Του Γιάννη Σιδέρη

Την υπόθεση Novartis ολοχρονίς τη χτίζανε το βράδυ εγκρεμίσθη, για να παραφράσουμε το δημώδες. Θα μας απασχολήσει επί μακρόν, αλλά είναι αδιάφορο προς το παρόν καθώς ενώπιόν μας κυοφορούνται εξελίξεις στα ζέοντα εθνικά θέματα. Σε κάποια ας πούμε ερήμην, αλλά σε άλλα ευθύνη ημών.

Ασχέτως με την αστοχία της εδώ πρόσκλησης Erdogan η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να μπλοκάρει τις έρευνες υδρογονανθράκων έως ότου υπάρξει συμφωνία στο Κυπριακό, είναι ερήμην ημών. Υπερβαίνει τις δυνατότητες παρέμβασής μας, και ανάγεται σε κλιμάκια αύξουσας δύναμης (για παράδειγμα κατά πόσον θα μπορέσει να επιβάλει την θέλησή της η Τουρκία σε κυπριακά οικόπεδα όπου έχουν αναλάβει την έρευνα εταιρίες αμερικανικών ή ισραηλινών συμφερόντων).

Ωστόσο ευθύνη ημών είναι όσα συμβαίνουν στη βορειοδυτική γειτονιά μας, και δη στο Αλβανικό, όπου ευτυχώς η Novartis δεν λειτούργησε ως πέπλο, να τα επισκιάσει. Η Ντόρα Μπακογιάννη κατέθεσε επίκαιρη ερώτηση προς τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, στην οποία επισημαίνει πως σύμφωνα με δημοσιεύματα – και – του αλβανικού Τύπου, η κυβέρνηση βρίσκεται σε μυστική συνεννόηση με την Αλβανία, για να γίνουν αναθεωρήσεις στη συμφωνία για την υιοθέτηση των Θαλάσσιων Ζωνών, οι οποίες είχαν υπογραφεί από τις κυβερνήσεις των δύο χωρών του 2009, και οι οποίες ικανοποιούσαν και τις αλβανικές απαιτήσεις.

Τον ερωτά «για ποιο λόγο η κυβέρνηση προχωρεί στην διαδικασία αναθεώρησης της “ισορροπημένης συμφωνίας” του 2009, ποια ακριβώς σημεία σχεδιάζει να αναθεωρήσει και αν αληθεύει ότι σκοπεύει να αλλάξει την πάγια ελληνική θέση περί της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με βάση τη “μέση γραμμή”, και να προσφέρει στη γειτονική χώρα μια μεγάλη θαλάσσια περιοχή στα ανοιχτά της Κέρκυρας».

Τα εθνικά θέματα… φασόν

Προφανώς για λόγους που δεν μας είναι απολύτως κατανοητοί, η κυβέρνηση Τσίπρα πήρε… φασόν τα άλυτα ή ημιλυμένα εθνικά προβλήματα και προσπαθεί να τα διεκπεραιώσει με ταχύρρυθμο ρυθμό, ακόμη και με τρόπο ετεροβαρή για την Ελλάδα. Κάτι τέτοιο έγινε στο Σκοπιανό, όπου η αλλαγή του αεροδρομίου και του δρόμου των Σκοπίων εξισώθηκε με την κύρωση εκ μέρους μας της δεύτερης φάσης της συμφωνίας σύνδεσης ΠΓΔΜ – Ε.Ε. καθώς και με την προώθηση της υποψηφιότητας της γείτονος στην Πρωτοβουλία Αδριατικής – Ιονίου.

Ετεροβαρής προαλείφεται σύμφωνα με πληροφορίες και η συμφωνία με την Αλβανία. Οι δύο πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Edi Rama συναντήθηκαν στο Νταβός και συμφώνησαν να καταλήξουν σε συμφωνία μέχρι την άνοιξη αφού τον Ιούνιο τα Τίρανα ελπίζουν σε απόφαση της Ε.Ε. για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ηδη χθες ο Johahnes Hahn, αρμόδιος Επίτροπος για την Διεύρυνση, μιλώντας στη «Die Welt», δήλωσε ότι «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει στα κράτη-μέλη σύντομα, πιθανότατα μέχρι το καλοκαίρι, την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και την Μακεδονία» (όπως την ονόμασε).

Είναι γεγονός ότι ως ένα σημείο είμαστε εγκλωβισμένοι στην αποδοχή της υποψηφιότητας. Η Ελλάδα δεν μπορεί να επισείει συνεχώς το Veto για κάθε χώρα που συνορεύει μαζί της. Άλλωστε τα όποια προβλήματα συνήθως είναι «βαλκανικής υφής», τα οποία δεν κατανοούν οι εταίροι, ως μη έχοντες ώσμωση της Βαλκανικής «ηθολογίας».

Ωστόσο αυτή η ακατανοησία δεν μας υποχρεώνει σε υποχωρήσεις.

Τα προβλήματα με την Αλβανία δεν είναι μόνο οι θαλάσσιες ζώνες και ο αλυτρωτισμός. Είναι π.χ. και το τσάμικο. Η κυβέρνηση δεν το αποδέχεται αλλά η Αλβανία το θέτει επιτακτικά. Ο Edi Rama προσφάτως μιλώντας στην αλβανική τηλεόραση, χαρακτήρισε τις διαπραγματεύσεις ως «κινήσεις σκακιού», αλλά όταν ρωτήθηκε για τις δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ, ότι δεν υφίσταται τσάμικο ζήτημα, ανοίκεια απάντησε: «ο κ. Κοτζιάς έχει ακούσει λάθος. Η αλβανική πλευρά διεκδίκησε έντονα να τεθεί θέμα Τσάμηδων στο τραπέζι».

Διπλωματικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το Αλβανικό θα επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις και θα ξεπεράσει σε ένταση το Σκοπιανό! Επί του τελευταίου η κυβέρνηση έπαιξε έντονα με το παρελθόν της ΝΔ και κέρδισε πόντους, καθώς όντως η ΝΔ επιδίωξε κάποτε σύνθετη ονομασία.

Στο αλβανικό όμως η ΝΔ είχε πετύχει μια καλή συμφωνία το 2009. Αν υποτεθεί ότι τους «ρίξαμε», σε αυτό δεν ευθύνεται η Ελλάδα. Αποτελεί κεκτημένο, καθώς η Αλβανία την υπέγραψε – και τα κράτη έχουν την ευθύνη της υπογραφής τους. Η κυβέρνηση στερείται του πλεονεκτήματος να ισχυρίζεται ότι βρήκε μια κακή συμφωνία για να την κάνει καλύτερη. Αντιθέτως βρήκε μια καλή συμφωνία και τείνει να την κάνει χειρότερη, αλλάζοντας την μέθοδο οριοθέτησης. Και συνάμα θέλει να άρει το καθεστώς εμπολέμου, όπερ σημαίνει διπλή υποχώρηση.

Η ερώτηση της ΝΔ δείχνει αλλαγή σκηνικού καθώς η κυβέρνηση από θέση επιτιθέμενου στο Σκοπιανό, τίθεται σε κατάσταση απολογούμενου στο Αλβανικό και εξ αντικειμένου η θέση της καθίσταται δύσκολη. Μπορεί ο χειρισμοί – και στην προκειμένη περίπτωση μάλλον ατυχείς – να εκθέτουν τον κ. Κοτζιά (αφού η εξωτερική πολιτική είναι ενός ανδρός αρχή), αλλά πρωθυπουργός είναι ο κ. Τσίπρας. Η ιστορία αυτόν θα καταγράψει.

Σε συνδυασμό με τον «Μακεδόνα πρωθυπουργό» Zaev, όπως τον αποκάλεσε η Μerkel, με την υποχωρητικότητα στα Ίμια και με την εμπλοκή στις κυπριακές έρευνες, το σκηνικό που σκιαγραφείται γίνεται εκρηκτικό.

Δεδομένου ότι αυτά τα θέματα είναι βαρύτερα και ιστορικότερα από την Novartis, ας μην ξαφνιαστούμε αν ξαφνικά επιφέρουν εξελίξεις. Είναι πολύ βαρύ ιστορικό φορτίο για να το αντέξει η κυβέρνηση.

Φωτογραφία: APImages