Χρησιμοποιώντας συνδυασμένες παρατηρήσεις από επίγεια τηλεσκόπια για σχεδόν τέσσερα χρόνια, οι ερευνητές είδαν τους μακρινούς γαλαξίες να ορμούν ο ένας στον άλλο με ταχύτητα μεγαλύτερη από 1,8 εκατομμύρια χιλιόμετρα ανά ώρα).

Ο ένας γαλαξίας εκτόξευε επανειλημμένα έντονες ακτίνες ακτινοβολίας προς τον άλλο, διασκορπίζοντας τα νέφη αερίου και αποδυναμώνοντας την ικανότητα του «αντιπάλου» του να σχηματίσει νέα αστέρια.

«Γι' αυτό το ονομάζουμε “κοσμική μονομαχία”», δήλωσε ο Pasquier Noterdaeme, ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Παρισιού και στο Γαλλο-Χιλιανό Εργαστήριο Αστρονομίας στη Χιλή, ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα που έκανε την ανακάλυψη.

Αυτό που εντόπισαν ο Noterdaeme και οι συνεργάτες του ήταν μία φάση στη διαδικασία συγχώνευσης των δύο γαλαξιών σε έναν, 11 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Η σχετική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, ανοίγει ένα παράθυρο σε παλαιότερες εποχές του σύμπαντος, όταν η δημιουργία αστεριών και οι συγχωνεύσεις γαλαξιών ήταν πιο συχνές.

Όταν ένα κβάζαρ επιτίθεται

Σε συνεργασία με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (Very Large Telescope ή VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου και τη Μεγάλη Χιλιοστομετρική/υποχιλιοστομετρική Διάταξη της Ατακάμα (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array ή ALMA) στη Χιλή, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η διαπεραστική ακτινοβολία του «επιτιθέμενου» γαλαξία προέρχεται από τον φωτεινό πυρήνα του, ένα κβάζαρ, που τροφοδοτείται από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα.

Η έντονη βαρυτική επίδραση μιας μαύρης τρύπας προσελκύει την ύλη προς αυτήν με τέτοια ενέργεια που η σκόνη και το αέριο θερμαίνονται σε εκατομμύρια βαθμούς και γίνονται φωτεινά. Αυτά τα φωτεινά υλικά περιστρέφονται γύρω από τη μαύρη τρύπα πριν εισέλθουν σε αυτήν, σχηματίζοντας αυτό που ονομάζεται «δίσκος προσαύξησης», και πίδακες ενεργητικής ύλης εκτοξεύονται από το κέντρο του.

Οικογενειακό θρίλερ στο Ελληνικό: Μητέρα, κόρη και γιος πέθαναν σε διάστημα 13 ημερών (βίντεο)

Κάθε έκρηξη των υπεριωδών κυμάτων του κβάζαρ είναι περίπου χίλιες φορές ισχυρότερη από την ακτινοβολία του γαλαξία μας, προκαλώντας τη διάσπαση και τη διασπορά των μορίων υδρογόνου από τα σημεία εκείνα του γαλαξία-θύματος όπου σχηματίζονται αστέρια, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η δημιουργία τους. Μάλιστα, καθώς το επιπλέον υλικό από τον γαλαξία-θύμα προσελκύεται στην εμβέλεια της υπερμεγέθους μαύρης τρύπας, τροφοδοτεί το κβάζαρ με περισσότερη ενέργεια.

«Είναι πραγματικά η πρώτη φορά που μπορούμε να δούμε την επίδραση της ακτινοβολίας ενός κβάζαρ στο μοριακό αέριο ενός κοντινού γαλαξία», δήλωσε ο ο συν-συγγραφέας της μελέτης Σεργκέι Μπαλάσεφ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ioffe στην Αγία Πετρούπολη. Μέχρι τώρα, αυτό το φαινόμενο ήταν μόνο θεωρητικό και δεν είχε επιβεβαιωθεί μέσω άμεσης παρατήρησης.

Συγχωνεύσεις γαλαξιών

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα κβάζαρ και οι συγχωνεύσεις γαλαξιών ήταν πολύ πιο συχνές στις αρχές της ζωής του σύμπαντος. Οι γαλαξίες συγχωνεύονται όταν έλκονται μεταξύ τους από τη βαρύτητα, και το σύμπαν ήταν παλαιότερα πιο πυκνό. Με την πάροδο του χρόνου, το σύμπαν έχει επεκταθεί και περισσότεροι γαλαξίες έχουν συγχωνευθεί σε μεγαλύτερους.

Αν και λιγότερο συχνές, οι συγχωνεύσεις γαλαξιών εξακολουθούν να συμβαίνουν συνεχώς. Ακόμη και ο δικός μας γαλαξίας αναμένεται να συγχωνευθεί με τον γαλαξία της Ανδρομέδας σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, αλλά η ερευνητική ομάδα δεν είναι ακόμη σίγουρη αν το φαινόμενο της «κοσμικής μονομαχίας» είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό όταν δύο γαλαξίες συγκρούονται και σχηματίζουν έναν μεγαλύτερο.