Με την Ελλάδα να είναι «παγωμένη» ως προς τις ενέργειες που θα έπρεπε ίσως να κάνει στη Λιβύη, μετά και την τραγωδία του περασμένου Σεπτεμβρίου που κόστισε τη ζωή σε τρία στελέχη των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και δύο έλληνες πολίτες, όλα δείχνουν πως η Τουρκία συνεχίζει να «παίζει μπάλα» ανενόχλητη στην βορειοαφρικανική χώρα.
Σύμφωνα με μια λιτή ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ, στο Προεδρικό συγκρότημα.
Υπενθυμίζεται πως ο Σάλεχ είχε βρεθεί στη χώρα μας για επίσημη επίσκεψη το 2019, όπου είχε σειρά επαφών με παράγοντες της κυβέρνησης, ενώ είχε εκφράσει την αντίθεσή του στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Προφανώς πολύ καιρός πέρασε από τότε και πολλά έχουν αλλάξει στη Λιβύη και την στάση της απέναντι στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα πουλάει τόνους λιγνίτη στα Σκόπια-70 νταλίκες φορτωμένες με υλικό μετέβησαν στο γειτονικό κρατίδιο
«Χάρη στη χρηματοδότηση από την ελληνική κυβέρνηση, το παγκόσμιο πρόγραμμα τροφίμων (WFP) του ΟΗΕ αποκατέστησε το λιμάνι της Βεγγάζης, βελτιώνοντας τις λιμενικές υποδομές, ενισχύοντας την εμπορική ικανότητα της περιοχής και διευκολύνοντας την ομαλή παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας. Πραγματοποιήθηκε απολογισμός του έργου για να σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση» αναφέρει σε ανάρτησή του ο ΟΗΕ στη Λιβύη. Η Αθήνα προσπαθεί δηλαδή με χρήση της λεγόμενης «soft power» να κερδίσει τις ψυχές των Λίβυων πολιτών.
Από ελληνικής διπλωματικής πλευράς είναι η λειτουργία πριν από περίπου ενάμισι μήνα πρεσβείας στην Τρίπολη.
Καλά πληροφορημένη διπλωματική πηγή που μίλησε στο Πενταπόσταγμα τόνισε πως: «Είναι λεπτές οι ισορροπίες αλλά είμαστε πια σε μία φάση όπου όλοι, κυριολεκτικά, μιλάνε με όλους. Αυτό κάνουμε και εμείς».
Στο μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος της Λιβύης ελέγχεται από ένοπλες ομάδες.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως η επίσκεψη του πρώην υπουργού Εξωτερικών και νυν υπουργού Εθνικής Άμυνας στην Τρίπολη τον Νοέμβριο του 2022 είχε εξελιχθεί σε διπλωματικό επεισόδιο, με τον Νίκο Δένδια να αναχωρεί από την πρωτεύουσα της Λιβύης χωρίς καν να κατέβει από το αεροπλάνο για να μη συναντήσει τη λίβυα ομόλογό του Νάιλα Μανγκούς.
Οι πολιτικές σχέσεις με τη Λιβύη σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών
Η γεωγραφική εγγύτητα και η μακραίωνη ελληνική παρουσία στις λιβυκές ακτές καθιστούν τις δύο χώρες φυσικούς εταίρους. Οι φιλικές σχέσεις των δύο χωρών αντικατοπτρίζονταν παραδοσιακά, επίσης, στο πλέγμα των διμερών συμφωνιών, το οποίο κάλυπτε ευρύ φάσμα τομέων.
Κατά διάρκεια της επανάστασης του 2011, αλλά και μετά το πέρας αυτής, η χώρα μας συνέδραμε τη Λιβύη πολιτικά και ανθρωπιστικά, ενώ μεγάλος αριθμός Λίβυων τραυματιών νοσηλεύθηκαν σε ελληνικά νοσηλευτικά ιδρύματα.
Από τον Ιούλιο του 2014, όταν η χώρα εισήλθε σε μια περίοδο εμφύλιας σύγκρουσης, οι διπλωματικές Αποστολές των ξένων κρατών, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, ανέστειλαν, για λόγους ασφαλείας, τη λειτουργία τους, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής Πρεσβείας στην Τρίπολη (από 31.7.2014). Την ίδια εποχή, η Ελλάδα προέβη σε επιχείρηση απεγκλωβισμού συνολικά 186 Ελλήνων και ξένων πολιτών (Κινέζοι, Κύπριοι, Βέλγοι, Βρετανοί), οι οποίοι έφθασαν στον λιμένα του Πειραιά με τη φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού «Σαλαμίς».
Με την υπογραφή μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Συνεννόησης (GNA) της Λιβύης και της Τουρκίας (19.11.2019) του παράνομου Μνημονίου Οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών, οι διμερείς σχέσεις με την GNA υπέστησαν πλήγμα.
Μάλιστα σε ένδειξη της έντονης δυσαρέσκειάς της προς την GNA, δεδομένου ότι ο τότε Υπουργός Εξωτερικών είχε διαψεύσει το ενδεχόμενο υπογραφής τέτοιας συμφωνίας, η Ελλάδα κήρυξε τον Λίβυο Πρέσβυ ανεπιθύμητο.
Η Συμφωνία Κατάπαυσης του Πυρός (23.10.2020) επέτρεψε την εντατικοποίηση των προσπαθειών, με τη μεσολάβηση του Ο.Η.Ε., για πολιτική διευθέτηση της Λιβυκής κρίσης στο πλαίσιο του Libyan Political Dialogue Forum (LPDF). Οι προσπάθειες αυτές κατέληξαν στην εκλογή νέας μεταβατικής Εκτελεστικής Αρχής υπό τον Πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου Mohammed Younis Menfi (5.2.2021) και, στη συνέχεια, στην ψήφο εμπιστοσύνης της Λιβυκής Βουλής υπέρ της νέας Μεταβατικής Κυβέρνησης υπό τον Πρωθυπουργό Abdul Hamid Mohammed Dbeiba (15.3.2021).
Υπό το φως των σημαντικών αυτών εξελίξεων, η Ελλάδα εξέφρασε αμέσως την υποστήριξή της προς την νέα μεταβατική λιβυκή ηγεσία, και αποφάσισε την επαναλειτουργία της Πρεσβείας στην Τρίπολη. Κατόπιν δε πρόσκλησης του Πρωθυπουργού Dbeiba, ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης πήγε στις 6.04.2021 στην Τρίπολη, παρακολουθώντας και την τελετή επαναλειτουργίας της Πρεσβείας.
Η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά την ολοκλήρωση των προσπαθειών για την επίτευξη οριστικής πολιτικής λύσης, λιβυκής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του ΣΑΗΕ και τα Συμπεράσματα της Διαδικασίας του Βερολίνου. Βασική προϋπόθεση για την ομαλή εξέλιξη της πολιτικής διαδικασίας, αλλά και για μια βιώσιμη λύση θεωρεί την τήρηση της εκεχειρίας και του embargo όπλων, την αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων, μισθοφόρων, και στρατιωτικών βάσεων, καθώς και τον τερματισμό των παρεμβάσεων τρίτων χωρών.
Από κοινού με τους εταίρους της στην ΕΕ, η Ελλάδα συμμετέχει στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για την εμπέδωση κατάλληλων συνθηκών για τη σταθερότητα και την ασφάλεια, αλλά και τη δημιουργία σύγχρονου κράτους δικαίου στη Λιβύη.
