Ἀρχ. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Πολὺς λόγος γίνεται τελευταία, ἀκόμα καὶ ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ φαίνεται νὰ διατηροῦν σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία, γιὰ τὸ ἐὰν ὁ Χριστιανὸς μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ εἶναι καὶ πατριώτης. Καὶ ὑπάρχουν καὶ νέοι κυρίως ἄνθρωποι, ποὺ ἔχουν πιστέψει ὅτι ὁ πατριωτισμὸς εἶναι κάτι ποὺ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο σὲ «καλούπια» καὶ ποὺ ἀκυρώνει τὴν οἰκουμενικότητα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Βεβαίως τὸ θέμα δὲν ἀποτελεῖ ἄλυτο πρόβλημα, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία μᾶς κατευθύνει στὴν ὀρθὴ ὁδὸ καὶ μᾶς ὑποδεικνύει τὴν λύση τοῦ θέματος διὰ τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὸ λοιπὸν τὸ θέμα τοῦ ἁγνοῦ καὶ πνευματικοῦ πατριωτισμοῦ, βλέπουμε νὰ τὸ ἀγγίζει κατὰ ἕναν πολὺ συγκινητικὸ τρόπο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν, ὅπως δικαίως χαρακτηρίστηκε καὶ ὁ ὁποῖος κάνει θέμα θερμῆς προσευχῆς τὸ νὰ….
σωθοῦν οἱ συμπατριῶτες του. Ἂς παρακολουθήσουμε ὅμως τὴν ἀποστολική του σκέψη, καὶ ἂς ἀκούσουμε στὴν συνέχεια τοὺς χτύπους τῆς θερμῆς του καρδιᾶς, ὥστε νὰ διδαχθοῦμε καὶ ν’ ἀποκρυσταλλώσουμε στὴ συνείδησή μας τὴν ὀρθὴ καὶ Χριστιανικὴ ἀντίληψη περὶ τοῦ θέματος τοῦ πατριωτισμοῦ.

«Ἀδελφοί, ἡ μὲν εὐδοκία τῆς ἐμῆς καρδίας καὶ ἡ δέησις ἡ πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ τοῦ Ἰσραὴλ ἐστὶν εἷς σωτηρίαν». Δηλ. Ὁλόκληρη ἡ καρδιά μου, καὶ ἡ φλόγα τῆς ἀγάπης μου στρέφεται πρὸς τοὺς συμπατριῶτες μου τοὺς Ἰσραηλίτες. Δὲν παύω νὰ τοὺς σκέπτομαι. Μὰ δὲν παύω νὰ προσεύχομαι στὸν Θεὸ ὑπὲρ αὐτῶν, γιὰ νὰ βροῦν τὴν ψυχική τους σωτηρία. Καὶ ὅταν τὰ γράφει αὐτὰ ἕνας Ἀπόστολος Παῦλος ποὺ ἡ καρδιά του καὶ ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξίς του ἦταν ἕνα καμίνι ποὺ φλεγόταν ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ, κατανοεῖ κανεὶς πόσο θερμὴ προσευχὴ θὰ ἀνέπεμπε στὸν θρόνο τῆς Χάριτος γιὰ τὴν σωτηρία τῶν συγγενῶν καὶ τῶν συμπατριωτῶν του. Αὐτὸ λοιπὸν εἶναι τὸ εὐλογημένο παράδειγμα ὅσον ἀφόρα τὴν ἀγάπη πρὸς τὴν Πατρίδα.

Στὴν βάση αὐτή, στὸ νὰ ἐπιζητοῦμε δηλ. τὸν ὀργανικὸ σύνδεσμο τῶν συμπατριωτῶν μας, τῶν φίλων καὶ συγγενῶν μας, μὲ τὸν Χριστὸ καὶ μὲ τὴν Ἐκκλησία Του, οἰκοδομεῖται, πρέπει νὰ οἰκοδομεῖται ὁ ὀρθὸς καὶ ἁγνὸς πατριωτισμός. Καὶ τὸ τονίζουμε αὐτὸ τὸ ἀποστολικὸ παράδειγμα, τὸ ὁποῖο φυσικὰ καὶ ἀποτελεῖ τὸν ὁδοδείκτη στὸ θέμα αὐτό, διότι ὅπως καὶ σὲ τόσα ἄλλα θέματα, τὰ ὁποῖα ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὴν πνευματική μας πορεία, ἔτσι καὶ στὸ βασικὸ αὐτὸ κεφάλαιο, ἔχουν δημιουργηθεῖ πολλὰ ρεύματα. Παρουσιάζονται φυγόκεντρες δυνάμεις, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀλλοιώνεται ἡ Χριστιανικὴ βάση καὶ στὴ συνέχεια ἢ νὰ καταλήγουν κάποιοι σὲ διεθνιστικὲς κοσμοθεωρίες ποὺ ἰσοπεδώνουν τὰ πάντα, ἢ ἀντιθέτως νὰ οἰκοδομοῦν ἕναν ἀρνητικὸ πατριωτισμὸ ποὺ ἐπιμένει καὶ τὴν Χριστιανικὴ ἀκόμα πίστη νὰ τὴν σύρει ὡς θεραπαινίδα σὲ ἀκραῖες καὶ ἀντιχριστιανικὲς παραμέτρους. Φυσικὰ δὲν θὰ ἀναπτύξουμε τώρα τὶς θεωρίες καὶ τὶς ἀκραῖες τῶν περιπτώσεων περὶ πατριωτισμοῦ, οἱ ὁποῖες καὶ κυκλοφοροῦν. Τοῦτο μόνο λέμε: ὅτι καὶ στὸ σημεῖο αὐτὸ τὰ ἄκρα συναντῶνται καὶ ὁδηγοῦν στὴν παραζάλη καὶ στὴν καταστροφή.

Θὰ δοῦμε ὅμως, ἐπιβάλλεται νὰ δοῦμε στὴ συνέχεια ὁρισμένα χαρακτηριστικά τοῦ Χριστιανοῦ πατριώτη, ὅπως αὐτὰ ἔχουν ἐπισημανθεῖ στὴν πορεία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Χριστιανικοῦ μας Ἔθνους, καὶ ποὺ ἀποτελοῦν αὐθεντικὰ σημεῖα ὑγειοὺς πατριωτισμοῦ ὁ ὁποῖος ἑδράζεται στὴν Ὀρθόδοξη πνευματικότητα.

Πρῶτα ἀπ’ ὅλα, φίλοι μου, αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ τὴν πατρίδα του, ἀγωνίζεται. Ναί, ἀγωνίζεται γιὰ τὸ καλό της πατρίδας του. Γιὰ τὴν πρόοδο, τὴν εἰρήνη, τὴν εὐημερία, γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ Ἔθνους καὶ τῆς Πατρίδας, τῶν συμπατριωτῶν καὶ φυσικὰ τῶν ὁμοεθνῶν του, χωρὶς βεβαίως τοῦτο νὰ σημαίνει ὅτι ἀπὸ τὴν ἄλλη θὰ ἀποστρέφεται ἢ καὶ θὰ μισεῖ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν σὲ ἄλλα Ἔθνη.

Δὲν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖο ὅτι ὁ Ἀπόστολος ποὺ χαράσσει τὰ λόγια αὐτὰ γιὰ τοὺς ὁμοεθνεῖς του καὶ ποὺ γιὰ τὴν ἀγάπη τὴν ὁποία τρέφει γι’ αὐτούς, συγκινεῖ κάθε καρδιά, ὄχι μόνο δὲν ἀποστρέφεται τοὺς ἄλλους λαούς, ἀλλὰ ὀνομάζεται καὶ εἶναι ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν.

Ἐπίσης, ὅπως μελετοῦμε στὴν ἱστορία του, μόλις μετανόησε καὶ ἔγινε Χριστιανὸς καὶ ἀναδείχθηκε Ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, πρὸς τοὺς Ἰουδαίους, τοὺς συμπατριῶτες καὶ ὁμοεθνεῖς του στράφηκε. Γιατί; Μά, γιὰ νὰ τοὺς κάνει τὸ μεγαλύτερο καλό. Νὰ τοὺς ἑλκύσει στὴν πίστη καὶ τὴν σωτηρία. Νὰ τοὺς κάνει συνειδητοὺς Χριστιανούς. Πράγματι, δὲν ὑπάρχει γιὰ ἕνα Ἔθνος μεγαλύτερη εὐεργεσία ἀπὸ αὐτή. Ἀπὸ τὸ νὰ κηρυχθεῖ ὁ Χριστὸς καὶ νὰ ἐπεκταθεῖ στὸ κάθε Ἔθνος ἡ Ἐκκλησία Του.

Αὐτὸ εἶναι τὸ πρώτιστο καὶ ἡ μεγαλύτερη εὐεργεσία γιὰ ἕνα λαό. Ἀκόμα καὶ ὑποδουλωμένο σὲ ἄλλο λαὸ νὰ εἶναι τὸ Ἔθνος, διὰ τῆς πίστεως θὰ ἀνθίσει ἡ ἐλπίδα γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἀπελευθέρωση καὶ ἀποκατάσταση. Τὸ δὲ Ἑλληνικό μας Ἔθνος ἔχει πλεῖστα ὅσα παραδείγματα ἱστορικὰ τὰ ὁποῖα ἐπιβεβαιώνουν τοῦ λόγου τὸ ἀληθές, μὲ χαρακτηριστικὸ καὶ κύριο ἐκφραστὴ αὐτῆς τῆς πραγματικότητας τὸν Ἱερομάρτυρα καὶ Ἐθναπόστολο Ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό!

Ἀλλά, δὲν μποροῦν νὰ βρίσκονται ὅλοι στὰ δυσθεώρητα αὐτὰ ὕψη τῆς ἁγιότητας καὶ τοῦ ἀκέραιου πατριωτισμοῦ, ὅπως ὁ ἅγιος Κοσμᾶς μὰ καὶ τόσοι ἄλλοι Ἱερομάρτυρες καὶ Ἐθνομάρτυρες.

Ἂν ὅμως ὁ πιστός, δὲν βρίσκεται σ’ αὐτὰ τὰ ὕψη τῆς ἁγιότητας καὶ τοῦ μαρτυρίου, μπορεῖ ἀλλὰ καὶ ἐπιβάλλεται νὰ μὴ μένει ἀπαθὴς στὶς ποικίλες ἀνάγκες τῆς πατρίδας του. Ὑλικὲς εἶναι οἱ ἀνάγκες αὐτές; Πνευματικές; Μεγάλες ἢ μικρές; Ὅ,τι κι ἂν εἶναι, τὶς κάνει δικές του καὶ μάλιστα προσωπικὲς καὶ ἀγωνίζεται μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις γιὰ τὴν ἐξυπηρέτηση τῶν συμπατριωτῶν του, ἀλλὰ καὶ ὅσων ξένων διαμένουν στὰ ὅρια τῆς Πατρίδας καὶ σέβονται τοὺς νόμους τοῦ κράτους ἀλλὰ καὶ τὶς παραδόσεις τοῦ Ἔθνους.

Ἐπειδὴ ὅμως παρὰ τὶς ἀνθρώπινες προσπάθειες, ἐὰν δὲν εὐδοκήσει ὁ Θεός, ὅλα παραμένουν στὸ ἐπίπεδο τῶν προσπαθειῶν, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ πιστὸς πατριώτης, προσεύχεται. Κάνει δηλ. ἰδιαίτερο αἴτημα προσευχῆς τὶς ἀνάγκες τοῦ Ἔθνους του καὶ κυρίως προσεύχεται ὅταν τμήματα τῆς χώρας του βρίσκονται κάτω ἀπὸ τὸν ξενικὸ ζυγό. Ἔτι πλέον ἡ προσευχὴ καὶ οἱ δεήσεις ἐντείνονται, ὅταν ὑπάρχουν σκλάβοι καὶ ἀγνοούμενοι ἀδελφοί. Ἔτσι, ὁ προσευχόμενος πιστὸς ἔχει πάντοτε κατὰ νοῦ τὸν συγκινητικὸ στίχο: «Μὰ πέρα στὴν σκλαβιά, στὸν ξενικὸ ζυγό, στενάζουν κι ἄλλα σου παιδιὰ καὶ καρτεροῦν ἐλευθεριά, Ἑλλάδα μᾶς γλυκειά»!

Ἄλλωστε καὶ στὸ σημεῖο αὐτό, ὁ πιστὸς πατριώτης δὲν κάνει τίποτε ἄλλο παρὰ αὐτὸ ποὺ κάθε φορᾶ στὴ λατρεία μας, μὲ δέος καὶ κατάνυξη παρακαλοῦμε. «Ὑπὲρ τοῦ εὐσεβοῦς ἠμῶν Ἔθνους καὶ τοῦ κατὰ ξηράν, θάλασσαν καὶ ἀέρα φιλοχρίστου ἠμῶν στρατοῦ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν»!

Ἔτσι, μέσα στὸ στρατόπεδο τῆς προσευχῆς, τὰ ἁγνὰ καὶ ἄδολα αἰτήματα τῶν πιστῶν ἑνώνονται καὶ στὸ θέμα αὐτὸ καὶ ὁ Ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, ἀνεβάζει τὶς προσευχὲς ἐνώπιόν τοῦ ἐπουρανίου θυσιαστηρίου. (Ἀποκ. Ε΄ 8).

Καὶ ὄντως, οἱ δέσμες καὶ τὰ κύματα τῶν προσευχῶν, ἐπανειλημμένως ἔχουν πυρπολήσει τὸν οὐρανό, καὶ ἔχουν συντελεσθεῖ τόσα καὶ τόσα θαύματα, ποὺ θησαυρίζουν τόμους ὁλόκληρούς της Ἐκκλησιαστικῆς καὶ Ἐθνικῆς μας ἱστορίας. Ἀρκεῖ κανεὶς νὰ μὴν εἶναι προκατειλημμένος καὶ μὲ συγκίνηση θὰ διαπιστώσει ὅτι ἡ κραταιὰ προστασία τοῦ δικοῦ μας Ἔθνους, δὲν εἶναι τόσο οἱ ξένες συμμαχικὲς μεγάλες δυνάμεις (ποὺ στὴν πράξη ἀποδεικνύονται μικρὲς καὶ ἐλάχιστες στὸ ἦθος καὶ στὴν ἀνθρωπιά), ἀλλὰ ἡ ἀκαταμάχητη δύναμη τῆς ἀτομικῆς καὶ κυρίως τῆς ὁμαδικῆς ἐν τὴ Ἐκκλησία, θερμῆς προσευχῆς!

Ἀλλ’ ἐὰν ὅπως ἤδη τονίσαμε, κύριο χαρακτηριστικό τοῦ σωστοῦ Χριστιανοῦ πατριώτη εἶναι, τόσο ὁ ἀγώνας, ὅσο καὶ ἡ θερμὴ προσευχὴ γιὰ τὶς ἀνάγκες τοῦ Ἔθνους του, ἕνα ἄλλο ὑψηλὸ σημεῖο ποὺ ἀποβαίνει πλέον καὶ ἀτράνταχτη ἀπόδειξη ἀγάπης πρὸς τὴν πατρίδα, εἶναι ἡ θυσία.

Καὶ πάλι, ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν γίνεται ἀποκαλυπτικὸς καὶ μᾶς καθοδηγεῖ στὰ ὕψη τῆς ἀγάπης πρὸς τὴν πατρίδα, ποὺ ἐκφράζεται δὶ’ αὐτῆς τῆς θυσίας!

Ὁ λόγος του προκαλεῖ κατάπληξη, «ἐὰν χρειάζεται», γράφει, «γιὰ νὰ πιστέψουν οἱ συμπατριῶτες μου καὶ νὰ σωθοῦν, νὰ χωρισθῶ ἐγὼ ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ εὑρεθῶ στὴν κόλαση, ἂς γίνει καὶ αὐτό»! «Ἂς χαθῶ ἐγὼ γιὰ νὰ σωθοῦν ἐκεῖνοι. Ἂς γίνω ἀνάθεμα, ἂς καταδικαστῶ ἐγὼ αἰωνίως, καὶ ἂς χάσω τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, προκειμένου νὰ γίνει τὸ μεγάλο τοῦτο καλὸ γιὰ τὸ ἔθνος μου. Νὰ μετανοήσει ὁ Ἰσραήλ, νὰ πιστεύσει καὶ νὰ σωθεῖ»!
Ἀλλά, αὐτὴ τὴν ἀγάπη ποὺ ἐκφράζει ὁ Ἀπόστολος καὶ ποὺ φαίνεται ἀπίστευτη, δὲν τὴ βλέπουμε καὶ στὴν περίπτωση τῶν ἐνδόξων προγόνων μας;

Ἤδη ἔγινε λόγος γιὰ τὸν μεγάλο προφήτη τῆς Ρωμιοσύνης, τὸν Ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό, ὡς κύριο ἐκπρόσωπο αὐτοῦ τοῦ πνεύματος τῆς θυσίας. (Καὶ ἀπὸ τὸ πρίσμα αὐτὸ ποὺ βλέπουμε τὸ θέμα μας, ἀξίζει νὰ μελετήσουμε γιὰ ἀκόμα μία φορὰ τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία, ἀλλὰ καὶ τὸ ποιοὶ καὶ γιατί κρύβονταν πίσω ἀπὸ τὸ μαρτύριο τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ οὐσιαστικὰ μὲ τὶς ἱεραποστολικές του περιοδεῖες, τὶς συγκλονιστικὲς διδαχές του καὶ ἀκόμα τὶς ἀφυπνιστικὲς προφητεῖες του, ἀνέστησε τὸ σκλαβωμένο Ἔθνος).

Δὲν εἶναι ὅμως ὅπως γνωρίζουμε μόνο ὁ ἅγιος Κοσμᾶς. Εἶναι τόσοι καὶ τόσοι ἡρωικοὶ προπάτορές μας ποὺ θυσίασαν τὰ πάντα «ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος» ἀγωνιζόμενοι.

Ἀλήθεια, ποῦ νὰ πρωτοσταθεῖ κανείς; Σ’ αὐτοὺς ποὺ ἔδωσαν τὸ αἷμα τους ἢ σ’ ὅσους, κατὰ τὸ πλεῖστον ἄγνωστους, ἔδωσαν «καντάρια» τὰ δάκρυα, μέσα στὶς σπηλιὲς καὶ στὰ ταπεινὰ φτωχομονάστηρα; Σ’ ὅσους ἀγωνίστηκαν μὲ τὸ καρυοφίλι ἢ σ’ αὐτοὺς ποὺ γαλουχοῦσαν τὶς ψυχὲς τῶν Ἑλληνοπαίδων μὲ τὴν πέννα καὶ μὲ τὸ καλαμάρι; Ποῦ ἀλήθεια νὰ ρίξουμε τὴ ματιά μας καὶ νὰ μὴ πλημμυρίσουν τὰ μάτια μας ἀπὸ δάκρυα λυτρωτικά; Σ’ αὐτοὺς ποῦ ξεσήκωσαν τοὺς φιλέλληνες ἢ στοὺς μεγάλους εὐεργέτες ποῦ συγκλονίζεται κανεὶς ὅταν μελετᾶ τὴν ἱστορία τους; Ἐκεῖ πάντως ποὺ αἰσθανόμαστε τὶς δονήσεις τοῦ πατριωτισμοῦ νὰ κατακλύζουν τὴν ὕπαρξή μας – ἀλλὰ καὶ τὴν ἀγανάκτηση γιὰ κάποια γύναια, ποὺ διαστρέφουν τὴν Ἱστορία μᾶς – εἶναι, ὅταν ἡ σκέψη μᾶς τρέχει στὰ βράχια τοῦ Ζαλόγγου, τῆς Ἀραπίτσας καὶ τῆς Ἀλαγονίας στὴν Καλαμάτα, θωρώντας τὶς ἀτρόμητες, ἔνδοξες καὶ τίμιες Ρωμιές, ποὺ προτίμησαν τὴν αὐτοθυσία, ἀπὸ τὸ νὰ σέρνονται ὡς ἐλεεινὰ ὄντα μέσα στὰ χαρέμια τῶν Τούρκων!
Ναί, ἀγαπητοί μου. Ἐδῶ, στὴ θυσία φαίνεται ἡ ὑψηλότατη κορυφὴ τοῦ πατρωτισμοῦ. Στὶς θυσίες ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε εἴδους θυσία. Φυσικὰ μὲ τὰ λόγια ὅλοι ἀγαποῦμε τὴν πατρίδα. Ὡς καὶ αὐτοὶ οἱ ἄθεοι ἀκόμα δηλώνουν μὲ περισσὴ ἀφέλεια καὶ ἀπύθμενο θράσος ὅτι δῆθεν ἀγαποῦν τὴν πατρίδα τους. (Ἀκόμα καὶ ὅσες «κυρίες» βρίσκονται στὰ «κομματικὰ χαρέμια» καὶ κατὰ ἠλίθιο καὶ ἀηδιαστικὸ τρόπο προσπαθοῦν νὰ παραχαράξουν τὴν Ἱστορία τῶν ἀγώνων καὶ τῆς αὐτοθυσίας).

Ἐννοεῖται βεβαίως ὅτι, «πατριώτης καὶ ἄθεος», ἀποτελεῖ σχῆμα ὀξύμωρο, ὅπως πάλι «πατριωτισμὸς καὶ μασσωνισμός», ἀποτελεῖ στάχτη στὰ μάτια τῶν ἀφελῶν καὶ φούμαρα στὴ συνείδηση τῶν προδοτῶν.

Στὰ λόγια λοιπὸν ὅλοι παρουσιάζονται ὡς πατριῶτες. Στὴν πράξη ὅμως τί γίνεται; Νὰ τὸ σπουδαῖο ἐρώτημα ποὺ ἀνακύπτει ἐνώπιόν μας. Ὑπάρχει θυσία; Ὁρισμένοι βέβαια ὅταν κάνουν λόγο περὶ θυσίας, ἐννοοῦν αὐτὴ ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἀνάποδη… Εἶναι δηλ. ἕτοιμοι νὰ θυσιάσουν ἀκόμα καὶ τὸ δημόσιο οἰκονομικὸ συμφέρον γιὰ τὸν προσωπικό τους κορβανὰ καὶ τὸ ἀκόμα χειρότερο νὰ θυσιάσουν τμήματα τῆς χώρας γιὰ τὴν δική τους φιλοδοξία καὶ ἰσόβια κυριαρχία, ὅταν μάλιστα «τυχαίνει» τὰ τμήματα αὐτὰ νὰ «κείτονται μακρά», ἀπὸ τὸ κέντρο καὶ τὴν διοίκηση…

Τί νὰ γίνει ὅμως φίλοι μου; Ἔτσι εἶναι τὰ πράγματα δυστυχῶς καὶ στὸ πονεμένο κεφάλαιο τοῦ πατριωτισμοῦ, ὅταν ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴ ζωή μας ἡ αὐθεντικὴ Ὀρθόδοξη πνευματικότητα. Ἡ ζωὴ τῆς χάριτος ποὺ ὁδηγεῖ στὶς θυσίες. Ἀπὸ τὴ μικρότερη ἕως καὶ τὴ μεγαλύτερη ποὺ μπορεῖ νὰ φανταστεῖ ὁ ἄνθρωπος.

Καὶ ἂς μὴ λησμονοῦμε ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, δὲν ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ξένα πρόσωπα γιὰ νὰ μᾶς ἐμπνεύσουν τὸν πατριωτισμό. Πολὺ περισσότερο δὲν ἑστιάζουμε τὴν προσοχή μας πρὸς ξένα πρόσωπα τὰ ὁποῖα αἱματοκύλισαν τὸν κόσμο ἀλλὰ καὶ αὐτὴ τὴν πατρίδα μας (καὶ οἱ νοοῦντες νοήτωσαν).

Ἐμπνεόμαστε ἀπὸ τὸν ζωντανὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὰ φωτεινὰ καὶ ἀκέραια παραδείγματα τῆς Ρωμιοσύνης, ποὺ ὡς πολύτιμη παρακαταθήκη διαφυλάσσονται διηνεκῶς στὸν χῶρο τῆς ἁγιότητας καὶ τοῦ εὐλογημένου πατριωτισμοῦ.

Νομίζουμε πὼς δὲν ὑπάρχει καλύτερο κείμενο μὲ τὸ ὁποῖο καὶ θὰ κλείσουμε, ἀπὸ τοὺς στίχους τοῦ θεόπνευστου Ψαλμωδοῦ, ὁ ὁποῖος μὲ ἔντονο πατριωτικὸ λυρισμὸ καὶ πικρὸ θρῆνο καταγράφει τὴν νοσταλγία καὶ τὸν πόνο γιὰ τὸν ξερριζωμό. Συνάμα ἀποτυπώνει τὴν φωτεινὴ ἐλπίδα γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ στὰ ἅγια καὶ μαρτυρικὰ χώματα τῆς γλυκιᾶς καὶ ὄμορφης πατρίδας.

«Ἐὰν ἐπιλάθωμαί σου, Ἱερουσαλήμ, ἐπιλησθείη ἡ δεξιά μου. Κολληθείη ἡ γλώσσα μου τῷ λάρυγγί μου, ἐὰν μὴ σοὺ μνησθῶ, ἐὰν μὴ προανατάξωμαι τὴν Ἱερουσαλὴμ ὡς ἐν ἀρχὴ τῆς εὐφροσύνης μου». (Ψάλμ. Ρλστ’ 5,6).
Ἀμὴν!

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό