι η αντίδραση Τραμπ σε αυτά σχέδια;

Ορισμένοι παρατηρητές πιστεύουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να πλησιάσει τόσο τις Βρυξέλλες όσο και την Ουάσιγκτον.

«Θα πρέπει να επιδιώξουμε δυναμικά μια βελτιωμένη συμφωνία με την ΕΕ, αν και αυτό δε θα είναι απλό», δήλωσε στον Guardian ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας της Αγγλίας Άντι Χάλντεϊν . «Η νέα κυβέρνηση δεσμεύτηκε σε αυτό και θα πρέπει να συνεχίσει να δεσμεύεται σε αυτό».

«Αυτό, ωστόσο, δε θα πρέπει να αποκλείει - και δεν αποκλείει, όσο δύσκολο κι αν είναι - την αναζήτηση μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ υπό μια νέα προεδρία Τραμπ», πρόσθεσε.

Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που δε «βλέπουν»  κάποια αλλαγή. 

«Δε βλέπω να έρχεται κάποια ειδική συμφωνία για το Ηνωμένο Βασίλειο»,  είπε στους Times ο Kim Darroch, πρώην πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ουάσιγκτον. Οι κινήσεις του Τραμπ «θα είναι μια μεγάλη πρόκληση για το Ηνωμένο Βασίλειο», είπε.

Εκτός εάν το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να εξασφαλίσει κάποιου είδους διάσπαση από τους γενικούς δασμούς του Τραμπ, ο Στάρμερ πιθανότατα θα αντισταθεί στην πίεση να σκεφτεί ξανά την επαναφορά στην ΕΕ, σχολιάζει το Politico. 

«Πολιτικά αυτοκτονικό»

Ο Νικ Χάρβεϊ, πρώην υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων στην κυβέρνηση συνασπισμού του Ντέιβιντ Κάμερον, είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πλήρωνε το τίμημα εάν δεν άρχιζε να κοιτάζει προς τις Βρυξέλλες. «Δεν μπορούμε να είμαστε η 51η πολιτεία της Αμερικής – δεν έχει νόημα γεωγραφικά, πολιτικά ή βιομηχανικά», είπε.

«Αν προσκολληθούμε αξιολύπητα στις ουρές τους, αντί να είμαστε κύριος παίκτης στην άμυνα της Ευρώπης, θα πληρώσουμε το τίμημα για αυτήν την ανοησία».

Ο Χάρβεϊ, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Κινήματος του Ηνωμένου Βασιλείου αυτή την στιγμή, υποστηρίζει ότι η αποτυχία σύνδεσης με την ΕΕ θα ήταν «δυνητικά αυτοκτονική τόσο στρατιωτικά όσο και οικονομικά».

Σχεδιαγράμματα για το πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί η συνεργασία έχουν ήδη καταρτιστεί. Μια νέα έκθεση της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τις σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ συνιστά στις Βρυξέλλες και το Λονδίνο να εργαστούν γρήγορα για να συνάψουν «μια λεπτή συμφωνία» για την ασφάλεια, η οποία θα μπορούσε να επεκταθεί σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.

Στη συνέχεια, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να υπογράψει συμφωνίες με τον δικό του ρυθμό - για παράδειγμα συμμετοχή σε κοινά αμυντικά έργα της ΕΕ ή αναζωπύρωση της σχέσης με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον διπλωμάτη στην έκθεση εξακολουθούν να υπάρχουν κόκκινες γραμμές που «συνεχίζουν να αποτελούν εμπόδιο σε ο,τιδήποτε θα άλλαζε θεμελιωδώς την ευρύτερη σχέση ΗΒ-ΕΕ»,  καταλήγει.