Ὁ Ἅγιος Νικήτας ὁ μεγαλομάρτυς, γεννήθηκε στὴν περιοχὴ τοῦ Ἴστρου τῆς σημερινῆς Ρουμανίας, στὰ χρόνια τῆς μονοκρατορίας τοῦ Μέγα Κωνσταντίνου (324-337) καὶ ἦταν γόνος εὐπόρου γοτθικῆς ἀριστοκρατικῆς οἰκογένειας.

Ἀπὸ μικρός, ὁ Νικήτας κατηχήθηκε στὸν Χριστιανισμὸ ἀπὸ τὸν Γότθο ἐπίσκοπο Θεόφιλο, ὁ ὁποῖος εἶχε λάβει μέρος στὴν Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Νίκαιας, τὸ 325. Ὁ Θεόφιλος συχνάκις ἔλεγε στὸν Νικήτα τὰ λόγια τῆς Β’ ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρὸς Τιμόθεον: Μένε ἐν οἲς ἔμαθες… ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδᾳς, τὰ δυνάμενα σὲ σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ (γ’ 14-15).

Στὰ χρόνια ἐκεῖνα, ὁ Χριστιανισμὸς δὲν εἶχε ἐπικρατήσει ἀκόμα στὴν ἀνατολικὴ Εὐρώπη. Οἱ δὲ Γότθοι, ἦταν διχασμένοι ἀνάμεσα σὲ δύο ἀντιμαχόμενες παρατάξεις. Ἀρχηγὸς τῆς μιᾶς ἦταν ὁ Φριτιγέρνης καὶ τῆς ἄλλης, ὁ χριστιανομάχος ἄρχων δικαστὴς (iudex) Ἀθανάριχος. Ὁ Νικήτας βαπτίστηκε καὶ μελετοῦσε τὶς γραφές. Μαρτυροῦσε ἀνοικτὰ τὴν πίστη του καὶ μὲ τὴν δράση του ἦταν καρφὶ στὸ μάτι τοῦ Ἀθανάριχου.

Ὁ Ἀθανάριχος, διέταξε τὴν σύλληψη τοῦ Νικήτα, μὲ τὴν κατηγορία τῆς στροφῆς ἀπὸ τὴν πατρώα θρησκεία στὸν Χριστιανισμό, ὁ ὁποῖος ἦταν ἡ θρησκεία τοῦ Ῥωμαίου Αὐτοκράτορος καὶ ἐχθροῦ τῶν Γότθων. Διέταξε τὸν μάρτυρα νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ μεταστραφεῖ στὸν Ἀρειανισμό. Ὁ Νικήτας ἀρνήθηκε πεισματικά, ὑπογράφοντας ἔτσι τὴν καταδίκη του διὰ μαρτυρικοῦ θανάτου.
Στὶς 15 Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 372, κατὰ τὸ συναξάρι, ἀφοῦ ἔσπασαν τὰ κόκκαλα τοῦ Νικήτα, τὸν ἔκαψαν ζωντανὸ μαζὶ μὲ μερικοὺς ἄλλους. Κατὰ θαυματουργὸ τρόπο, ἡ φωτιὰ δὲν ἔβλαψε τὸ λείψανό του, τὸ ὁποῖο περιμαζεύθηκε ἀπὸ κάποιον χριστιανὸ σὲ θήκη καὶ φυγαδεύθηκε στὴν οἰκία τοῦ ἄρχοντος Μαριανοῦ, στὴν πόλη Μοψουεστία τῆς Κιλικίας (σημερινὴ Ἀρμενία), ὅπου ὑπάρχει ἱερὸς ναὸς στὴν μνήμη τοῦ Ἁγίου καὶ ἑορτάζεται μέχρι σήμερα ἡ μνήμη του.

Ὁ Μεγαλομάρτυς μας, Ἅγιος Νικήτας, τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ἀνατολικὴ Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία στὶς 15 Σεπτεμβρίου καὶ τὸ ὄνομά του φέρουν πολλὰ βαπτισμένα Ἑλληνόπουλα καὶ ὄχι μόνο, ἀφοῦ τὸ ὄνομα εἶναι διαδεδομένο καὶ στοὺς Σλαύους.

Αὐτὸ που πολλοὶ ἀγνοοῦν εἶναι ὅτι ὁ Ἅγιος Νικήτας εἶναι προστάτης τῶν Ἐφέδρων Ἀξιωματικῶν στὴν πατρίδα μας, ἀφοῦ θεωρεῖται ὅτι ὑπῆρξε καὶ ὁ ἴδιος Ἔφεδρος Ἀξιωματικός. Ἡ ἁγιογραφία τὸν ἀπεικονίζει τὶς περισσότερες φορές, ὡς ἀρματωμένο μὲ πλήρη ἐξάρτηση ἄνευ κράνους, φολιδωτὸ θώρακα, περικνημίδες, ἀσπίδα, φαρέτρα, τόξο, ἀκόντιο καὶ πορφυρὸ χιτῶνα.
Οἱ κατὰ τόπους σύνδεσμοι τῶν Ἐφέδρων Ἀξιωματικῶν Ἑλλάδος καὶ Κύπρου τιμοῦν τὸν ἅγιο προστάτη τους καὶ ἐπικαλοῦνται στὶς δεήσεις τους τὴν στήριξή του σὲ καιροὺς εἰρήνης καὶ πολέμου.

Νίκην ἔστησας, κατὰ τῆς πλάνης, νίκης εἴληφας, ἄφθαρτον γέρας, ἐπαξίως Νικήτα φερώνυμε· σὺ γὰρ νικήσας ἐχθρῶν τὴν παράταξιν, διὰ πυρὸς τὸν ἀγώνα ἐτέλεσας. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Σπάρτακος Τανασίδης, Ἔφεδρος Ἀνθυπολοχαγός (ΠΖ-ΕΔ)

Πηγές
Μέγας Συναξαριστής, efedros.blogspot.com.cy