Εδώ και καιρό, η 26η Σεπτεμβρίου είχε “τσεκαριστεί” στο ημερολόγιο πολιτικών, δημοσιογράφων και πολιτών από ολόκληρο τον πλανήτη και δη από τη Γηραιά ήπειρο, για μία εκλογική διαδικασία που, αρκετοί, χαρακτηρίζουν και αποκαλούν “ιστορική”.

Η ώρα των ομοσπονδιακών εκλογών της Γερμανίας για το 20ό γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο (Μπούντεσταγκ) έφτασε, καθώς την Κυριακή, οι Γερμανοί πολίτες θα κληθούν να να επιλέξουν τη διατήρηση ή αλλαγή του πολιτικού σκηνικού της χώρας, καθώς και το πρόσωπο που θα πάρει τα σκήπτρα από την Άνγκελα Μέρκελ, μετά από 16 συναπτά έτη στην καγκελαρία.

Πρόκειται για μία εκλογική διαδικασία που ασφαλώς και ενδιαφέρει άμεσα τόσο την Ευρώπη, αλλά και ειδικά την Ελλάδα, καθώς δεν αποκλείεται οι όποιες επόμενες συνδιαλλαγές της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας να γίνουν με καγκελάριο διαφορετικού κόμματος και χρώματος.

Στις γερμανικές εκλογές συμμετέχουν συνολικά 40 κόμματα. Οι βασικοί υποψήφιοι είναι οι: Άρμιν Λάσετ (CDU – Χριστιανοδημοκρατική Ένωση), Μάρκους Ζέντερ (CSU – Χριστιανοκοινωνική Ένωση Βαυαρίας), Όλαφ Σολτς (SPD – Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας), Αναλένα Μπέρμποκ (Πράσινοι), Κρίστιαν Λίντνερ (FDP – Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα), Αλίς Βάιντελ (AfD – Εναλλακτική για τη Γερμανία) και Γιανίνε Βίσλερ (Die Linke – Η Αριστερά).

Το γερμανικό εκλογικό σύστημα είναι ιδιαίτερα περίπλοκο, καθώς προσπαθεί να εξισορροπήσει μεταξύ της ενίσχυσης του πρώτου κόμματος και της αναλογικότητας, ώστε να εκπροσωπούνται και τα μικρότερα κόμματα τόσο στη Βουλή όσο και στις κυβερνήσεις.

Στη μία μονάδα η διαφορά σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση

Το βράδυ της περασμένης Παρασκευής, δύο δηλαδή ημέρες πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) διατηρούσε το προβάδισμά του, ωστόσο η διαφορά από τη Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU) είχε πλέον συρρικνωθεί στη μία μονάδα.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Allensbach για λογαριασμό της Frankfurter Allgemeine Zeitung, το SPD έχασε μία μονάδα και βρέθηκε στο 26%, ενώ CDU/CSU κερδίζουν 0,5 και φθάνουν στο 25%. Οι Πράσινοι κερδίζουν επίσης μισή μονάδα και ανεβαίνουν στο 16% και ακολουθούν το Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP) με 10,5% (+0,5), η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με 10% (-1) και η Αριστερά με 5% (-1).

Οι δημοσκοπήσεις, όπως απέδειξε και η πορεία τους το προηγούμενο διάστημα με σημαντικές αλλαγές και αλλαγή κόμματος στην πρωτιά μέσα σε λίγους μόλις μήνες, προδιαθέτουν για θρίλερ το βράδυ της Κυριακής μέχρι τη στιγμή που θα μαθευτεί ο νικητής.

Υπενθυμίζεται πως, χθες, παραμονή των αμφίρροπων βουλευτικών εκλογών, η Άνγκελα Μέρκελ κάλεσε τους Γερμανούς να ψηφίσουν, για το “μέλλον” της Γερμανίας, τον συντηρητικό Άρμιν Λάσετ, στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση που συμμετείχε,. “Πρόκειται για το μέλλον σας, το μέλλον των παιδιών σας και το μέλλον των γονιών τους και μονάχα κάθε τέσσερα χρόνια έχετε την ευκαιρία να αποφασίσετε σε ομοσπονδιακό επίπεδο, ποιος πρέπει να διαμορφώσει αυτό το μέλλον για εσάς στο Βερολίνο», είπε η Γερμανίδα καγκελάριος, που αποχωρεί έπειτα από 16 χρόνια στην εξουσία, κατά τη διάρκεια μιας προεκλογικής συγκέντρωσης στο Άαχεν, στο πλευρό του υποψηφίου των Χριστιανοδημοκρατών.

Από την πλευρά του πάντως, ο υποψήφιος καγκελάριος του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPD) Όλαφ Σολτς εμφανίστηκε βέβαιος για τη νίκη του κόμματός του στις ομοσπονδιακές εκλογές της Κυριακής.

“Είμαι πολύ βέβαιος ότι θα έχουμε επιτυχία στις εκλογές. Όλες οι δημοσκοπήσεις αντανακλούσαν αυτό που ένιωθα επίσης στις συγκεντρώσεις: ότι δηλαδή υπάρχει μεγάλο ρεύμα προς το SPD. Επομένως, έχω την πεποίθηση ότι οι πολίτες θα μου δώσουν την εντολή να σχηματίσω την επόμενη κυβέρνηση”.

Εκλογές Γερμανίας: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη φετινή εκλογική αναμέτρηση

Οι κάλπες ανοίγουν στις 8 το πρωί (9 ώρα Ελλάδας) και κλείνουν στις 6 το απόγευμα (7 ώρα Ελλάδας).

Την ίδια ημέρα θα διεξαχθούν και εκλογές για τοπικά κοινοβούλια σε Βερολίνο και Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία.

Αμέσως μετά το κλείσιμο της κάλπης θα παρουσιαστούν τα πρώτα exit polls. Η καταμέτρηση των ψήφων θα διαρκέσει καθόλη τη διάρκεια της νύχτας με τα τελικά αποτελέσματα να αναμένονται τη Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου, οπότε και θα ξεκινήσουν οι συνομιλίες μεταξύ των κομμάτων για τη δημιουργία συνασπισμού.

Στις εκλογές συμμετέχουν συνολικά 40 κόμματα. Οι βασικοί υποφήφιοι είναι οι: Άρμιν Λάσετ (CDU – Χριστιανοδημοκρατική Ένωση), Μάρκους Ζέντερ (CSU – Χριστιανοκοινωνική Ένωση Βαυαρίας), Όλαφ Σολτς (SPD – Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας), Αναλένα Μπέρμποκ (Πράσινοι), Κρίστιαν Λίντνερ (FDP – Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα), Αλίς Βάιντελ (AfD – Εναλλακτική για τη Γερμανία) και Γιανίνε Βίσλερ (Die Linke – Η Αριστερά).

Στο τελευταίο τηλεοπτικό τους ντιμπέιτ που έλαβε χώρα την Πέμπτη, οι υποψήφιοι άνοιξαν τα χαρτιά τους για τις μετεκλογικές συνεργασίες: Ο κ. Λάσετ δήλωσε ότι θα ήθελε μια κυβέρνηση υπό τη Χριστιανική Ένωση, αποφεύγοντας να μιλήσει για τους πιθανούς εταίρους. Ο κ. Ζέντερ, ο οποίος δήλωσε πεπεισμένος ότι η Ένωση θα κερδίσει τις εκλογές, τάχθηκε υπέρ ενός συνασπισμού «Τζαμάικα», με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους. Ο κ. Σολτς από την πλευρά του προτίμησε να καλέσει τους πολίτες να αποφασίσουν υπέρ του ιδίου ως επικεφαλής της επόμενης κυβέρνησης. Η κα. Μπέρμποκ περιορίστηκε να επαναλάβει ότι θέλει μια «κλιματική κυβέρνηση». Ο κ. Λίντνερ παραδέχθηκε ότι «από άποψη περιεχομένου» η συνάφεια είναι μεγαλύτερη σε έναν συνασπισμό «Τζαμάικα» και η κυρία Βίσλερ αντέτεινε: «Κύριε Λάσετ, δεν θα σας κάνουμε Καγκελάριο και κύριε Λίντνερ, δεν θα σας κάνουμε υπουργό Οικονομικών», αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα ήθελε κυβέρνηση SPD, Πρασίνων και Αριστεράς. Η κ. Βάιντελ, παρά το γεγονός ότι όλοι απορρίπτουν κάθε πιθανότητα συνεργασίας με την AfD, δήλωσε ότι θα ήθελε το κόμμα της να συμμετάσχει σε κυβερνητικό σχήμα.

Εκλογές στη Γερμανία: Οι πιθανές συμμαχίες για σχηματισμό κυβέρνησης

Ανάλογα με τα εκλογικά αποτελέσματα της Κυριακής, ο Σολτς μπορεί να είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση μαζί με τα δύο άλλα κόμματα της Αριστεράς: το Die Linke και τους Πρασίνους. Εναλλακτικά ο Σολτς θα μπορούσε να σχηματίσει συνασπισμό με τους Πρασίνους και το νεο-φιλελεύθερο FDP, ωστόσο το τελευταίο έχιε ταχθεί υπέρ του CDU.

Η προοπτική συνασπισμού μεταξύ SPD, Die Linke και Πρασίνων έχει σχολιαστεί αρνητικά από πολλούς, με αποκορύφωμα την προειδοποίηση της Μέρκελ ότι εάν ο Σολτς συνεργαστεί με το Die Linke, θα επιφέρει μεγάλη αβεβαιότητα τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στην εξωτερική πολιτική.

Αντίστοιχα ο Αρμίν Λασέτ του CDU θα μπορούσε να σχηματίσουν κυβέρνηση με τους Πρασίνους και το FDP (εάν συγκρουστεί με το Die Linke).

Αξίζει να σημειωθεί ότι η διστακτικότητα συνεργασίας που παρατηρείται με το Die Linke, υποδηλώνει το γεγονός ότι η Γερμανία συνεχίζει να βλέπει τον εαυτό της σαν μια χώρα που ασκεί την εξουσία της κυρίως μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και που θέλει να είναι.

Εκλογές στη Γερμανία: Τι ενδιαφέρει περισσότερο την Ελλάδα;

Τα θέματα που ενδιαφέρουν περισσότερο την Ελλάδα ως προς την έκβαση και τον νικητή των εκλογών είναι:

Οικονομική – δημοσιονομική πολιτική: Στο κρίσιμο ζήτημα της τροποποίησης του Συμφώνου Σταθερότητας της ΕΕ, ο Σολτς έχει ήδη προαναγγείλει μια σαφώς συντηρητική γραμμή ενάντια στην τροποποίηση.

Σχέσεις με Τουρκία: Ποια στάση θα κρατήσει εφεξής η Γερμανία ως προς την τουρκική προκλητικότητα και την υπεράσπιστη του διεθνούς δικαίου. Σημειώνεται ότι η Τουρκία είναι πολύ χρήσιμη τώρα και λόγω μεταναστευτικών ροών/Αφγανιστάν.

Μεταναστευτικό. Θα συνεχισθεί η σημερινή πολιτική που σε γενικές γραμμές εξυπηρετεί τις ελληνικές θέσεις; (υποστήριξη για υιοθέτηση του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση – Συμφωνία/Δήλωση με Τουρκία, κ.λπ.).

Το τέλος εποχής της Άνγκελα Μέρκελ και το ελληνικό “κριτήριο αξιολόγησης”

Οι φετινές γερμανικές εκλογές σηματοδοτούν και το τέλος της πολιτικής καριέρας της Άνγκελα Μέρκελ, η οποία ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από την ενεργό δράση μετά από 15 χρόνια παραμονής της στην εξουσία. Μέχρι την Κυριακή, η Μέρκελ θα βρίσκεται συνολικά 5.787 ημέρες στο αξίωμα. Ένα εντυπωσιακό νούμερο που πλησιάζει το ρεκόρ του πολιτικού της μέντορα, Χέλμουτ Κολ, ο οποίος παρέμεινε καγκελάριος επί 5.870 ημέρες (16 χρόνια και 4 εβδομάδες). Σε περίπτωση μάλιστα που ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης αποδειχθεί δύσκολος, υπάρχει περίπτωση η Μέρκελ να φτάσει, ακόμη και να σπάσει το ρεκόρ, καθώς θα πρέπει να παραμείνει στη θέση της μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με την Deutsche Welle, το γραφείο της Μέρκελ στην καγκελαρία απέχει από τις Βρυξέλλες 648 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή. Δεν υπάρχει διαδρομή που να έχει κάνει περισσότερο σε αυτά τα 16 χρόνια. Υπολογίζεται πάνω από 100 φορές για διάφορες συναντήσεις της ΕΕ. Στις ΗΠΑ ήταν 23 φορές, στη Ρωσία 20, στην Κίνα 13. Και φυσικά επισκέφθηκε χώρες που δεν είχε ξαναπατήσει Γερμανός καγκελάριος, όπως Κολομβία, Αγκόλα, Γροιλανδία.

Στις ΗΠΑ, συνεργάστηκε με τέσσερις προέδρους: Το 2005 προσπάθησε με τον Τζορτζ Μπους τζούνιορ να «επουλώσει» τις φθορές που προκάλεσε στις γερμανοαμερικανικές σχέσεις η στάση του προκατόχου της, Γκέρχαρντ Σρέντερ, στον πόλεμο κατά του Ιράκ. Με τον Μπάρακ Ομπάμα υπήρχε μια απόσταση αλλά και ένας αμοιβαίος σεβασμός. Με τον Ντόναλντ Τραμπ, οι σχέσεις της ήταν αισθητά ψυχρές, ενώ με τον Τζο Μπάιντεν φάνηκε να υπάρχει μια μεγαλύτερη σύμπνοια.

Κατά τη μακρά θητεία της πέρασαν πολλοί πρωθυπουργοί από την Ελλάδα, τους περισσότερους γνώρισε και από κοντά κυρίως σε συμβούλια αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, σε επισκέψεις τους στο Βερολίνο αλλά και ιδιωτικά. Αρχής γενομένης από τον Κώστα Καραμανλή και τον Γιώργο Παπανδρέου. Ακολούθησαν η κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου και η υπηρεσιακή κυβέρνηση Παναγιώτη Πικραμένου. Στη συνέχεια ο Αντώνης Σαμαράς, ο Αλέξης Τσίπρας με ένα σύντομο ενδιάμεσο την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλικής Θάνου και τέλος ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Αλλά η Ελλάδα ήταν η χώρα, με την οποία απασχολήθηκε περισσότερο στα δύσκολα χρόνια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και στη συνέχεια με το μεταναστευτικό. 2 από τις 4 μεγάλες κρίσεις της θητείας της.

Από τα 16 χρόνια καγκελαρίας τα 12 συγκυβέρνησε με το SPD. Στις εκλογές της Κυριακής ούτε ο επιστήθιός της Άρμιν Λάσετ, αλλά ούτε και ο υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών Όλαφ Σολτς, θέλουν να συγκυβερνήσουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μέρκελ είναι η πρώτη καγκελάριος που δεν ξανακατεβαίνει υποψήφια στις εκλογές και δηλώνει ότι αποσύρεται.

Εκλογές Γερμανίας: Το εκλογικό σύστημα

Όλοι οι πολίτες άνω των 18 ετών έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Κάθε πολίτης πρέπει να ρίξει δύο ψήφους: Με την πρώτη (πλειοψηφικό σύστημα) επιλέγει με σταυρό προτίμησης υποψήφιο από την εκλογική του περιφέρεια ενώ με την δεύτερη (αναλογική εκπροσώπηση) ψηφίζει το κόμμα επιλογής.

Η προσέλευση στην ψηφοφορία δεν είναι υποχρεωτική. Οι εκλογείς έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν μέσω ταχυδρομείου με επιστολική ψήφο. Η ψήφος είναι φυσικά μυστική και προστατεύεται από το εκλογικό απόρρητο.

Από τις δύο ψήφους που έχει κάθε ψηφοφόρος (μπορεί να κάνει χρήση και μόνο της μίας, να ψηφίσει, για παράδειγμα κόμμα αλλά όχι υποψήφιο της περιφέρειάς του) η δεύτερη είναι η σπουδαιότερη. Μέσω αυτής κρίνεται η σύνθεση της ομοσπονδιακής Βουλής. Για παράδειγμα, αν ένα κόμμα συγκεντρώσει το 35% των δεύτερων ψήφων, τότε καταλαμβάνει και το 35% των βουλευτικών εδρών του επόμενου Κοινοβουλίου. Με τη δεύτερη ψήφο τους οι ψηφοφόροι κρίνουν εν τέλει τον συσχετισμό δυνάμεων στην Μπούντεσταγκ. Όταν είναι σαφές πόσες έδρες έχει κερδίσει κάθε κόμμα μέσω της δεύτερης ψήφου, αυτές κατανέμονται στους υποψηφίους από τις λίστες των κρατιδίων. Η κατανομή των εδρών γίνεται με σύστημα Σαιντ-Λαγκού.

Το εκλογικό όριο για είσοδο ενός κόμματος στο Μπούντεσταγκ είναι 5% για το σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης και 3 έδρες για το πλειοψηφικό σύστημα. Έστω ότι ένα πολιτικό κόμμα κέρδισε περισσότερες έδρες με το πλειοψηφικό από όσες δικαιούται βάσει της αναλογικής εκπροσώπησης, τότε θα του επιτραπεί να κρατήσει τις «παραπανίσιες έδρες». Αν κάποια κόμματα κερδίσουν «παραπανίσιες έδρες» τότε στα υπόλοιπα κόμματα θα δοθούν «έδρες εξισορρόπησης», ώστε να πληρούνται οι αναλογίες της αναλογικής εκπροσώπησης των κομμάτων στο κοινοβούλιο.

Η Μπούντεσταγκ έχει 598 έδρες. Χρειάζονται 300 έδρες για την πλειοψηφία.