Οι αφρικανικοί ελέφαντες που ζουν ελεύθεροι στη φύση κοιμούνται κατά μέσο όρο μόνο δύο ώρες τη μέρα, λιγότερο από κάθε άλλο θηλαστικό ζώο της ξηράς. Συχνά περνάνε σχεδόν δύο μέρες χωρίς να κοιμηθούν καθόλου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του λιγοστού ύπνου τους τον περνούν στα όρθια, αποκαλύπτει η πρώτη έρευνα του είδους της.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Πολ Μάνγκερ της Σχολής Ανατομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Γουιτγουότερσραντ της Νότιας Αφρική, αναφέρουν στην επιθεώρηση PLoS One, παρακολούθησαν συνεχώς επί 35 μέρες δύο θηλυκούς ελέφαντες στη Μποτσουάνα. Οι επιστήμονες είχαν προηγουμένως εμφυτεύσει στην προβοσκίδα του κάθε ελέφαντα μια συσκευή καταγραφής της δραστηριότητάς του, ενώ του είχαν περάσει και ένα κολάρο με GPS και γυροσκόπιο, ώστε να παρακολουθούν πότε ξάπλωνε.
Οι αφρικανικοί ελέφαντες είναι τα μεγαλύτερα ζώα της ξηράς. Αν και υπάρχουν στοιχεία ότι εν γένει τα μεγαλύτερα θηλαστικά κοιμούνται λιγότερο συγκριτικά με τα μικρότερα, οι βιολόγοι ξαφνιάστηκαν με την απρόσμενα μικρή διάρκεια του ύπνου του ελέφαντα, ο οποίος μάλιστα συνήθως κοιμάται όρθιος και όχι ξαπλωμένος (μόνο το 17% του χρόνου του ύπνου του είναι ξάπλα). Συνήθως ο ύπνος τον παίρνει μεταξύ 2 το βράδυ και 6 τα χαράματα.
Διαπιστώθηκε ότι ένας ελέφαντας μπορεί να μείνει ξύπνιος για 46 συνεχόμενες ώρες, στη διάρκεια των οποίων ταξιδεύει αποστάσεις έως 30 χιλιομέτρων, πιθανώς επειδή δεν βρίσκει την ησυχία του εξαιτίας των λιονταριών και των λαθροκυνηγών.
Ανάλογες μελέτες σε ελέφαντες ζωολογικών κήπων έχουν δείξει ότι κοιμούνται περισσότερο, από τέσσερις έως έξι ώρες τη μέρα, ίσως επειδή εκεί -αν και δεν είναι ελεύθεροι- αντιμετωπίζουν λιγότερους κινδύνους.
Όσον αφορά τον ύπνο με όνειρα (φάση REM), οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι ελέφαντες ονειρεύονται κάθε τρεις ή τέσσερις μέρες και μόνο όταν είναι ξαπλωμένοι.
Οι επιστήμονες ξύνουν το κεφάλι τους πάντως πώς τα καταφέρνει ο ελέφαντας με τόσο λίγο ύπνο. Το θέμα θα μελετηθεί περαιτέρω με αρσενικούς ελέφαντες. Ένα παράδοξο που χρειάζεται διερεύνηση, είναι ότι ο ύπνος σχετίζεται με την εμπέδωση της μνήμης, αλλά ο ελέφαντας καταφέρνει να έχει θαυμάσια μνήμη, χωρίς να κοιμάται πολύ.
Μετά τον ελέφαντα, το ζώο που κοιμάται λιγότερο, είναι μάλλον το άλογο, που συνήθως δεν ξεπερνά τις τρεις ώρες τη μέρα.
