Όταν τη Δευτέρα 23 Ιουνίου, στις 23:30 το βράδυ, ένας δορυφόρος βάρους 10 κιλών, άφηνε πίσω του τη βάση Vandenberg στην Καλιφόρνια, στη Θράκη μια μικρή ομάδα επιστημόνων πανηγύριζε. Ο κυβοδορυφόρος (CubeSat), με την επωνυμία DUTHSat-2, είναι ο πρώτος δορυφόρος made in Greece, που εκτοξεύθηκε στο διάστημα.
Έλληνες ερευνητές και φοιτητές τον σχεδίασαν, τον συναρμολόγησαν και τον δοκίμασαν, εγκαινιάζοντας με αυτόν τον τρόπο την πρώτη εθνική αποστολή στο πλαίσιο του Ελληνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων, με στόχο τη δημιουργία μιας εθνικής δορυφορικής υποδομής με ελληνική υπογραφή. Στόχος του προγράμματος είναι η κατασκευή ενός προηγμένου σμήνους δορυφόρων, όπως αναφέρει η
Ο DUTHSat-2 ταξίδεψε για περίπου μία ώρα με τον πύραυλο Falcon-9 και μπήκε σε τροχιά σε υψόμετρο 510Km από την επιφάνεια της θάλασσας. Θα ανιχνεύει πετρελαιοκηλίδες και εσκεμμένες απορρίψεις αποβλήτων πλοίων (bilgewater), οι οποίες ευθύνονται για πάνω από το 60% της θαλάσσιας ρύπανσης. «Είναι ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα, να βλέπουμε έναν ελληνικό δορυφόρο να εκτοξεύεται στο διάστημα» λέει στην «Κ» ο Παναγιώτης Πυρνάρης, μηχανικός επικοινωνιών, μέλος της ομάδας δορυφόρων. «Αν και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο υπήρχε η γνώση εδώ και χρόνια, είναι η πρώτη φορά που το βλέπουμε να γίνεται πραγματικότητα», συνεχίζει. «Είναι πράγματι πολύ σημαντικό να μπορούν οι φοιτητές να έχουν εμπειρία hands on, και να μην περιορίζονται μόνο στη θεωρία», σχολιάζει ο υποψήφιος διδάκτωρ.
Για τον Δημήτρη Μπαλουκίδη, μηχανικό λογισμικού, επίσης υποψήφιο διδάκτορα στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, το εγχείρημα είναι μια ευκαιρία για μεγαλύτερη τεχνογνωσία. «Είναι πολύ ενδιαφέρον το διάστημα, και μάλιστα στην εποχή μας όπου έχει “ανοίξει” η βιομηχανία των νανοδορυφόρων. Το Δημοκρίτειο βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας και προσπαθεί να συμμετέχει σε αυτό. Οχι απλά επειδή είναι μόδα, αλλά για να δημιουργήσει πραγματικά νέες ευκαιρίες στην επιστημονική έρευνα στη χώρα μας».
Οπως δηλώνει και ο Στέλιος Τουργαΐδης (αριστερά), System Engineer και υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και τις δοκιμές του δορυφόρου, «αυτό το project ανοίγει τον δρόμο για μεταγενέστερες γενιές καθώς πρώτη φορά κάτι τέτοιο λαμβάνει χώρα. Αλλά για να έχει κάποια αξία δεν πρέπει να σταματήσει εδώ. Η χρηματοδότηση αποτελεί πάντα μια μεγάλη αγωνία για εμάς. Σήμερα έχουν δημιουργηθεί ομάδες σε όλη την Ελλάδα, νέα παιδιά που ασχολούνται με το διάστημα. Δεν πρέπει να τους στηρίζεις για έναν χρόνο και έπειτα να τους αφήνεις.
»Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί μηχανικοί μας φεύγουν στο εξωτερικό. Σκέψεις να φύγουμε νομίζω ότι περνάνε από το μυαλό όλων κατά διαστήματα. Οταν υπάρχουν κενά και προβλήματα χρηματοδότησης δεν θέλει κανείς να μείνει. Αλλά εγώ είμαι και Ξανθιώτης. Τελείωσα το Φυσικό, ήρθα εδώ, έκανα το μεταπτυχιακό μου, εργαστήκαμε μαζί και σε αποστολές που πραγματοποιήθηκαν. Είμαστε μια δεμένη ομάδα», καταλήγει.
Το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών έχει μακρόχρονη εμπειρία στη διαστημική επιστήμη και στην τεχνολογία του Διαστήματος. «Ο σκοπός είναι να εκπαιδεύονται οι φοιτητές hands on. Και όλα αυτά οφείλονται σε πολύ μεγάλο βαθμό στους φοιτητές και μελλοντικούς μηχανικούς και είναι καλό να προβάλλεται ο ρόλος τους περισσότερο. Δουλέψαμε μια ομάδα 15-20 φοιτητών και διδακτορικών αλλά και προπτυχιακών για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα», προσθέτει ο επικεφαλής της ομάδας, Θεόδωρος Σαρρής, καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών υπολογιστών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. «Αυτό που πρέπει να πετύχουμε είναι να συγκρατηθεί το brain gain. Να δίνονται στους νέους επιστήμονες τα κίνητρα να παραμείνουν στη χώρα και αργότερα να δημιουργήσουν και τις δικές τους start up αφού έχουν καταρτιστεί επάνω σε αυτά τα αντικείμενα».
«Είμαι καθηγητής στο Πολυτεχνείο τόσα χρόνια και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Βγάζουμε μηχανικούς και φεύγουν εκτός Ελλάδας, για να εργαστούν σε μεγάλες εταιρείες αεροδιαστημικής της Ευρώπης», λέει. «Αυτή τη στιγμή όμως, έχουμε δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε αυτοί οι επιστήμονες να μπορούν να μείνουν στη χώρα. Μάλιστα συμβαίνει και το αντίστροφο. Εχουν έρθει πάνω από 20 μηχανικοί στην Ελλάδα για αυτόν τον σκοπό. Είναι πολύ σημαντικό να επιστρέψει το ανθρώπινο κεφάλαιο».
Εκτός από το brain drain, τον καθηγητή απασχολεί και το θέμα της αυτονομίας στις τεχνολογίες. Οπως επισημαίνει, «πρέπει στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη να αποκτήσουμε μια αυτονομία στην ανάπτυξη διαστημικών τεχνολογιών. Είναι πολύ σημαντικό να παράγουμε υποσυστήματα και ολόκληρα πληροφορικά συστήματα και να μπορούμε να τα στείλουμε στο διάστημα. Διότι εξυπηρετούν πάρα πολλές ανάγκες, είτε στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών είτε σ’ αυτόν της παρατήρησης της γης με πολλές εφαρμογές, ασφάλειας και άμυνας. Τα προγράμματα που έχουμε υλοποιήσει έχουν δημιουργήσει ένα μομέντουμ και αυτή τη στιγμή όλο το οικοσύστημα δουλεύει και προετοιμάζεται για να αυξήσουμε αυτή την αυτονομία στη χώρα. Θέλαμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Να έχουμε θερμικά δεδομένα και να παρακολουθούμε τα μέτωπα μιας πυρκαγιάς ή μιας πλημμύρας. Αλλά ταυτόχρονα θέλαμε να αναπτύξουμε την τεχνολογία την οποία σήμερα αγοράζουμε από το εξωτερικό».
Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, και το επιβλέπει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, κάτι το οποίο για τον καθηγητή είναι πολύ σημαντικό. «Η επίβλεψη είναι απαραίτητη γιατί θέτει τα υψηλά στάνταρ των δοκιμών αλλά και όλου του project. Στο πλαίσιο του προγράμματος έτυχε να είμαστε οι πρώτοι που πετάμε, αλλά θα ακολουθήσουν και άλλες ομάδες από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και το Καποδιστριακό».
Ελληνικό Οικοσύστημα για το Διάστημα
Οπως σχολιάζει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Καράντζαλος, γενικός γραμματέας Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων, «ο DUTHSat-2 είναι ο πιο μικρός πειραματικός δορυφόρος που πετάμε. Τον Νοέμβριο θα πετάξουμε άλλους 4 με 5, τον Φεβρουάριο του 2026 ακόμη 4 με 5, και θα συνεχίσουμε. Σε αυτό το έργο συμμετέχουν και ελληνικές εταιρείες. Ηδη επεξεργαζόμαστε δεδομένα και τα στέλνουμε στην Πολιτική Προστασία, αλλά και στο υπουργείο Αμυνας».
«Γενικά όλο το ελληνικό οικοσύστημα δουλεύει πάνω σε όλα αυτά τα έργα. Ο συγκεκριμένος δορυφόρος φτιάχτηκε από το Πανεπιστήμιο Θράκης, σε συνέργεια με ελληνικές εταιρείες που συνέβαλαν στον έργο με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα η Πρίσμα Ηλεκτρονικά ΑΒΕΕ με έδρα την Αλεξανδρούπολη, κατασκεύασε ιδιαίτερα πολύπλοκες καλωδιώσεις και εξοπλισμό, που χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο των συστημάτων του δορυφόρου με προδιαγραφές Διαστήματος».
H ελληνική εταιρεία δραστηριοποιείται στον τομέα της διαστημικής, αφενός στην κατασκευή ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και ειδικών καλωδιώσεων και αφετέρου στην ανάπτυξη ειδικού λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης βασισμένου σε Νευρωνικά Δίκτυα.
Oπως δηλώνει ο CEO της Πρίσμα Ηλεκτρονικά ΑΒΕΕ, κ. Χρήστος Γιορδαμλής στην Κ «μερικές μέρες μετά την εκτόξευση του πρώτου Νανοδορυφόρου DUTHSat-2, είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι καθότι η εταιρεία μας, μαζί με το Δημοκρίτειο, τον ΕΟΔ (Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος) και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης εργαστήκαμε, από την υποβολή της πρότασης μέχρι και την αντιμετώπιση πλήθους σημαντικών τεχνολογικών προκλήσεων που μπορεί να επηρεάσουν την επιτυχία του εγχειρήματος για τον εντοπισμό πετρελαιοκηλίδων στην Μεσόγειο μέσω δορυφορικής παρακολούθησης καθώς και άλλους ειδικούς στόχους.
Παράλληλα, μία ομάδα Μηχανικών και Προγραμματιστών της Πρίσμα εργάζεται μαζί με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο για την εκτόξευση, το τελευταίο τρίμηνο του 2025, αλλά και την λειτουργία του MICE-1 (Marine Identification and Communication SystEm), του πρώτου Ελληνικού Νανοδορυφόρου για IoT Επικοινωνίες στην Ναυτιλία. Ο στόχος είναι να αποτελέσει μέρος ενός σμήνους Νανοδορυφόρων που θα επιτρέψουν την ασφαλέστερη Ναυσιπλοΐα, φιλική προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Επίσης μαζί με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο εργαζόμαστε για την εκτόξευση ενός Νανοδορυφόρου με έμφαση τις οπτικές επικοινωνίες και ειδικά πειράματα με αναμενόμενη ημερομηνία εκτόξευσης στις αρχές του 2026».
Αλλη μια ελληνική εταιρεία η οποία συμμετείχε είναι η Sunlight η οποία κατασκεύασε τις μπαταρίες. Η Sunlight Group παρείχε τεχνολογική υποστήριξη για την εκτέλεση δοκιμών στις εγκαταστάσεις της στο βιομηχανικό συγκρότημα στην Ξάνθη. Οπως δηλώνει στην «Κ» η Κατερίνα Φώτογλου, επικεφαλής Εργαστηρίου Δοκιμών της εταιρείας, «η πιστοποίηση ενός δορυφόρου για το διάστημα είναι μια συναρπαστική διαδικασία και αποτελεί για εμάς μεγάλη ικανοποίηση η συνεργασία με την ομάδα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης αλλά και η συμβολή μας στην αποστολή του DUTHSat-2. Αυτό το ορόσημο αποτελεί σαφή αντανάκλαση της συνεχούς επένδυσης της Sunlight —άνω των 10 εκατομμυρίων ευρώ— σε υποδομές δοκιμών αιχμής. Ως το μοναδικό πιστοποιημένο εργαστήριο για μπαταρίες βιομηχανικών εφαρμογών, η Sunlight αποτελεί σημείο αναφοράς στην καινοτομία, την ποιότητα και την παγκόσμια ηγεσία στον τομέα της ενέργειας. Είμαστε περήφανοι που συμβάλαμε να μπει σε τροχιά ο πρώτος ελληνικός δορυφόρος».
