Η Ευρώπη παρακολουθεί με αυξανόμενο άγχος τις πρωτοβουλίες των Ηνωμένων Πολιτειών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς ενισχύεται η εκτίμηση ότι η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε μια «άγρια» και δυσμενή συμφωνία για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Το Reuters αναφέρει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν ουσιαστικό ρόλο στις συνομιλίες που διαμορφώνουν το πλαίσιο μιας ενδεχόμενης ειρηνευτικής λύσης, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη είναι αυτή που θα επηρεαστεί περισσότερο από τις συνέπειές της.
Αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπάθησαν τις τελευταίες εβδομάδες να περιορίσουν τα περισσότερο φιλορωσικά στοιχεία του αμερικανικού σχεδίου των 28 σημείων για την κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, η ικανότητα των ευρωπαϊκών πρωτευουσών να επηρεάσουν καθοριστικά την πορεία των διαπραγματεύσεων παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. Η Ουάσιγκτον δείχνει αποφασισμένη να προχωρήσει σε απευθείας συζητήσεις με τη Μόσχα, παραμερίζοντας στην πράξη τον ευρωπαϊκό παράγοντα.
ΕΚΤΑΚΤΟ-Βίντεο με ρωσικά στρατεύματα εφόδου στο κέντρο του Ποκρόφσκ και έπεται και συνέχεια
Ο φόβος της Ευρώπης για μια «άσχημη συμφωνία»
Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν ότι μια συμφωνία που δεν θα τιμωρεί ή δεν θα αποδυναμώνει τη Ρωσία μπορεί να αφήσει την ήπειρο εκτεθειμένη σε νέους κινδύνους. Οι φόβοι επικεντρώνονται σε δύο κρίσιμα ενδεχόμενα:
να επιτραπεί στη Ρωσία να διατηρήσει εδάφη που κατέλαβε διά της βίας,
να ενισχυθεί η οικονομική συνεργασία ΗΠΑ–Ρωσίας μετά τον πόλεμο.
Και τα δύο σενάρια θεωρούνται από πολλούς Ευρωπαίους διπλωμάτες ως βήματα που θα ενθαρρύνουν τον Βλαντίμιρ Πούτιν και θα υπονομεύσουν τη συνολική ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Το Reuters αποκαλύπτει ότι η πρωτοβουλία Τραμπ, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, αντιμετωπίζεται από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως πιθανό μονοπάτι προς μια «άσχημη συμφωνία» που θα διαμορφωθεί αποκλειστικά μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, με την Ευρώπη απλώς να παρακολουθεί.
Η Ευρώπη εκτός τραπεζιού
Ενδεικτικό της ευρωπαϊκής ανησυχίας είναι ότι δεν υπήρξε κανένας Ευρωπαίος εκπρόσωπος στις πρόσφατες συνομιλίες στη Φλόριντα μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών αξιωματούχων. Η κατάσταση καθιστά σαφές ότι η ήπειρος δεν διαθέτει σήμερα τη σκληρή ισχύ για να υπαγορεύσει όρους ή να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές ανησυχίες θα ενσωματωθούν σε μια τελική συμφωνία.
Στη Μαύρη Θάλασσα γίνεται της… Κόλασης: Ρωσικά πλοία διαλύονται, η Άγκυρα βράζει και ο κίνδυνος ανάφλεξης μεγαλώνει
Την Τρίτη, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, αναμένεται να συναντήσει τον Ρώσο πρόεδρο, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση αποκλεισμού στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ανησυχίες για τις προθέσεις Πούτιν
Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι δεν βλέπουν σημάδια πως ο Πούτιν προτίθεται να τερματίσει την εισβολή. Ακόμη κι αν τελικά το κάνει, φοβούνται ότι μια συμφωνία που δεν θα σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας μπορεί να αποτελέσει πηγή νέων επιθετικών ενεργειών της Ρωσίας στο μέλλον.
Οι πληροφορίες του Reuters αναφέρουν ότι η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει απορρίψει τις ρωσικές διεκδικήσεις για το υπόλοιπο τμήμα του Ντονμπάς, κάτι που ενισχύει τις ανησυχίες.
Οικονομικές διαστάσεις και πιθανή άρση απομόνωσης της Μόσχας
Η πιθανότητα οικονομικής επαναπροσέγγισης ΗΠΑ–Ρωσίας μετά τον πόλεμο τρομάζει τους Ευρωπαίους. Πολλοί διπλωμάτες υπογραμμίζουν ότι η ενίσχυση της ρωσικής οικονομίας θα προσφέρει στη Μόσχα σημαντικούς πόρους ώστε να ανασυγκροτήσει και να ενισχύσει τον στρατό της.
Η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, προειδοποίησε ότι η άρση της δυτικής οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας θα μπορούσε να της προσφέρει «δισεκατομμύρια», τα οποία θα επανατοποθετηθούν σε στρατιωτικές δυνατότητες.
Το ΝΑΤΟ σε μια νέα εποχή αβεβαιότητας
Η ευρωπαϊκή ανησυχία συνδέεται και με τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Παρότι ο Τραμπ, τον Ιούνιο, επιβεβαίωσε το άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας, ζητώντας παράλληλα περισσότερες ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες, οι πρόσφατες κινήσεις της Ουάσιγκτον ενισχύουν την αίσθηση ότι η Ευρώπη μπορεί να αφεθεί να διαχειριστεί μόνη της την ασφάλειά της.
Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας, Μπόρις Πιστόριους, δήλωσε πρόσφατα ότι δεν είναι πλέον ξεκάθαρο ποιες συμμαχίες θα αποδειχθούν ανθεκτικές στο μέλλον.
Παράλληλα, πληροφορίες των ευρωπαϊκών υπηρεσιών κάνουν λόγο για ρωσική προετοιμασία πιθανής σύγκρουσης με μέλος του ΝΑΤΟ πριν το 2029, γεγονός που προσθέτει νέο επίπεδο ανησυχίας.
Περιορισμένη ευρωπαϊκή ισχύς – Μεγάλη ευρωπαϊκή ευθύνη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει παράσχει περίπου 180 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια προς την Ουκρανία από το 2022, ωστόσο η δυνατότητά της να διαμορφώσει τις τελικές εξελίξεις παραμένει μικρή. Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν συμφωνήσει ακόμη στη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση νέων ουκρανικών δανείων, ενώ συζητούν την ανάπτυξη μιας «δύναμης διαβεβαίωσης» υπό τη Γαλλία και τη Βρετανία.
Η Ρωσία ήδη έχει απορρίψει αυτή την ιδέα, ενώ η ενδεχόμενη ανάπτυξη μιας τέτοιας δύναμης προϋποθέτει αμερικανική στήριξη.
