Μετά από υψηλόβαθμες επισκέψεις στην Άγκυρα του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιβεβαίωσε την προθυμία της Τουρκίας να μεσολαβήσει.
Επαίνεσε την πρωτοβουλία του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο και τόνισε τον μοναδικό ρόλο της Τουρκίας στη διαμόρφωση αυτού που αποκάλεσε μια «νέα εξίσωση» για την ειρήνη, αναφέρει , επισημαίνοντας:
Παρά αυτές τις δηλώσεις, τα αληθινά κίνητρα της Τουρκίας παραμένουν ασαφή.
Είναι η Άγκυρα ειλικρινά αφοσιωμένη στη διασφάλιση της κυριαρχίας της Ουκρανίας ή αξιοποιεί τον ρόλο της για να αποκτήσει στρατηγικά πλεονεκτήματα;
Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα του πολέμου! Δείτε βίντεο-σοκ από στρατιωτικά νεκροταφεία στη Ουκρανία
Η Τουρκία ως μεσολαβητής στον πόλεμο της Ουκρανίας
Η Τουρκία φιλοξένησε απευθείας ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη τον Απρίλιο του 2022, λίγο μετά τη ρωσική εισβολή.
Ενώ αυτές οι συνομιλίες οδήγησαν σε μια προσωρινή συμφωνία για την εξασφάλιση των εξαγωγών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, τελικά απέτυχαν να περιορίσουν τη ρωσική επιθετικότητα.
Από την έναρξη του πολέμου, η Τουρκία έχει στείλει ανάμεικτα σήματα, παρέχοντας στην Ουκρανία τα drone TB-2 Bayraktar και κλείνοντας τα "στενά" στα σκάφη του ρωσικού πολεμικού ναυτικού, ενώ ταυτόχρονα αρνείται να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα.
Η Τουρκία έχει επίσης εμβαθύνει τους οικονομικούς της δεσμούς με τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας στο πυρηνικό εργοστάσιο του Ακουγιού.
Αυτή η εταιρική σχέση έχει εγείρει ανησυχίες ότι η Άγκυρα μπορεί να έχει φιλοδοξίες πέρα από την ενεργειακή συνεργασία, συμπεριλαμβανομένης ενδεχομένως της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων.
Επιπλέον, η Τουρκία έχει κατηγορηθεί ότι διευκολύνει το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος από τη Ρωσία και προμηθεύει κρίσιμα υλικά στον ρωσικό στρατό, θολώνοντας περαιτέρω τη στάση της στον πόλεμο.
Ετοιμάζουν προβοκάτσια οι Τούρκοι στο Αιγαίο ανήμερα την 25η Μαρτίου!
Αναξιόπιστος εταίρος στο ΝΑΤΟ η Τουρκία
Από την οπτική γωνία των συμμάχων του ΝΑΤΟ, οι ενέργειες της Τουρκίας υποδηλώνουν έναν αναξιόπιστο εταίρο.
Η αντίσταση της Άγκυρας στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η άρνηση της χώρας να εγκαταλείψει το ρωσικής κατασκευής πυραυλικό σύστημα S-400 , ενισχύουν αυτές τις υποψίες.
Ο Ερντογάν εμφανίζει την "εγγύτητα" της Τουρκίας με τους αντιπάλους του ΝΑΤΟ —ιδιαίτερα τη Ρωσία και την Κίνα— ως πλεονέκτημα, τοποθετώντας τον εαυτό του ως ζωτικό διαπραγματευτή στις παγκόσμιες συγκρούσεις.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι αντιτίθεται συχνά στη Ρωσία σε συγκρούσεις στην Ουκρανία, τον Καύκασο, τη Συρία και τη Λιβύη, ο Ερντογάν διατηρεί προσεκτικά ανοιχτή επικοινωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στοχεύοντας να εδραιώσει τον ρόλο του ως μεσολαβητή.
Οι σχέσεις Τουρκίας- Ρωσίας
Κατά την επίσκεψη του ο Λαβρόφ στην Άγκυρα στις 24 Φεβρουαρίου, συναντήθηκε με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και αργότερα εμφανίστηκε στο πλευρό του Ερντογάν.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Φιντάν επανέλαβε την προθυμία της Τουρκίας να υποστηρίξει ένα διπλωματικό ψήφισμα, υποστηρίζοντας ότι ο αποκλεισμός της Ρωσίας από προηγούμενες διαπραγματεύσεις -εκτός από τις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης είχε παρατείνει τον πόλεμο.
O Πούτιν απειλεί τον Μακρόν με νέο Βατερλό! Κάποιοι ξέχασαν τι έπαθε ο Ναπολέων στη Ρωσία
Ο Λαβρόφ επανέλαβε αυτό, κατηγορώντας τη δυτική παρέμβαση για την αποτροπή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.
Υποστήριξε ότι η Ουκρανία είχε φτάσει κοντά στο να συμφωνήσει να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της στο ΝΑΤΟ και να δεχθεί εγγυήσεις ασφαλείας από τη Γερμανία και την Τουρκία.
Ο Λαβρόφ τόνισε επίσης την ανθεκτικότητα των σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας παρά τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές εντάσεις.
Αυτή η στάση ενισχύει τη λεπτή εξισορροπητική πράξη της Άγκυρας - τη διατήρηση των δεσμών με τη Ρωσία, ενώ προσπαθεί να διαβεβαιώσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι παραμένει προσηλωμένη στην κυριαρχία της Ουκρανίας.
Οι σχέσεις της Τουρκίας-Ουκρανίας
Η Τουρκία επιδίωξε επίσης να διατηρήσει ισχυρούς δεσμούς με την Ουκρανία, τοποθετώντας τον εαυτό της ως ειρηνοποιό.
Σε μια συμβολική κίνηση, ο Ζελένσκι ταξίδεψε στην Άγκυρα την ίδια μέρα που πραγματοποιήθηκαν οι συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία.
Με τις ανησυχίες ότι η πιθανή επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία θα μπορούσε να απομακρύνει την υποστήριξη των ΗΠΑ από την Ουκρανία, η διφορούμενη στάση της Τουρκίας στον πόλεμο έχει προσελκύσει περαιτέρω ενδιαφέρον.
Ενώ ο Φιντάν απέφυγε να επιβεβαιώσει δημόσια την υποστήριξη της Τουρκίας για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας κατά την επίσκεψη Λαβρόφ, ο Ερντογάν , τήρησε διαφορετική στάση στη συνάντησή του με τον Ζελένσκι.
Στη Σύνοδο Κορυφής των Ηγετών της Πλατφόρμας της Κριμαίας, επιβεβαίωσε την υποστήριξη της Τουρκίας για την κυριαρχία της Ουκρανίας, αποκαλώντας τον αγώνα της εναντίον της Ρωσίας «δίκαιη αιτία βάσει του διεθνούς δικαίου».
Ωστόσο, η ρητορική του Ερντογάν έχει ξεπεράσει ιστορικά τις πράξεις του. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, η Τουρκία δεσμεύτηκε να προστατεύσει τα δικαιώματα των Τατάρων της Κριμαίας, ωστόσο έκανε ελάχιστα για να αποτρέψει την επικράτηση της Ρωσίας στην περιοχή.
Το ίδιο μοτίβο μπορεί να ξεδιπλώνεται ξανά.
Η Γερμανία τα δίνει όλα για την άμυνα: Συντάξεις, επιδόματα και αργίες... στο βωμό του πολεμικού ταμείου του Μερτς
Στόχος του Ερντογάν παραχωρήσεις της ΕΕ
Οι πρόσφατες απόψεις του Ερντογάν για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχουν μια εικόνα για την ευρύτερη στρατηγική της Τουρκίας.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Λαβρόφ, ο Φιντάν κατηγόρησε τις στάσιμες διαπραγματεύσεις ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ για την ευρωπαϊκή πολιτική ταυτότητας, υποστηρίζοντας ότι το μπλοκ ήταν απρόθυμο να δεχτεί μια μουσουλμανική χώρα.
Η υποψηφιότητα της Τουρκίας στην ΕΕ, η οποία ξεκίνησε το 1999 και είδε τις διαπραγματεύσεις να ξεκινούν το 2005, έχει σταματήσει από το 2016 λόγω ανησυχιών για δημοκρατική οπισθοδρόμηση και προβλημάτων με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Τονίζοντας τον ρόλο της στις ειρηνευτικές συνομιλίες Ρωσίας-Ουκρανίας, η Τουρκία μπορεί να προσπαθεί να πιέσει την ΕΕ να κάνει παραχωρήσεις, όπως η απελευθέρωση των θεωρήσεων και η επέκταση των τελωνειακών συμφωνιών.
Εναλλακτικά, η Άγκυρα θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί τους αυξανόμενους ευρωπαϊκούς φόβους για μια μειωμένη παρουσία των ΗΠΑ στην ασφάλειά της, ελπίζοντας να τοποθετηθεί ως βασικός γεωπολιτικός παράγοντας.
Αυτό ήταν εμφανές στον πρόσφατο ισχυρισμό του Φιντάν ότι η μείωση της εξάρτησης από τις ΗΠΑ θα έκανε την ΕΕ «πιο ανθεκτική στις οικονομικές και γεωπολιτικές κρίσεις».
Ωστόσο, ο Ερντογάν είναι απίθανο να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις με τη Ρωσία υπερασπίζοντας πλήρως την υπόθεση της Ουκρανίας.
Η οικονομική εξάρτηση της Τουρκίας από τη Μόσχα —που ποικίλλει από τις εισαγωγές ενέργειας έως τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων— δίνει στον Πούτιν μόχλευση στην Άγκυρα.
Τι στάση θα κρατήσει η Τουρκία;
Η εξισορροπητική πράξη του Ερντογάν είναι απίθανο να αλλάξει.
Κοινώς η Τουρκία θα παίξει πάλι τον γνωστό της ρόλο, αυτόν ως "επιτήδειος ουδέτερος", για την ειρήνευση στην Ουκρανία.
Το έχει κάνει πάμπολλες φορές στο παρελθόν άλλωστε, αποδεικνύοντας για πολλοστή φορά πως δεν είναι πιστή σύμμαχος κανενός.
Ιστορικό παράδειγμα, είναι η "ουδέτερη" στάση της στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, που παζάρευε όμως την διέλευση γερμανικών στρατευμάτων ή όχι από το έδαφός της με Γερμανία και Μ.Βρετανία, ζητώντας ως αντάλλαγμα να της δοθούν τα νησιά μας στο Ανατολικό Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα, την ώρα που η πιστή στους συμμάχους Ελλάδα, μάτωνε στα οχυρά της γραμμής Μεταξά και στην Αλβανία, πληρώνοντας το βαρύτατο τίμημα της κατοχής από τους ναζί στη συνέχεια.
Τελικά κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας,όταν όλα είχαν κριθεί και το Βερολίνο έπεφτε στα χέρια των ΗΠΑ-Μ.Βρετανίας-Σοβιετικής Ένωσης, απλά για να βρεθεί με την πλευρά των νικητών , μη ρίχνοντας ούτε μια τουφεκιά κατά των ναζί.
Έτσι και τώρα, θα συνεχίσει να προσφέρει λεκτική υποστήριξη για την κυριαρχία της Ουκρανίας ενώ ταυτόχρονα θα διευκολύνει τις συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον.
Παράλληλα, οι ενέργειες της Τουρκίας δεν είναι καθόλου καθησυχαστικές όσον αφορά την όξυνση των ευρωπαϊκών ανησυχιών για την αυξανόμενη απειλή της Ρωσίας.
