Ολοένα περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται από την ιλαρά στην Ευρώπη και πολλοί χάνουν τη ζωή τους από μία νόσο, την ύπαρξη της οποίας είχαμε ξεχάσει έως πριν από λίγα χρόνια.

Η ιλαρά έχει φτάσει σε επίπεδα πολλαπλάσια απ’ ό,τι πριν την πανδημία. Αυτό ήταν αναμενόμενο, αφού μειώνεται διαρκώς η πλήρης εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών εναντίον της. Στην πραγματικότητα, σε μόλις τρεις χώρες είναι  πια πλήρως εμβολιασμένο (δύο δόσεις του εμβολίου) το τουλάχιστον 95% των παιδιών.

Ο ετήσιος απολογισμός του 2024, που έδωσε στη δημοσιότητα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC), είναι θλιβερός. Το 2024 αναφέρθηκαν στις 30 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ) 35.212 κρούσματα ιλαράς. Το 2023 ήταν μόλις 3.973.

Η αύξηση των κρουσμάτων ήταν πολλαπλάσια στην Ελλάδα. Από τα μηδέν (0) κρούσματα του 2023, βρέθηκε αίφνης στα 36 το 2024.

«Πρωταθλήτρια» στα κρούσματα, όμως, αναδείχθηκε η Ρουμανία. Συνολικώς 30.692 άνθρωποι νόσησαν από ιλαρά πέρυσι. Αντιστοιχούν στο σχεδόν 87% των ευρωπαϊκών κρουσμάτων. Ακολουθούν:

• Η Ιταλία με 1.057 κρούσματα
• Η Γερμανία με 638
• Η Αυστρία με 542
• Το Βέλγιο με 527
• Η Γαλλία με 484

Σε αναλογία κρουσμάτων σε συνάρτηση με τον πληθυσμό τους, προηγούνται η Ρουμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο και η Ιρλανδία.

Η ιλαρά κόστισε πέρυσι τη ζωή 23 ασθενών. Οι 22 από αυτούς πέθαναν στη Ρουμανία. Οι 14 από τους 23 ήταν παιδάκια ηλικίας κάτω των 5 ετών, τα οποία πλήρωσαν ως επί το πλείστον την απροθυμία των γονέων τους να τα εμβολιάσουν.

Ηλικίες και εμβολιαστική κατάσταση

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά πληρώνουν δυσανάλογο τίμημα στη μείωση των εμβολιασμών. Το 13% των περυσινών κρουσμάτων ήταν μωρά ηλικίας κάτω του 1 έτους. Το 33,1% ήταν νήπια και παιδιά ηλικίας 1 έως 4 ετών.

Ωστόσο ούτε τα μεγαλύτερα παιδιά είναι προστατευμένα. Το 16% των κρουσμάτων ήταν παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού (ηλικίες 5-9 ετών). Και το 11,6% παιδιά ηλικίας 10-14 ετών. Το υπόλοιπο 26,3% των κρουσμάτων αναφέρθηκε στις μεγαλύτερες ηλικίες, ακόμα και σε άτομα άνω των 30 ετών.

Το ECDC αναφέρει ακόμα ότι η εμβολιαστική κατάσταση ήταν γνωστή για το 90% των κρουσμάτων (για τα 31.804). Το 87% ήταν εντελώς ανεμβολίαστα άτομα, ενώ άλλο ένα 8% είχαν κάνει μόνο τη μία από τις δύο απαιτούμενες δόσεις του εμβολίου. Μόλις το 4% ήταν εμβολιασμένα παιδιά και ενήλικες που παρ’ όλα αυτά νόσησαν με ιλαρά.

Νοσηλείες και επιπλοκές

Σκοτάδι στην Ιβηρική! Το μυστηριώδες μπλακ άουτ μπορεί να επεκταθεί στην Ευρώπη;

Όποιος νομίζει ότι η ιλαρά είναι μια απλή ασθένεια που θα την περάσει στο σπίτι, απατάται οικτρά. Το ECDC παραθέτει στοιχεία και για τη νοσοκομειακή κάλυψη των ασθενών. Στοιχεία αναφέρθηκαν στις υπηρεσίες τους για 31.035 από τον συνολικό αριθμό των 35.212 κρουσμάτων ιλαράς.

Από τους 31.035 ασθενείς, οι 24.529 (το 79%) χρειάσθηκαν νοσηλεία στο νοσοκομείο το 2024. Το 82% αυτών των ασθενών (σχεδόν 20.100) ήταν ανεμβολίαστοι και το 7% (οι 1.809) είχαν κάνει μόνο μία δόση του εμβολίου. Το 96% των νοσηλειών αναφέρθηκαν στη Ρουμανία που είχε, όπως προαναφέρθηκε, την συντριπτική πλειονότητα των κρουσμάτων.

Οι 24.239 από τους ασθενείς παρουσίασαν επιπλοκές, οι οποίες σε πάνω από το 28% των περιστατικών (στους 6.779) ήταν σοβαρές, κυρίως πνευμονία. Η μέση ηλικία των ασθενών που παρουσίασαν επιπλοκές ήταν τα 5 έτη (κυμαινόταν από 2 έως 15 ετών).

Ακάλυπτα τα παιδιά σε 27 χώρες

Αν και η ιλαρά μπορεί να προληφθεί με τον εμβολιασμό, τα παιδιά της Ευρώπης είναι στην συντριπτική πλειονότητά τους ακάλυπτα. Αυτό ισχύει ακόμα και στην Ελλάδα.

Μόνον η Ουγγαρία, η Μάλτα και η Πορτογαλία έχουν το επιθυμητό ποσοστό κάλυψης του 95% (ή υψηλότερο) των παιδιών τους και με τις δύο δόσεις του εμβολίου. Στις υπόλοιπες οι εμβολιασμοί των παιδιών είναι ανεπαρκείς, εξ ου και η αύξηση των κρουσμάτων.

Στη Ρουμανία εμβολιασμένο και με τις δύο δόσεις είναι το μόλις 62% των παιδιών. Στην Ελλάδα το μόλις 83%, αλλά τουλάχιστον το 97% έχουν κάνει έστω την πρώτη δόση. Συνολικά στην ΕΕ/ΕΟΧ την πρώτη δόση του εμβολίου έχει κάνει το σχεδόν 94% των παιδιών. Και τις δύο δόσεις όμως έχει κάνει το μόλις 89%.

Δυστυχώς τα ποσοστά αυτά φθίνουν με την πάροδο του χρόνου. Το 2020 ήταν πανευρωπαϊκά 94,4% και 89,5% αντιστοίχως.