Μετά το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα που δίνει υπερεξουσίες στον πρόεδρο Ερντογάν, πολλοί επικριτές βλέπουν τη δημοκρατία στην Τουρκία σε κίνδυνο. Ευρωπαίοι πολιτικοί ζητούν διακοπή της ενταξιακής βοήθειας.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η πρόθεση του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν είναι να επαναφέρει τη θανατική ποινή την ώρα του παραβιάζει «κόκκινες γραμμές». Η πορεία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ τίθεται εν αμφιβόλω και μια πιθανή διακοπή της ενταξιακής διαδικασίας θα σηματοδοτούσε και το τέλος της παροχής των χρημάτων που λαμβάνει η χώρα από την ΕΕ ως ενταξιακή βοήθεια. Για το διάστημα 2014-2020 έχουν προβλεφθεί σχεδόν 4,5 δις ευρώ από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις πάντως παρέμειναν τα προηγούμενα χρόνια στάσιμες. Ο Χέρμπερτ Ρόιλ, επικεφαλής της ομάδας βουλευτών των χριστιανικών κομμάτων (CDU/CSU) στο Ευρωκοινοβούλιο, θεωρεί ότι το ζήτημα να ενταχθεί η Τουρκία στην ΕΕ δεν τίθεται πλέον. Και ο αναπληρωτής πρόεδρος των γερμανών Φιλελευθέρων Βόλφγκανγκ Κουμπίκι ζήτησε με άρθρο του στην Huffington Post να τερματιστούν οι διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα και να σταματήσει η χορήγηση χρημάτων. Παρόμοιο ύφος και από την Αυστρία, με τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας Ζεμπάστιαν Κουρτς να ζητεί μέσω της Bild να διασφαλιστεί ότι «δεν θα διατεθούν επιπλέον χρήματα στην Τουρκία για μια ένταξη που ούτως ή άλλως δεν πρόκειται να υπάρξει».
Ελάχιστα χρήματα έχουν εκταμιευθεί
Πάντως είναι γεγονός ότι από τα δισεκατομμύρια που προβλέπεται να χορηγηθούν στην Τουρκία έως το 2020, μέχρι σήμερα έχει εκταμιευθεί στην πραγματικότητα λιγότερο από το 4% του συνολικού ποσού. Αυτό δεν συνέβη επειδή η Κομισιόν αποφάσισε να κλείσει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης προς την Τουρκία, αλλά επειδή κρίθηκε ότι δεν υπήρχαν στην Τουρκία τα προηγούμενα χρόνια αρκετά έργα και πρότζεκτ άξια επιχορήγησης με βάση τα ευρωπαϊκά κριτήρια. Ειδικά για το πεδίο των μεταρρυθμίσεων που αφορούν τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου στην Τουρκία προγραμματιζόταν η χορήγηση του ενός τρίτου της ενταξιακής βοήθειας. «Τα χρήματα για την ενίσχυση του κράτους δικαίου δεν καταβάλλονται πλέον επειδή ο Ερντογάν έχει απολύσει τους πάντες στον χώρο του δικαστικού συστήματος», σχολίασε ο Χέρμπερτ Ρόιλ στον γερμανικό σταθμό WDR. Σε ακόμη αυστηρότερο τόνο ο βουλευτής των γερμανών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Χανς Μίχελμπαχ θεωρεί το σύνολο του προγράμματος επιδοτήσεων «σπατάλη των φορολογικών εσόδων».
Πάντως για να διακόψουν οι Βρυξέλλες πλήρως τη χορήγηση χρημάτων στην Τουρκία, θα πρέπει να έχουν προηγουμένως θέσει επίσημα τέλος στην ενταξιακή διαδικασία με την Άγκυρα. Το ζήτημα αυτό θα συζητήσουν οι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών στην ανεπίσημη συνάντησή τους στα τέλη Απριλίου. Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης πάντως θα πρέπει να γίνει από τους ηγέτης των χωρών μελών και μάλιστα ομόφωνα. Κάτι τέτοιο ωστόσο είναι σε αυτή τη συγκυρία μάλλον απίθανο. Η γερμανική κυβέρνηση αποφεύγει προς το παρόν να πάρει σαφή θέση σε σχέση με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Πάντως ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ κατέστησε σαφές ότι ενδεχόμενη επαναφορά της θανατικής ποινής «θα συνεπαγόταν το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου» για την Αγκυρα.
Στο στόχαστρο του Ερντογάν η κοινωνία των πολιτών
Ο ευρωβουλευτής Χέρμπερτ Ρόιλ εκτιμά ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αποφασίσει να χορηγεί την ενταξιακή βοήθεια «όχι στην τουρκική κυβέρνηση, αλλά στην κοινωνία των πολιτών, μεριμνώντας να δημιουργηθεί με αυτόν τον τρόπο ένα αντίβαρο». Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο Επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν, αλλάζοντας τον τρόπο διάθεσης των χρημάτων.
Ωστόσο, η διάθεση περισσότερων χρημάτων προς όφελος της κοινωνίας των πολιτών στην Τουρκία δεν αρκεί – θα πρέπει να υπάρχουν και οι κατάλληλες τουρκικές μη κυβερνητικές οργανώσεις για να απορροφήσουν τα κονδύλια. Οι ΜΚΟ βρίσκονται όμως, όπως πολιτικοί της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφοι που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση, στο στόχαστρο του τούρκου προέδρου Ερντογάν. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 εκατοντάδες ΜΚΟ απαγορεύθηκαν. Τα περιθώρια δράσης για την κοινωνία των πολιτών έχουν στενέψει.
Πηγή:
