Το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ σχέδιο ειρήνης 28 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, βασίστηκε σε έγγραφο της Ρωσίας το οποίο είχε υποβληθεί στην κυβέρνηση Τραμπ τον Οκτώβριο, σύμφωνα με αποκαλύψεις του Reuters και τρεις πηγές με γνώση του θέματος.
Οι Ρώσοι κοινοποίησαν το έγγραφο, που περιέγραφε τους όρους της Μόσχας για τον τερματισμό του πολέμου, σε ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους στα μέσα Οκτωβρίου, έπειτα από συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον.
Το «non paper» της Μόσχας
Το κείμενο, γνωστό ως «ανεπίσημο έγγραφο – non paper», περιείχε προτάσεις που η ρωσική κυβέρνηση είχε ήδη καταθέσει σε προηγούμενες διαπραγματεύσεις. Ανάμεσά τους υπήρχαν παραχωρήσεις που η Ουκρανία είχε απορρίψει, όπως η εκχώρηση σημαντικού τμήματος της ανατολικής επικράτειάς της.
Η αποκάλυψη αυτή αποτελεί την πρώτη επιβεβαίωση ότι το ρωσικό έγγραφο αποτέλεσε συστατικό στοιχείο του σχεδίου ειρήνης των 28 σημείων.
Σιωπή από Ουάσινγκτον και Μόσχα
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, καθώς και οι πρεσβείες Ρωσίας και Ουκρανίας στην Ουάσινγκτον, δεν απάντησαν σε αίτημα σχολιασμού του Reuters. Ο Λευκός Οίκος απέφυγε να σχολιάσει άμεσα το non paper, επικαλούμενος μόνο τις δηλώσεις του Τραμπ ότι ήταν αισιόδοξος για την πρόοδο του σχεδίου.
Ο ίδιος ο Τραμπ ανέφερε σε ανάρτησή του ότι έδωσε εντολή στον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, να συναντηθεί με τον πρόεδρο Πούτιν στη Μόσχα, ενώ παράλληλα ο υπουργός Στρατού Νταν Ντρίσκολ θα είχε επαφές με τους Ουκρανούς.
Αμφιβολίες για την αμερικανική στάση
Δεν είναι σαφές γιατί η κυβέρνηση Τραμπ επέλεξε να βασιστεί στο ρωσικό έγγραφο. Ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, θεωρούσαν ότι οι ρωσικές απαιτήσεις θα απορρίπτονταν κατηγορηματικά από το Κίεβο.
Σκεπτικισμός για την επιρροή της Μόσχας
Μετά την υποβολή του εγγράφου, ο Ρούμπιο είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σεργκέι Λαβρόφ, όπου συζητήθηκε το non paper. Ο ίδιος παραδέχτηκε αργότερα ότι είχε λάβει «πολυάριθμα γραπτά non papers», χωρίς να δώσει λεπτομέρειες.
Από τη στιγμή που το σχέδιο ειρήνης έγινε γνωστό μέσω του Axios, ο σκεπτικισμός στις ΗΠΑ αυξήθηκε. Πολλοί αξιωματούχοι και νομοθέτες το θεωρούν περισσότερο λίστα ρωσικών θέσεων παρά σοβαρή πρόταση. Παρά ταύτα, η Ουάσινγκτον άσκησε πιέσεις στην Ουκρανία, προειδοποιώντας ότι η στρατιωτική βοήθεια θα μπορούσε να περιοριστεί αν δεν υπάρξει υπογραφή.
Μυστικές επαφές και διαρροές
Το σχέδιο συντάχθηκε εν μέρει σε συνάντηση στο Μαϊάμι, όπου συμμετείχαν ο γαμπρός του Τραμπ Τζάρεντ Κούσνερ, ο Γουίτκοφ και ο Κίριλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής κρατικού επενδυτικού ταμείου της Ρωσίας. Ελάχιστοι εντός του Υπουργείου Εξωτερικών και του Λευκού Οίκου είχαν ενημερωθεί για αυτή τη συνάντηση.
Την Τρίτη, το Bloomberg δημοσίευσε διαρροή σύμφωνα με την οποία ο Γουίτκοφ είχε συμβουλεύσει τον Γιούρι Ουσάκοφ, υψηλόβαθμο βοηθό του Κρεμλίνου, για το πώς ο Πούτιν θα έπρεπε να μιλήσει στον Τραμπ. Σε τηλεφωνικές απομαγνητοφωνήσεις, οι δύο αναφέρθηκαν σε πιθανό «σχέδιο 20 σημείων» ήδη από τις 14 Οκτωβρίου, το οποίο στη συνέχεια διευρύνθηκε σε 28 σημεία μέσα από τις επαφές με τον Ντμίτριεφ.
