«Η αλλαγή των συνόρων σημαίνει το άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας» στα Βαλκάνια, λέει ο Βαλεντίν Ινζκο, Υπατος Εκπρόσωπος για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το καθήκον του οποίου είναι η διατήρηση της ειρήνης βάσει της Συμφωνίας του Ντέιτον.

«Μυστήρια σχέδια»

«Πρόκειται για τη συμφωνία που καθόρισε τη λήξη του πολέμου το 1995, μετά από περισσότερα από τέσσερα χρόνια συγκρούσεων και πάνω από 100.000 θύματα», σημειώνει το BBC σε δημοσίευμά του με τίτλο «Μυστήρια σχέδια επαναπροσδιορισμού των συνόρων θέτουν σε συναγερμό τους ηγέτες στα Βαλκάνια».

Η ανησυχία του Υπατου Εκπροσώπου διατυπώνεται μετά τη δημοσίευση πολλών ανεπίσημων εγγράφων που υποδηλώνουν αλλαγή στα σύνορα των βαλκανικών κρατών.

Τα λεγόμενα «non paper» κυκλοφόρησαν σε διπλωματικούς κύκλους πριν δημοσιευτούν στα μέσα ενημέρωσης των δυτικών Βαλκανίων.

Βαλεντίν Ινζκο (φωτογραφία Reuters)

Ο Υπατος Εκπρόσωπος εκτιμά ότι οι αλλαγές στα σύνορα δεν μπορούν να θεωρηθούν ως απάντηση στη συνεχιζόμενη δυσλειτουργία του κράτους (της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης).

Οι αλλαγές που σχεδιάζονται

«Αν κάποιος προτιμά να σκεφτεί να αλλάξει τα σύνορα, πρέπει πρώτα να επισκεφτεί όλα τα στρατιωτικά νεκροταφεία από τη Γαλλία έως το Στάλινγκραντ», προειδοποίησε.

Τα «non paper» ήταν ανώνυμα. Αυτό τα κατέταξε στην κατηγορία των «non paper», αλλά το περιεχόμενό τους προκάλεσε αναταραχή στην περιοχή.

Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνονταν η επίτευξη μιας αυξανόμενης «ειρηνικής διχοτόμησης» της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης υπέρ της Σερβίας και της Κροατίας, την ένωση Κοσσυφοπεδίου – Αλβανίας και τη δημιουργία αυτονομίας στη βόρεια περιοχή του Κοσσυφοπεδίου.

Σύμφωνα με το BBC, αυτό μοιάζει περισσότερο με λίστα επιθυμιών από τους εθνικιστές της δεκαετίας του ’90. Και όλοι γνωρίζουν πώς τελείωσε εκείνη η δεκαετία.

«Κάνουμε λάθος αν πιστεύουμε ότι οι παγωμένες συγκρούσεις παραμένουν παγωμένες για πάντα. Πρέπει να δείτε τους πολέμους στο Ναγκόρνο -Καραμπάχ και την Παλαιστίνη – συγκρούσεις μπορούν να ξεσπάσουν ανά πάσα στιγμή. Αυτό θα μπορούσε να ισχύει και στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη», δήλωσε ο Ινζκο.

Διπλωματικές συγκρούσεις

Τα «non paper» έχουν επίσης προκαλέσει διπλωματικές συγκρούσεις. Λίγοι άνθρωποι υποστηρίζουν δημόσια το περιεχόμενό τους. Ενας από αυτούς είναι ο σερβοβόσνιος ηγέτης, Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος δεν χάνει την ευκαιρία να μιλήσει για την προώθηση της ιδέας της διχοτόμησης του κράτους.

Ο Τζέιμς Κερ-Λίντσεϊ (φωτογραφία BBC)

Από την αρχή, η Σλοβενία αντιμετώπισε κατηγορίες ότι ήταν αυτή που εξέδωσε τα έγγραφα.

Ο Τζέιμς Κερ-Λίντσεϊ, εμπειρογνώμονας για τα Βαλκάνια στο London School of Economics, δήλωσε ότι υπήρχαν δύο βασικά ζητήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν στα Δυτικά Βαλκάνια.

«Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι υπάρχουν προβλήματα στα Δυτικά Βαλκάνια. Υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν:

η διαμάχη μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου σχετικά με την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και η βαθιά πολιτική δυσλειτουργία που υπάρχει στη Βοσνία», ανέφερε.

Σε συνάντηση με περιφερειακούς ηγέτες τον προηγούμενο μήνα, η Σλοβενία προσπάθησε να πετάξει τα «non paper» στα σκουπίδια. Προέβη σε δήλωση με την οποία επιβεβαίωσε την προσήλωσή της στη θέση για το απαραβίαστο των σημερινών συνόρων.

«Το Βελιγράδι πίσω από τα non papers»

Αλλά η Σερβία αρνήθηκε. Ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε ότι η χώρα του «αναγνωρίζει τα σύνορα που ορίζει ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών».

Με άλλα λόγια, δεν υπέγραψε έγγραφο που θα ερμηνευόταν ως αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.

Μετά τη συνάντησή του με τον Βούτσιτς στη Σλοβενία, η πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Βιόζα Οσμάνι είπε στο BBC ότι ήταν πεπεισμένη πως το Βελιγράδι βρισκόταν πίσω από τα «non papers».

«Δεν είχα καμία αμφιβολία από την αρχή – αρκεί να διαβάσουμε το περιεχόμενο και να δούμε τι προσπαθούν να προωθήσουν οι συγγραφείς των non papers. Η ιδέα της αλλαγής των συνόρων ως κάτι που μπορεί να φέρει ειρήνη στην περιοχή είναι στην πραγματικότητα το αντίθετο», είπε.

Αρνείται η Σερβία

Φυσικά, η Σερβία αρνήθηκε ότι έχει βάλει το δάχτυλό της στο «non paper» και ο Τζέιμς Κερ-Λίντσεϊ δηλώνει ότι «υπάρχουν όλες οι θεωρίες συνωμοσίας που προκαλούν σύγχυση».

Με τη λήξη της θητείας του, ο Βαλεντίν Ινζκο θέλει απλώς όλοι να αποδεχθούν τα σύνορα ως έχουν και να επικεντρωθούν σε ένα κοινό μέλλον στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

«Η καλύτερη ιδέα θα ήταν να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Τιρόλου – ένα μέρος στην Ιταλία, ένα στην Αυστρία. Αλλά είναι μια περιοχή με τέσσερις ελευθερίες και ένα νόμισμα», εξήγησε.

Η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ είναι ανέφικτη για αρκετά χρόνια, υπογραμμίζει το BBC. Και αυτό σημαίνει ότι πολλά «non paper», θα γραφτούν», καταλήγει το άρθρο.