Σύμφωνα με μια νέα έρευνα, διαπιστώθηκε πως τα παχύσαρκα κορίτσια με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια συχνή, χρόνια ενδοκρινική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας των ωοθηκών. Χαρακτηρίζεται από διαταραχή της ωορρηξίας και μεταβολή των επιπέδων όλων των ορμονών που εμπλέκονται σε αυτήν. Έτσι, οι ασθενείς παρουσιάζουν διαταραχή του έμμηνου κύκλου, συσσώρευση μη ωριμασμένων ωοθυλακίων και δυσκολίες στη σύλληψη.

Τα πιθανά συμπτώματα που προκαλούνται είναι:

• Κύστεις στις ωοθήκες
• Ακανόνιστη έμμηνος ρύση
• Περίσσεια ανδρογόνων στο αίμα
• Υπερβολική τριχοφυΐα
• Υπερβολική ακμή
• Αύξηση σωματικού βάρους
• Υπογονιμότητα

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών συνήθως εκδηλώνεται κατά την εφηβεία, μέσα στα πρώτα χρόνια από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, εκδηλώνεται μετά την ενηλικίωση (συνήθως μέχρι τα 23-24 έτη).

Όσον αφορά τον διαβήτη τύπου 2, αυτός κατά κανόνα σχετίζεται με τον σύγχρονο, δυτικού τύπου τρόπο ζωής και την παχυσαρκία που αυτός επιφέρει.

Η πολύπλοκη σχέση με τον διαβήτη

Το πώς ακριβώς σχετίζονται ο διαβήτης τύπου 2 και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό. «Υπάρχει ακόμα αρκετή δουλειά που πρέπει να γίνει για να διερευνηθούν οι γενετικοί, επιγενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, που μπορούν να εξηγούν αυτήν τη συσχέτιση», δήλωσε ο επιβλέπων της νέας μελέτης Dr. M. Constantine Samaan, αναπληρωτής καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο McMaster, στο Οντάριο του Καναδά.

Ωστόσο, «η αντίσταση στην ινσουλίνη πιθανώς παίζει κεντρικό ρόλο και στις δύο καταστάσεις», πρόσθεσε. «Όταν το σώμα δεν ανταποκρίνεται καλά στην ινσουλίνη, η γλυκόζη (σάκχαρο) μπορεί να συσσωρευτεί στην κυκλοφορία του αίματος, οδηγώντας τελικά στον διαβήτη τύπου 2. Πολλές γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι επίσης ανθεκτικές στην ινσουλίνη».

Στην πραγματικότητα, «μελέτες έχουν δείξει πως περισσότερες από τις μισές γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αναπτύσσουν τελικά σακχαρώδη διαβήτη. Ο κίνδυνος είναι ιδιαιτέρως αυξημένος μετά την εμμηνόπαυση», λέει η ενδοκρινολόγος Γεωργία Κάσση, διευθύντρια ΕΣΥ, επιστημονικά υπεύθυνη στο Ενδοκρινολογικό Τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Αλεξάνδρα, η οποία δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.

Και συνεχίζει: «Γνωρίζουμε ήδη ότι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σχετίζεται (και) με τα παθολογικά επίπεδα της ινσουλίνης. Η υπερινσουλιναιμία (δηλαδή η υπερπαραγωγή της ινσουλίνης) αυξάνει την παραγωγή των ανδρογόνων, γεγονός που δυσχεραίνει την ωορρηξία.

Τα περιττά κιλά, που αποτελούν ένα από τα χαρακτηριστικά συμπτώματα του συνδρόμου, επίσης αυξάνουν την ποσότητα της ινσουλίνης που παράγει το σώμα. Υπολογίζεται ότι έως και το 70% των γυναικών με το σύνδρομο έχουν αντοχή στην ινσουλίνη. Ο συνδυασμός της παχυσαρκίας με την αντοχή στην ινσουλίνη αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για εκδήλωση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2».

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: Πώς έγινε η έρευνα για την επίδραση του διαβήτη τύπου 2

Η νέα μελέτη, όμως, παρέχει ενδιαφέρονται ευρήματα για τη συσχέτιση του διαβήτη τύπου 2 στην εφηβεία με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Ο δρ Samaan και οι συνεργάτες του διεξήγαγαν ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας, για να αξιολογήσουν καλύτερα τον κίνδυνο εμφάνισής του σε κορίτσια ηλικίας 13-16 ετών με διαβήτη τύπου 2.

Όπως διαπίστωσαν, το 20% των κοριτσιών με διαβήτη τύπου 2 που συμμετείχαν σε έξι μελέτες είχαν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Αυτό το ποσοστό είναι τουλάχιστον διπλάσιο από ό,τι στον γενικό εφηβικό πληθυσμό!

«Μέχρι πρότινος, γνωρίζαμε ότι μερικά κορίτσια με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να αναπτύξουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Η έρευνά μας, όμως, δείχνει ότι ο επιπολασμός του συνδρόμου στα κορίτσια με διαβήτη τύπου 2 είναι υψηλός», είπε ο δρ Samaan.

Το εύρημα αυτό είναι πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν, πρόσθεσε. «Τα κορίτσια με διαβήτη τύπου 2 πρέπει να ενημερώνονται από τους ιατρούς για το ενδεχόμενο να εκδηλώσουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Πρέπει επίσης να ενημερώνουν αμέσως τους γιατρούς τους για τυχόν ύποπτα συμπτώματα, όπως ακανόνιστη έμμηνο ρύση, ακμή ή υπερβολική τριχοφυΐα. Η αμφίδρομη αυτή ενημέρωση θα επιτρέψει την έγκαιρη εκτέλεση των απαιτούμενων εξετάσεων και τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας».

Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Network Open.

«Αμφίδρομη σχέση»

Η δρ Laurie Cohen, επικεφαλής του τμήματος Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη στο Νοσοκομείο Παίδων στο Montefiore στη Νέα Υόρκη, επισημαίνει ότι η σχέση ανάμεσα στις δύο παθήσεις είναι αμφίδρομη:

«Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο και διαβήτη τύπου 2. Επομένως θα πρέπει να ελέγχονται γι’ αυτές τις καταστάσεις. Αντιστοίχως, εκείνες με παχυσαρκία, ή με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 θα πρέπει να ελέγχονται για σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών», είπε.

Η θεραπεία του συνδρόμου μπορεί να καταπραΰνει πολλά από τα συμπτώματά του, πρόσθεσε η δρ Cohen, η οποία δεν συμμετείχε στη νέα έρευνα. Όπως εξήγησε, η πρώτη γραμμή θεραπείας για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών στις εφήβους είναι συνήθως η λήψη συνδυασμένου αντισυλληπτικού χαπιού. Εάν η υπερβολική τριχοφυΐα δεν βελτιωθεί, μπορεί να προστεθεί ένα φάρμακο κατά των ανδρογόνων.

Όταν ένα κορίτσι με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι ταυτόχρονα υπέρβαρο ή παχύσαρκο, συνιστώνται  επίσης αλλαγές στον τρόπο ζωής (υγιεινή διατροφή και άσκηση). Εάν τέλος έχει ήδη αναπτυχθεί προδιαβήτης ή διαβήτης τύπου 2, στα κορίτσια μπορεί να χορηγηθεί αντιδιαβητική αγωγή, συνήθως μετφορμίνη, κατέληξε η δρ Cohen.