Δίδακτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα των ΑΕΙ/ΤΕΙ, αλλά και «κόφτης». Αυτό προβλέπει το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τις μεταπτυχιακές σπουδές, που παρουσιάζουν αλματώδη αύξηση (και) στην Ελλάδα. Μάλιστα, στο μικροσκόπιο του υπουργείου θα τεθούν και τα εξ αποστάσεως προγράμματα των ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Η δυναμική της συγκεκριμένης αγοράς τα τελευταία χρόνια είναι εντυπωσιακή, με δεδομένο ότι κάθε πρόγραμμα μπορεί να έχει μεγάλους αριθμούς διαδικτυακών φοιτητών, ενώ τα δίδακτρα ανέρχονται έως και 5.000 ευρώ το άτομο, με τον τζίρο ενός προγράμματος να ξεπερνάει το εκατομμύριο ευρώ. Στο ίδιο πλαίσιο, θα καθιερωθεί μεταβατική περίοδος για όσους επιθυμούν να κάνουν διδακτορικές σπουδές, καθώς σήμερα παρατηρείται μεγάλο μεν αρχικό ενδιαφέρον, το οποίο ωστόσο στη διαδρομή «ξεφουσκώνει», με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται αύξηση των «αιώνιων» διδακτορικών φοιτητών.
Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», βάση για τη ρύθμιση του τοπίου των μεταπτυχιακών σπουδών θα αποτελέσουν οι διατάξεις του νομοσχεδίου που είχε δημοσιοποιήσει η τέως αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου, πριν από τον ανασχηματισμό του Νοεμβρίου. Οι θέσεις του νέου υπουργού Κώστα Γαβρόγλου αποτελούν ένα βήμα σύγκλισης προς τις ενστάσεις που έχουν διατυπώσει η Σύνοδος Πρυτάνεων και η πανεπιστημιακή κοινότητα επί του νομοσχεδίου Αναγνωστοπούλου. Μάλιστα, το υπουργείο αναγνωρίζει ότι, εν μέσω δημοσιονομικής λιτότητας, τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα αποτελούν πηγή εσόδων για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών του ΑΕΙ. Είναι ενδεικτικό ότι το υπουργείο ζήτησε από τα ιδρύματα στο σκέλος των εσόδων για το 2017 να εντάξουν στον τακτικό προϋπολογισμό τους, ο οποίος ωστόσο καλύπτεται μόνον από το κράτος, «πρόβλεψη για την είσπραξη ποσοστού 25% από τα έσοδα των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών, για τα οποία καταβάλλονται δίδακτρα στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Ερευνας».
Πιο συγκεκριμένα, το νέο σχέδιο του υπουργείου Παιδείας προβλέπει τα ακόλουθα:
• Την ευθύνη των μεταπτυχιακών θα έχουν τα ΑΕΙ/ΤΕΙ, ωστόσο θα υπάρχει έλεγχος με ακαδημαϊκά κριτήρια από το υπουργείο. Τα κριτήρια θα έχουν σχέση και με τον ερευνητικό χαρακτήρα κάθε τμήματος, δηλαδή τους τομείς στους οποίους δίνει βάρος κάθε τμήμα. «Δεν είναι ποτ πουρί οι μεταπτυχιακές σπουδές», ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου. Σήμερα, ο αριθμός των μεταπτυχιακών έχει ξεπεράσει τα 700, το 85% των οποίων στα πανεπιστήμια και το υπόλοιπο 15% στα ΤΕΙ της χώρας. Σε 10 από τα 22 πανεπιστήμια το ποσοστό μεταπτυχιακών με δίδακτρα είναι πάνω από 90% των προσφερομένων και σε 14 από τα 22 είναι από 70% και πάνω. Το ίδιο στέλεχος στηλίτευσε τη μαζική οργάνωση μεταπτυχιακών, τονίζοντας ότι πολλά γίνονται ώστε οι πανεπιστημιακοί να συμπληρώνουν τις απολαβές τους. Μάλιστα, όλοι γνωρίζουν ότι το πλέγμα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε κάθε σχολή διευρύνεται ακόμη περισσότερο μέσω των πολλών επιμέρους κατευθύνσεων που μπορεί να έχει το καθένα.
• Θα διατηρηθεί η διάκριση ανάμεσα στα ερευνητικά μεταπτυχιακά, τα οποία θα μπορούν να οδηγήσουν σε διδακτορικό τίτλο και θα είναι δωρεάν, και τα επαγγελματικής εξειδίκευσης, στα οποία θα υπάρχουν δίδακτρα αλλά με πλαφόν.
• Τα ιδρύματα θα μπορούν να οργανώνουν τα προγράμματα που επιθυμούν, αλλά θα πρέπει να υποβάλουν στο υπουργείο μελέτη για το κόστος λειτουργίας του κάθε προγράμματος. Από τη μελέτη θα προκύπτει και το ύψος των διδάκτρων, με τα ίδια τα ιδρύματα να καλούνται να επιβάλουν «κόφτη» στα αδικαιολόγητα υψηλά δίδακτρα.
• Θα δημιουργηθεί όργανο αξιολόγησης και διασφάλισης της ακαδημαϊκής εγκυρότητας των εξ αποστάσεως μεταπτυχιακών προγραμμάτων, αλλά και των προγραμμάτων κατάρτισης μέσω e-learning. Μάλιστα, την ηγεσία του υπουργείου έχουν θορυβήσει οι αποφάσεις κυπριακών, βουλγαρικών και ρουμανικών ΑΕΙ να οργανώσουν εξ αποστάσεως μεταπτυχιακά, οι ποιοτικοί όροι λειτουργίας των οποίων θεωρούνται μη πιστοποιημένοι.
• Στις διδακτορικές σπουδές θα καθιερωθεί ένα εισαγωγικό-δοκιμαστικό έτος για κάθε φοιτητή, κατά τη διάρκεια του οποίου θα κρίνει εάν όντως επιθυμεί να συνεχίσει στο διδακτορικό. Στόχος η αποφυγή των «λιμναζόντων» διδακτορικών φοιτητών.
• Επίσης στις διδακτορικές σπουδές, θα θεσμοθετηθεί η υποχρέωση του καθηγητή που επιβλέπει τον διδακτορικό φοιτητή, να καταρτίζει αναλυτικό υπόμνημα-σχέδιο για την πορεία των σπουδών του φοιτητή, ώστε να αποφεύγονται οι αυθαιρεσίες (ή η τυχόν αδιαφορία) των διδασκόντων.
