Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μεταβαίνει αύριο, Δευτέρα, στην Αίγυπτο για να συμμετάσχει στη διεθνή σύνοδο που συγκαλούν οι Πρόεδροι Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι και Ντόναλντ Τραμπ, με αντικείμενο τη λήξη του πολέμου και την ανοικοδόμηση της Γάζας. Η σύνοδος, που θα πραγματοποιηθεί στο Σαρμ ελ Σέιχ, εντάσσεται στην πρώτη φάση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, με στόχο την απελευθέρωση ομήρων και κρατουμένων.
Κυπριακή πρόταση για συμμετοχή στην ανοικοδόμηση
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, σε σημερινές δηλώσεις του από τη Λευκωσία, τόνισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία προσέρχεται με συγκεκριμένο σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας. Στο επίκεντρο βρίσκεται η συμμετοχή κυπριακών εταιρειών σε έργα υποδομής, στέγασης και δικτύων. Παράλληλα, η Λευκωσία διεκδικεί ρόλο στα ζητήματα ασφάλειας της εφαρμογής της συμφωνίας, βάσει των προβλέψεων της πρώτης φάσης.
Από την «Αμάλθεια» στο CYCLOPS: Κυπριακή τεχνογνωσία
Η Κύπρος επικαλείται την εμπειρία της από τον θαλάσσιο διάδρομο «Αμάλθεια», που ενεργοποιήθηκε το 2024 με αφετηρία τη Λάρνακα, καθώς και από το κέντρο CYCLOPS (Cyprus Center for Land, Open-Seas and Port Security). Ο διάδρομος χρησιμοποιήθηκε για αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ το CYCLOPS έχει αναγνωριστεί από ΗΠΑ και ΕΕ ως εργαλείο για θαλάσσια ασφάλεια και τελωνειακούς ελέγχους.
Θεσμική ενίσχυση μέσω της Προεδρίας της ΕΕ
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε τη θεσμική διάσταση της κυπριακής συμμετοχής, καθώς η Κύπρος αναλαμβάνει την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2026. Η Λευκωσία θεωρεί ότι αυτό ενισχύει την αξιοπιστία της χώρας ως ευρωπαϊκού εκπροσώπου στην περιοχή.
Διπλωματικές επαφές και αναγνώριση ρόλου
Ο Κύπριος Πρόεδρος ευχαρίστησε δημόσια τους Προέδρους Τραμπ και Σίσι για την πρόσκληση, σημειώνοντας ότι έχει ήδη επικοινωνήσει με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο, τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και σήμερα με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Η Λευκωσία εκτιμά ότι η πρόσκληση αποτελεί ένδειξη αναγνώρισης του κυπριακού ρόλου στο ανθρωπιστικό πεδίο.
Έλεγχοι φορτίων και ασφάλεια εφαρμογής
Κεντρικό ζήτημα παραμένει ο προέλεγχος των φορτίων προς τη Γάζα. Η κυπριακή πλευρά προτείνει διαδικασίες επιθεώρησης μέσω Λάρνακας, με τεχνική υποστήριξη από το CYCLOPS, ώστε να διασφαλιστεί ότι το ανθρωπιστικό υλικό δεν μετατρέπεται σε στρατιωτικό. Η Κύπρος δηλώνει έτοιμη να συνδράμει και σε άλλες πτυχές ασφάλειας της συμφωνίας.
Αμερικανική άρση εμπάργκο και στρατιωτική συνεργασία
Στο αμυντικό σκέλος, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στην ετήσια ανανέωση της αμερικανικής άρσης του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία, με στόχο τη μόνιμη ρύθμιση. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη παρατείνει την άρση για το διάστημα 1/10/2025–30/9/2026, ενώ στο Κογκρέσο εξετάζεται πρόταση για πενταετή επέκταση. Παράλληλα, κλιμάκιο της Εθνικής Φρουράς θα μεταβεί στις ΗΠΑ για αξιολόγηση υλικού και συνεργασιών, στο πλαίσιο του σχεδιαζόμενου εκσυγχρονισμού της αεροπορικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο.
Η σημασία της πρώτης φάσης
Η πλήρης εφαρμογή της πρώτης φάσης της συμφωνίας (κατάπαυση πυρός, ανταλλαγές, ασφαλής ροή βοήθειας) θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την Κύπρο. Εφόσον επιβεβαιωθεί η πολιτική βούληση των πλευρών, η Λευκωσία φιλοδοξεί να κεφαλαιοποιήσει τον ρόλο της ως κόμβου ανθρωπιστικής και τεχνικής υποστήριξης, αξιοποιώντας τη θέση της ως κράτος-μέλος της ΕΕ.
Διεθνές σχήμα επιτήρησης και κυπριακή εμπλοκή
Το ανακοινωθέν που αναμένεται να εκδοθεί μετά τη σύνοδο θα επιχειρεί να κλειδώσει την εφαρμογή της συμφωνίας, προσφέροντας πολιτική κάλυψη σε διεθνές σχήμα επιτήρησης, με πρωταγωνιστικό ρόλο της Αιγύπτου και συνεισφορά από ΗΠΑ, ΕΕ και περιφερειακούς δρώντες. Η κυπριακή αντιπροσωπεία, με τη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών Κωνσταντίνου Κόμπου και της Υφυπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μαριλένας Ραουνά, θα επιδιώξει διμερείς επαφές για πρακτικά βήματα εμπλοκής κυπριακών εταιρειών σε έργα αποκατάστασης, με ρήτρες διαφάνειας και ελέγχων.
Η γεωγραφία ως πολιτικό κεφάλαιο
Για τη Λευκωσία, η σύνοδος αποτελεί δοκιμασία αξιοπιστίας και ευκαιρία αναβάθμισης ρόλου. Από τον διάδρομο «Αμάλθεια» και το CYCLOPS έως την επερχόμενη Προεδρία της ΕΕ, η Κύπρος επιχειρεί να μετατρέψει τη γεωγραφία σε πολιτικό κεφάλαιο. Το ζητούμενο είναι αν οι μεγάλες δυνάμεις και οι τοπικοί παίκτες θα συγχρονιστούν επαρκώς ώστε η πρώτη φάση να κυλήσει ομαλά και οι πολιτικές διακηρύξεις να μετατραπούν σε εργοτάξια στη Γάζα.
