Έντονη διπλωματική κρίση έχει προκαλέσει η σύλληψη του Ουκρανού βιολόγου Λεονίντ Ψενίτσνοφ, ο οποίος κατηγορείται από τη Μόσχα για εσχάτη προδοσία. Ο 70χρονος ερευνητής, με πολυετή δράση στην Ανταρκτική, συνελήφθη στην Κριμαία, την ώρα που ετοιμαζόταν να ταξιδέψει στην Αυστραλία για διεθνές συνέδριο αφιερωμένο στην προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος της περιοχής.
Σύμφωνα με έγγραφα που επικαλείται η εφημερίδα The Guardian, οι ρωσικές αρχές τον κατηγορούν ότι, συμμετέχοντας στην ουκρανική αντιπροσωπεία της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση των Ζωντανών Θαλάσσιων Πόρων της Ανταρκτικής (CCAMLR), «προσχώρησε στην πλευρά του εχθρού» και υπονόμευσε τα ρωσικά οικονομικά συμφέροντα προωθώντας περιορισμούς στην αλιεία του κριλ.
Η υπόθεση έχει λάβει διεθνείς διαστάσεις, καθώς η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο κάλεσαν τη Ρωσία να απελευθερώσει άμεσα τον επιστήμονα, κάνοντας λόγο για «παράνομη κράτηση» και «παραβίαση της επιστημονικής ελευθερίας».
Η CCAMLR, που συνεδριάζει στην Τασμανία, εξετάζει τη δημιουργία θαλάσσιας προστατευόμενης ζώνης γύρω από τη Χερσόνησο της Ανταρκτικής, με στόχο τη διατήρηση των πληθυσμών του κριλ — ενός είδους ζωτικής σημασίας για την τροφική αλυσίδα του Νότιου Ωκεανού. Ωστόσο, Ρωσία και Κίνα μπλοκάρουν εδώ και χρόνια την πρωτοβουλία αυτή, επικαλούμενες οικονομικά συμφέροντα.
Ο Ουκρανός πρέσβης στην Αυστραλία, Βασίλ Μιροσινιτσένκο, κατήγγειλε την κράτηση του Ψενίτσνοφ, σημειώνοντας ότι ο ερευνητής εξαναγκάστηκε να αποκτήσει ρωσικό διαβατήριο ενώ διέμενε στην κατεχόμενη Κριμαία. Όπως είπε, «ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην προστασία της Ανταρκτικής κατηγορείται άδικα για απειλή κατά της Ρωσίας».
Ο Ψενίτσνοφ, με συμμετοχή στην επιτροπή από το 1983, αντιμετωπίζει πλέον την πιθανότητα ισόβιας κάθειρξης, μετά τη νομοθετική αυστηροποίηση των ποινών για προδοσία που εισήγαγε ο Βλαντίμιρ Πούτιν το 2023.
