Μία από τις κύριες προβλέψεις για το νέο έτος αφορά την προσπάθεια να μαντέψουμε ή να προβλέψουμε τους πολέμους και τις συγκρούσεις — τόσο την εξέλιξη όσων βρίσκονται σε εξέλιξη όσο και την πιθανότητα εμφάνισης νέων. Το 2025 ξεχωρίζει από τα προηγούμενα χρόνια, καθώς η ανθρωπότητα το υποδέχεται με ακόμη περισσότερους συνεχιζόμενους αιματηρούς πολέμους και το ενδεχόμενο νέων συγκρούσεων, γεγονός που ενισχύει τις ελπίδες για τερματισμό τουλάχιστον ορισμένων από αυτούς. Πόσο πιθανό είναι να σταματήσουν οι συγκρούσεις σε διάφορα σημεία του κόσμου, και πού βρίσκονται οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για νέες εχθροπραξίες;

Ξεχάστε το κάπνισμα σε εξωτερικούς χώρους! Τέλος σε παραλίες, αίθρια καφετεριών, παιδικές χαρές

Εσωτερικοί πόλεμοι

Ας ξεκινήσουμε με τους εσωτερικούς — εμφύλιους πολέμους, οι οποίοι αυτή τη στιγμή είναι αρκετοί, με τους μεγαλύτερους να έχουν ιδιαίτερη σημασία, όπως αναφέρει το 

Σουδάν
Την άνοιξη συμπληρώνονται δύο χρόνια από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στο Σουδάν, που είναι ο πιο εκτεταμένος και αιματηρός. Οι πιθανότητες τερματισμού του είναι ελάχιστες, καθώς συγκρούονται δύο στρατιωτικές ελίτ που είχαν αναλάβει την εξουσία πριν από έξι χρόνια, αλλά αργότερα ήρθαν σε ρήξη. Αν και φαίνεται πως η πλάστιγγα γέρνει υπέρ του αρχηγού του κράτους Μπουρχάν, τα στρατεύματα του στρατηγού Ντάγκλο δεν έχουν σκοπό να παραδοθούν. Και οι δύο πλευρές λαμβάνουν στήριξη από εξωτερικούς παράγοντες, γεγονός που ενισχύει τις δυνατότητες συνέχισης του πολέμου. Με δεδομένο ότι αυτός δεν είναι ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος στην 70ετή ιστορία του Σουδάν, οι ελπίδες για ειρηνική διευθέτηση είναι περιορισμένες. Ωστόσο, οι διεθνείς μεσολαβητές μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες επίτευξης εκεχειρίας και έναρξης συνομιλιών για τη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας.

Μιανμάρ
Στη Μιανμάρ, ο εμφύλιος πόλεμος μετρά σχεδόν τέσσερα χρόνια. Αν και στην πραγματικότητα οι συγκρούσεις δεν έχουν σταματήσει σε μεγάλο μέρος της 77χρονης ιστορίας ανεξαρτησίας της χώρας, ο τρέχων πόλεμος διαφέρει από τους προηγούμενους. Ενώ παλαιότερα η κυβέρνηση πολεμούσε μόνο στρατούς εθνικών μειονοτήτων, μετά το 2021, η δυσαρέσκεια των υποστηρικτών της Αούνγκ Σαν Σου Κι — κόρης του ιδρυτή της Δημοκρατίας — έγινε ο πυρήνας της σύγκρουσης. Η ίδια ζει υπό κατ’ οίκον περιορισμό και, παρά το ότι φτάνει τα 80 της χρόνια, δεν φαίνεται να υπάρχουν πιθανότητες νίκης για καμία από τις πλευρές.

Δυτικό Σαχέλ
Στην περιοχή του Δυτικού Σαχέλ, όπου συγκρούσεις μαίνονται μεταξύ των κυβερνήσεων του Μαλί, του Νίγηρα και της Μπουρκίνα Φάσο με ισλαμιστές και Τουαρέγκ, οι προοπτικές για ειρήνη είναι επίσης ανύπαρκτες. Οι προσπάθειες των χωρών να απομακρυνθούν από τη γαλλική επιρροή και να στραφούν προς τη Ρωσία προσθέτουν ένα ακόμα επίπεδο πολυπλοκότητας στην κατάσταση.

Μπορεί να ξεσπάσει μεγάλος πόλεμος! Πακιστάν- Αφγανιστάν βρίσκονται στα πρόθυρα σύγκρουσης

Άλλες συγκρούσεις και περιοχές κρίσης

Στην Αιθιοπία, παρότι η πλήρης πολεμική σύρραξη στην επαρχία Τιγκράι (2020–2022) έχει τελειώσει, η πιθανότητα έκρηξης νέων συγκρούσεων παραμένει. Παρόμοια ασταθής είναι η κατάσταση στο Κονγκό, όπου εσωτερικές συγκρούσεις διαπλέκονται με παρεμβάσεις από τη Ρουάντα και την Ουγκάντα, ενώ στο Μοζαμβίκη, οι συγκρούσεις με ισλαμιστές έχουν επιδεινωθεί.

Τέλος, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην κατάσταση στη Αϊτή, όπου επικρατεί χάος. Η κατάρρευση των κρατικών θεσμών έχει οδηγήσει σε αναρχία, με συμμορίες να προσπαθούν να επιβάλουν τον έλεγχό τους στην πρωτεύουσα.

Συμπεράσματα

Η εικόνα για το 2025 φανερώνει έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητα και συνεχιζόμενες συγκρούσεις, όπου οι προοπτικές ειρήνης φαίνονται περιορισμένες. Ωστόσο, διεθνείς πρωτοβουλίες και διαμεσολαβήσεις μπορεί να αποτελέσουν το κλειδί για την εκτόνωση κάποιων από τις κρίσεις.

Οι ένοπλες εσωτερικές συγκρούσεις στο Αφγανιστάν έχουν σχεδόν εξασθενήσει, όμως η περιοχή αυτή ενδέχεται να αποτελέσει το πιο επικίνδυνο σημείο μιας νέας — διακρατικής αυτή τη φορά — σύγκρουσης. Οι συγκρούσεις που ξεκίνησαν λίγες μέρες πριν από το νέο έτος στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν δεν έχουν πάρει ακόμα σοβαρές διαστάσεις, αλλά αν εξελιχθούν σε πλήρη πολεμική σύρραξη, οι συνέπειες μπορεί να είναι εντελώς απρόβλεπτες.

Η γραμμή Ντιουράντ, η οποία χωρίζει τις δύο χώρες, σχεδιάστηκε αυθαίρετα στα τέλη του 19ου αιώνα μέσα από περιοχές που κατοικούνται από Παστούνους. Οι κυβερνώντες του Αφγανιστάν — όχι μόνο οι Ταλιμπάν — ποτέ δεν αναγνώρισαν τη νομιμότητά της. Αν οι Παστούνοι και από τις δύο πλευρές της γραμμής αποφασίσουν να καταργήσουν αυτό το τεχνητό όριο, οι συνέπειες για το Πακιστάν θα είναι ανυπολόγιστες (το Αφγανιστάν, ήδη κατεστραμμένο από ατέλειωτους πολέμους, δεν έχει άλλο να χάσει).

Η κατάσταση στο Πακιστάν είναι ήδη εύθραυστη εδώ και τρία χρόνια, από τότε που απομακρύνθηκε από την εξουσία ο χαρισματικός και δημοφιλής Ίμραν Χαν (ο οποίος είναι Παστούνος στην καταγωγή). Οι τρέχουσες αρχές και οι στρατιωτικοί που ελέγχουν τη χώρα δεν θέλουν να τον απελευθερώσουν από τη φυλακή, αλλά η αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια καθιστά όλο και δυσκολότερη την παράταση του εγκλεισμού του. Στο χειρότερο σενάριο, η πολιτική κρίση στο Πακιστάν μπορεί να οδηγήσει σε αναταραχή, συμπίπτοντας με έναν πλήρη πόλεμο στα σύνορα με το Αφγανιστάν.

Μέση Ανατολή

Στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ εμφανίζεται ως νικητής, αλλά πρόκειται για μια νίκη με τεράστιο κόστος. Το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης του πολέμου με τον Λίβανο (“Χεζμπολάχ”) μετά τις 20 Ιανουαρίου είναι μικρό, αλλά η κατοχή συριακών εδαφών από το Ισραήλ εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους. Ακόμη και αν η νέα κυβέρνηση της Συρίας καταφέρει να έρθει σε συμφωνία με τους Κούρδους και η Τουρκία αποφύγει τις επιχειρήσεις εναντίον τους στα βόρεια, η ισραηλινή κατοχή αυξάνει τη δυνατότητα ανάφλεξης.

Η κατάσταση στη Γάζα παραμένει αδιέξοδη. Η καταστροφή της ηγεσίας της Χαμάς δεν οδήγησε στην εκδίωξη των Παλαιστινίων, ενώ ο συνεχιζόμενος αφανισμός του πληθυσμού στη Γάζα υπονομεύει περαιτέρω τη διεθνή νομιμοποίηση του Ισραήλ. Τα σχέδια για εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τις αραβικές χώρες δεν θα έχουν αποτέλεσμα όσο συνεχίζεται η βία.

Παράλληλα, οι κίνδυνοι επέκτασης των συγκρούσεων παραμένουν. Ενώ μια επίθεση στο Ιράν είναι απίθανη, υπάρχουν ενδείξεις για ενδεχόμενη κλιμάκωση κατά των Χούθι στην Υεμένη, οι οποίοι συνεχίζουν να ανταποδίδουν χτυπήματα στο Ισραήλ για τη Γάζα.

Το 2025: Προβλέψεις και ελπίδες

Θα είναι το 2025 πιο αιματηρό από το 2024; Η απάντηση είναι αβέβαιη. Οι υφιστάμενες και οι πιθανές συγκρούσεις — εσωτερικές, διακρατικές ή ακόμα και μεταξύ πολιτισμών — παραμένουν πηγή θανάτου και καταστροφής. Ωστόσο, η ελπίδα ότι ορισμένα από αυτά τα μέτωπα θα κλείσουν ή τουλάχιστον θα ηρεμήσουν είναι πάντα ζωντανή. Η ανθρωπότητα, παρά τις αντιξοότητες, εξακολουθεί να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον.