Πέρασαν 1700 χρόνια αφότου ο πρώτος ρωμαίος χριστιανός αυτοκράτορας Μ. Κωνσταντίνος (πριν γίνει επίσημα χριστιανός) θέσπισε την ανεξιθρησκία, με το περίφημο «Διάταγμα των Μεδιολάνων» (313 μ. Χ.), με το οποίο έθεσε τέλος στους, επί 300 χρόνια, φοβερούς και εξοντωτικούς διωγμούς του ειδωλολατρικού ρωμαϊκού κράτους και των σκοταδιστικών ειδωλολατρικών ιερατείων κατά της Εκκλησίας του Χριστού και των χριστιανών, περισσότερων των 11.000.000 Μαρτύρων. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα διατάγματα όλων των εποχών, πρωτοπόρο του παγκόσμιου πολιτισμού, το οποίο δίνει την θεόσδοτη ελευθερία σε κάθε άνθρωπο να εκδηλώνει ελεύθερα τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις και να ασκεί ακώλυτα την λατρεία που του υπαγορεύουν αυτές. Είναι η εφαρμογή στην πράξη της εντολής του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν» (Μάρκ.8,34).
Φυσικά, ο εντολοδόχος της κακίας διάβολος, ο οποίος μισεί θανάσιμα τον άνθρωπο και περισσότερο απ’ όλους τον πιστό χριστιανό και πασχίζει για την καταστροφή του, εγείρει κατά καιρούς άρχοντες, με δαιμονικό φρόνημα, να καταδιώκουν την Εκκλησία του Χριστού και τους χριστιανούς. Σε όλο το διάβα των δύο χιλιάδων χρόνων της ιστορικής πορείας της Εκκλησίας, πάντα υπήρχαν αντίθεοι και αντίχριστοι κυβερνήτες την εδίωκαν και συνεχίζουν να την διώκουν.
Βρισκόμαστε στην αυγή του 21ου μ. Χ. αιώνα, στην εποχή του άκρατου φιλελευθερισμού και του ακραίου δικαιωματισμού, όπου η απαίτηση για ελευθερία αγγίζει τα όρια της ασυδοσίας. Οι πάντες απέκτησαν πρωτοφανή ελευθερία. Ειδικά στον θρησκευτικό χώρο, απολαμβάνουν πρωτόγνωρες ελευθερίες ακόμα και απίστευτα περιθωριακές θρησκευτικές ομάδες, ακόμα και «σέκτες», δηλαδή αντικοινωνικές και εγκληματικές θρησκευτικές ομάδες, όπως λ. χ. οι διάφορες σατανιστικές «εκκλησίες». Την ίδια ώρα υπάρχουν χώρες στον πλανήτη, όπου διώκονται οι χριστιανοί για την πίστη τους και απαγορεύεται κάθε μορφή λατρεία τους, όπως π.χ. σε εναπομείναντα σκληρά αθεϊστικά καθεστώτα (Β. Κορέα) και ισλαμοκρατούμενες χώρες.
Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς: O Παπισμός δεν πρόκειται να απορρίψει τις κακοδοξίες του!
Δυστυχώς υπάρχουν και χώρες, κατ’ όνομα χριστιανικές, στις οποίες διώκονται οι χριστιανοί και μάλιστα με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Μία από αυτές είναι η Ουκρανία, όπου επικρατεί εδώ και χρόνια ένας βαθύς πολυποίκιλος διχασμός, τον οποίο υποδαυλίζουν και συντηρούν μεγάλα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα και ήδη βρίσκεται, εδώ και δυόμισι χρόνια, σε εμπόλεμη κατάσταση με την υπερδύναμη Ρωσία.
Η ουκρανική κοινωνία είναι βαθύτατα διχασμένη και στον θρησκευτικό τομέα. Ο διχασμός αυτός έχει μακροχρόνιες ρίζες, οφειλόμενος (κατ’ αρχήν) στην δράση των ουνιτών (φανατικών παπικών, με προσωπείο ορθοδόξων), οι οποίοι, με αρπαγές ναών, χρήση βίας και διωγμών και δολοφονιών, κατόρθωσαν να εδραιωθούν στην ορθόδοξη αυτή χώρα. Κι’ ακόμα στις αντιχριστιανικές πρακτικές του απάνθρωπου σοβιετικού κομουνισμού, τον 20ο αιώνα.
Το χειρότερο είναι ότι τα τελευταία χρόνια, αρχίζοντας από την δεκαετία του 1990, μωροφιλόδοξοι ανώτεροι κληρικοί της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία εξαρτάται διοικητικά και κανονικά από το Πατριαρχείο της Μόσχας, προκάλεσαν σχίσματα, με το πρόσχημα της ανεξαρτητοποιήσεως από αυτό, εξυπηρετώντας τον ουκρανικό εθνικισμό. Για κοντά 30 χρόνια συντηρούσαν σχισματικές ομάδες, οι οποίες δεν έτυχαν αναγνώρισης από καμιά τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία. Αντίθετα μάλιστα, στηλιτεύονταν από αυτές, με πρώτο το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Όμως οι γεωπολιτικές εξελίξεις, οδήγησαν (ανάγκασαν καλλίτερα) το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το 2018, να χορηγήσει αυτοκεφαλία στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, χωρίς την παραμικρή συνεννόηση με τις υπόλοιπες 13 Ορθόδοξες Εκκλησίες και το χειρότερο: χωρίς την συγκατάθεση του Πατριαρχείου της Ρωσίας, του οποίου ήταν (και είναι) εκκλησιαστική επαρχία η Ουκρανία. Και το ακόμα χειρότερο: την αυτοκεφαλία την χορήγησε στους συνασπισμένους σχισματικούς, τοποθετώντας ως Προκαθήμενο της «νέας εκκλησίας» τον σχισματικό και χειροτονημένο από τον καθηρημένο ψευδοπατριάρχη Φιλάρετο, Επιφάνιο, στη θέση του κανονικού Προκαθημένου Μητροπολίτου Ονουφρίου, με τους 100 κανονικούς Ιεράρχες, τις 12.500 ενορίες και 5000 μοναχούς, κατά καταφανή παράβαση των Ιερών Κανόνων. Το αποτέλεσμα υπήρξε τραγικό. Ελάχιστες επισκοπές και ενορίες εντάχτηκαν στην «νέα εκκλησία» και η συντριπτική πλειοψηφία των πιστών, παραμένουν στην κανονική Εκκλησία, υπό τον Μητροπολίτη Ονούφριο. Επίσης, από τις 14 Ορθόδοξες Εκκλησίες μόνο οι 4 αναγνώρισαν την «νέα εκκλησία»! Να αναφέρουμε επίσης ότι, εδώ και έξι χρόνια, η κανονική Εκκλησία, βάλλεται με σφοδρότητα και διώκεται από τους φανατικούς οπαδούς της «νέας εκκλησίας», τους εθνικιστές και τους ουνίτες, με αρπαγές ναών, ξυλοδαρμούς κληρικών και πιστών, άδικες δικαστικές διώξεις, φυλακίσεις, κλπ.
Δυστυχώς ακολούθησε η εισβολή της ομόδοξης Ρωσίας και η κατάσταση βαίνει προς το χειρότερο. Η κυβέρνηση του Κιέβου υποστηρίζει την «νέα εκκλησία» και θεωρεί «εχθρική» την κανονική, επειδή επιμένει να εξαρτάται πνευματικά και κανονικά από την Ρωσία, παρά το γεγονός ότι η Ορθόδοξη Ουκρανική Εκκλησία ουδέποτε τάχτηκε με τους Ρώσους και ουδέποτε προέβη σε αντεθνική πράξη. Το αντίθετο μάλιστα, ο Μητροπολίτης Ονούφριος καταδίκασε την ρωσική εισβολή και στις τάξεις του αμυνόμενου ουκρανικού στρατού υπηρετούν και πολεμούν και πιστοί της κανονικής Εκκλησίας.
Τελευταία, προφανώς με ξένες παρεμβάσεις και δυστυχώς, με την ανοχή, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η ουκρανική κυβέρνηση ψήφισε νόμο, με τον οποίο κηρύσσει παράνομη την κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία στην επικράτεια της Ουκρανίας!
Το γεγονός αυτό χαρακτηρίστηκε ως πρωτοφανές, κυβέρνηση μιας ορθόδοξης χώρας να θέτει εκτός νόμου Ορθόδοξη Εκκλησία! Όπως ήταν φυσικό, η ανήκουστη αυτή ενέργεια της ουκρανικής κυβέρνησης ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε όλο τον κόσμο.
Παραθέτουμε σχετική είδηση: «Έντονη παγκόσμια ανησυχία για διώξεις εναντίον της θρησκευτικής ελευθερίας και της ελευθερίας της συνειδήσεως έχει προκαλέσει η έγκριση από το κοινοβούλιο της Ουκρανίας του σχεδίου νόμου υπ’ αριθμόν 8371 “Περί της Προστασίας της Συνταγματικής Τάξης στη Σφαίρα των Θρησκευτικών Οργανώσεων” με το οποίο απαγορεύεται η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον Μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο. Στον νόμο προβλέπεται επίσης η απαγόρευση των θρησκευτικών οργανώσεων που συνδέονται με την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία με την απαγόρευση αυτή να επίκειται να εγκριθεί με δικαστική απόφαση. Το νομοσχέδιο καταψήφισαν 29 βουλευτές, ενώ υπήρχαν και 4 αποχές.
Το νομοσχέδιο είχε εγκριθεί σε πρώτη ανάγνωση τον Οκτώβριο του 2023. Στις 23 Ιουλίου 2024 βουλευτές αντιστάθηκαν στο νομοσχέδιο και αρνήθηκαν να το εξετάσουν, με αποτέλεσμα μια μείζονα ταραχή στη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ουκρανικού Κοινοβουλίου, ενώ στις 16 Αυγούστου, η Επιτροπή Ανθρωπιστικής Πολιτικής και Πολιτικής Πληροφόρησης ενέκρινε τροπολογίες στο νομοσχέδιο και συνέστησε την πλήρη έγκρισή του σε δεύτερη ανάγνωση. Το Πανουκρανικό Συμβούλιο Εκκλησιών και Θρησκευτικών Οργανώσεων υποστήριξε επίσης το νομοσχέδιο σε σύγκλησή του χωρίς μέλη της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε το ζήτημα ως θέμα “πνευματικής ανεξαρτησίας της Ουκρανίας”, τασσόμενος υπέρ του νομοσχεδίου. Η απαγόρευση ήλθε ως κορύφωση διώξεων και καταπατήσεων των χώρων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από το ουκρανικό καθεστώς, με πιο χαρακτηριστικές τις εισβολές στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, που αποτελεί το λίκνο της πίστης των ανατολικών Σλάβων».
Και συμπληρώνει το δημοσίευμα: «Σκοπός της ουκρανικής κυβέρνησης είναι η μεταφορά χώρων και περιουσίας στη νεοσύστατη το 2018 Εκκλησία της Ουκρανίας υπό τον Επιφάνιο (Ντουμένκο), η οποία έχει την κρατική στήριξη και αναγνωρίζεται από 4 Ορθόδοξες Εκκλησίες, ενώ η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο από 10, με αποτέλεσμα μια χαίνουσα διαίρεση εντός της Ορθοδοξίας». Είναι γεγονός ότι η σύμπασα Ορθόδοξη Εκκλησία βιώνει μια πρωτοφανή, στα νεώτερα χρονικά της διαίρεση, η οποία ξεκίνησε από την χορήγηση αυτοκεφαλίας στις ομάδες των σχισματικών της Ουκρανίας.
Φρονούμε ότι ο νόμος που θέτει εκτός νόμου την κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία θα βαθύνει περισσότερο το χάσμα και το διχασμό και θα εξαφανίσει τις ελάχιστες ελπίδες για άρση της κρίσης στην σύμπασα Ορθοδοξία. Αυτό φαίνεται από τις σφοδρές αντιδράσεις Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Κατ’ αρχήν, να αναφέρουμε τις εσωτερικές αντιδράσεις της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Περισσότεροι από 30.000 πιστοί της κανονικής Εκκλησίας πραγματοποίησαν πορεία «εκατοντάδων χιλιομέτρων από 30.000 Ουκρανούς Ορθοδόξους πιστούς κοντά στη Λαύρα του Ποτσάεφ στην περιφέρεια του Τερνόπιλ, παρά την απαγόρευση της πορείας από το ουκρανικό καθεστώς. Η λιτανεία είχε ως αφετηρία την πόλη Καμιάνετς-Ποντίλσκιι, η οποία απέχει 200 χιλιόμετρα. Οι πιστοί προσεύχονταν για ειρήνη στη Θεοτόκο του Ποτσάεφ και για ευλογία στην Ουκρανία».
Εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Μόσχας δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία δέχεται αντίποινα για την άρνησή της να ενταχθεί στην οργάνωση σχισματικών, που δημιουργήθηκε ως πολιτικό σχέδιο με στόχο την καταστροφή της κοινής πνευματικής κληρονομιάς του ρωσικού και του ουκρανικού λαού. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία αργά ή γρήγορα θα λάβει μια δίκαιη απάντηση, όπως την έλαβε από τα αθεϊστικά καθεστώτα του παρελθόντος, τα οποία κατέστρεψαν το δικαίωμα των ανθρώπων στην πίστη και του να ανήκουν στην Εκκλησία του».
Ο Πατριάρχης Αντιοχείας παρατηρεί σε επιστολή του ότι, «το μοναδικό έγκλημα εκατομμυρίων Ουκρανών πιστών, οι οποίοι τιμωρούνται με την απαγόρευση της Εκκλησίας τους, είναι η επιμονή τους στην αποστολική διαδοχή και στην πίστη που έλαβαν από τους αγίους τους. Μόνο η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο διαθέτει πραγματική ιεροσύνη και νομοκανονική εγκυρότητα μέσω αποστολικής διαδοχής, οπότε η προσπάθεια απαγόρευσης της Εκκλησίας αυτής σημαίνει κατάργηση της παλαιότερης νόμιμης Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία, η οποία βρίσκεται σε ευχαριστιακή κοινωνία με τις ανά τον κόσμον τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες».
Ο Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος, επεσήμανε πως «Είναι προφανές ότι ο υποβιβασμός της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας σε καθεστώς μιας απαγορευμένης οργανώσεως επιπροσθέτως νομιμοποιεί τις ούτως ή άλλως συνεχείς διώξεις, τις συλλήψεις και τους περιορισμούς στην πνευματική της ιεραρχία και τους πιστούς, δημιουργεί τη δυνατότητα για περαιτέρω αρπαγή της ιδιοκτησίας της. Όλα αυτά σταυρώνουν την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία ανεβάζοντάς την επί του νέου σταυρού βασάνων και η ουκρανική κοινωνία σαν να επανέρχεται στις εποχές των ρωμαϊκών διωγμών κατά της Εκκλησίας του Χριστού».
Το ίδιο σφοδρή υπήρξε και η αντίδραση του Πατριάρχη Βουλγαρίας Δανιήλ: «Η Βερχόβνα Ράντα (Βουλή) της Ουκρανίας υπερψήφισε τον νόμο, που προβλέπει την απαγόρευση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας η οποία είναι η μόνη κανονκή Ορθόδοξη Εκκλησία στη χώρα. Όπως είναι γνωστό, ένδεκα από δεκαπέντε κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν αναγνώρισαν τη συσταθείσα το 2019 εκκλησιαστική δομή, τη λεγόμενη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, δηλαδή δεν είναι κανονική εκκλησία. Και όταν το κράτος εγκρίνει νόμο για την απαγόρευση της κανονικής Εκκλησίας, τί θα μείνει;». Σε άλλη δήλωσή του επισήμανε: «Η UOC είναι η μόνη κανονική εκκλησία στην Ουκρανία. «Η Ουκρανική Βουλή ενέκρινε νόμο που προβλέπει το κλείσιμο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία είναι η μόνη κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία. Όπως γνωρίζετε, 11 στις 15 τοπικές ορθόδοξες εκκλησίες δεν αναγνώρισαν την εκκλησιαστική δομή που δημιουργήθηκε το 2019, τη λεγόμενη OCU – την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, δηλαδή δεν είναι κανονική εκκλησία».
Επίσης το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων κάλεσε τη Βερχόβνα Ράντα (Βουλή) της Ουκρανίας να καταργήσει τον αντιεκκλησιαστικό νόμο, τονίζοντας: «Αν και είμαστε πολλοί, είμαστε ένα σώμα. Τα λόγια του Αγίου Παύλου στην Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή είναι μια απλή αλλά άμεση υπενθύμιση της ιερής κλήσεως της Εκκλησίας για ενότητα. Με αυτό το πνεύμα ως Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, μαζί με πολλούς από τους αδελφούς μας Πατριάρχες, καθώς και άλλους Προκαθημένους της Εκκλησίας, καταδικάζουμε την υιοθέτηση στις 20 Αυγούστου από τη Βουλή της Ουκρανίας του νέου νόμου για την απαγόρευση των λατρευτικών εκδηλώσεων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτή η ισοπεδωτική τιμωρία αναρίθμητων πιστών ανδρών και γυναικών δεν προάγει την ενότητα, ούτε την ειρήνη. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να εργαλειοποιούμε την άσκηση των θρησκευτικών πεποιθήσεων και όλοι πρέπει να επιτρέψουμε σε όσους θέλουν να προσεύχονται να το κάνουν με τρόπο, που συνάδει με τη συνείδησή τους, και προτρέπουμε τη Βουλή της Ουκρανίας να επανεξετάσει και να καταργήσει αυτόν τον νόμο για χάρη της ευημερίας των πιστών στην Ουκρανία». Ανάλογες ανακοινώσεις και συμπαράσταση στην διωκόμενη κανονική Ορθόδοξη Ουκρανική Εκκλησία απέστειλαν και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, ο Πατριάρχης Γεωργίας, ως και η σχισματική «εκκλησία» των Σκοπίων.
Εκτός από τις αντιδράσεις ορθοδόξων Προκαθημένων, αντιδράσεις έχουμε και από ετερόδοξους. Το ΠΣΕ δήλωσε: «Ούτε τα εγκλήματα ορισμένων ατόμων ούτε οι ιστορικές σχέσεις μιας συγκεκριμένης θρησκευτικής οντότητας μπορούν να αποτελέσουν επαρκή βάση για μέτρα που ισοδυναμούν με συλλογική τιμωρία μιας ζωντανής θρησκευτικής κοινότητας στην Ουκρανία. (Γι’ αυτό και) το ΠΣΕ εκφράζει την έντονη ανησυχία του σχετικά με το ενδεχόμενο να επιβληθεί κάποια αδικαιολόγητη συλλογική τιμωρία σε μια ολόκληρη θρησκευτική κοινότητα, καθώς και να γίνει παραβίαση των αρχών της ελευθερίας θρησκεύματος ή πεποιθήσεων βάσει του νέου νόμου που εγκρίθηκε από το ουκρανικό κοινοβούλιο στις 20 Αυγούστου 2024». Χλιαρή ανακοίνωση εξέδωσε και το Βατικανό.
Βαθύτατο προβληματισμό και ανησυχία προκαλεί η αφωνία του Οικουμενικού Πατριαρχείου γι’ αυτή την εξέλιξη. Ενώ θα περιμέναμε ότι θα ήταν υπερασπιστής της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως διασαλπίζει πανταχόθεν ο Παν. Οικουμενικός Πατριάρχης, υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα θρησκευτικών (και άλλων) μειονοτήτων, Στον ιστότοπο του Γραφείου του Ουκρανού Προέδρου αναρτήθηκε η είδηση, ότι, «τις 13 Αυγούστου 2024, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, κατά τη διάρκεια συνάντησης με αντιπροσωπεία Ουκρανών αξιωματούχων και εκπροσώπων της OCU, δήλωσε ότι υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες του Ουκρανού Προέδρου Βλαντίμιρ Ζελένσκι σχετικά με την “πνευματική ανεξαρτησία” της Ουκρανίας»!
Περαίνοντας την ανακοίνωσή μας εκφράζουμε την απορία μας, πως είναι δυνατόν μια χώρα σαν την Ουκρανία, με «ευρωπαϊκό προσανατολισμό», με την ψήφιση του επαίσχυντου νόμου, όχι απλά τον περιορισμό, αλλά την εξαφάνιση των θρησκευτικών ελευθεριών της συντριπτικής πλειοψηφίας του ουκρανικού λαού, να συντάσσεται με ανελεύθερες χώρες του «τρίτου κόσμου», όπου καταστρατηγούνται οι ελευθερίες των πολιτών τους; Διερωτόμαστε, αν, στον «Προκαθήμενο» και την λοιπή «ιεραρχία» των σχισματικών και (πολλών) αχειροτόνητων της λεγομένης «Αυτοκέφαλης Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας», απέμεινε ίχνος φόβου Θεού, χριστιανικής αλληλεγγύης και εκκλησιαστικής αυτοσυνειδησίας, προκειμένου να ζητήσουν από τον αλλόθρησκο (Ιουδαίο στο θρήσκευμα) Ουκρανό Πρόεδρο Βλαντίμιρ Ζελένσκι, πρώην ηθοποιό, να υπερασπίσει τα θρησκευτικά δικαιώματα εκατομμυρίων ουκρανών πολιτών; Δεν γνωρίζουν ότι ποτέ στην ιστορία της Ορθοδόξου Εκκλησίας δεν σύρθηκαν σε αυτή άνθρωποι με τη βία; Διερωτόμαστε επίσης, πως είναι δυνατόν οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας, με αυξημένο το αίσθημα της προάσπισης των προσωπικών ελευθεριών (ακόμα και εκείνων που βλάπτουν τα πρόσωπα και την κοινωνία), να ανέχονται μια τέτοια κατάφορη καταπάτηση της θρησκευτικής ελευθερίας της πλειοψηφίας των Ουκρανών πολιτών και να μην αντιδρούν;
Ας εντάξουμε, τέλος, στην προσευχή μας την θερμή παράκλησή μας στο Θεό της αγάπης, της ειρήνης και της ελευθερίας, να φωτίσει τους ιθύνοντες, ώστε να αναστείλουν αυτή την απόφαση, η οποία γυρνά την πολιτισμένη ανθρωπότητα σε σκοτεινές, βάρβαρες και απάνθρωπες εποχές. Κι ακόμα να στηρίζει τους διωκόμενους αδελφούς μας, τον σεβάσμιο Προκαθήμενο της κανονικής Ορθοδόξου Ουκρανικής Εκκλησίας κ. Ονούφριο και όλο το ευσεβές και πολυπληθές πλήρωμά της!
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών
