του Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Κωνστάνταρου

Ο μήνας Αύγουστος για όλους τους Ορθοδόξους Χριστιανούς και μάλιστα για εμάς τους Ρωμηούς έχει την ιδιαίτερη ευλογία. Στο χρονικό του μέσον, στις 15 Αυγούστου, εορτάζουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου. Μια εορτή μοναδική που έχει χαρακτηρισθεί και ως “Πάσχα του Καλοκαιριού”, αφού εορτάζει η Πατρίδα μας σε όλες τις πόλεις – κωμοπόλεις και χωρία, και πανηγυρίζει από άκρον έως άκρου. Αναφέρουμε στην Παναγία μας τους πόνους και τις δυσκολίες, συνάμα δε και τις κοινωνικές ελπίδες και τις εθνικές μας απαράγραπτες προσδοκίες.

Όμως δε θα πρέπει να λησμονούμε ότι τον ίδιο μήνα, στις 24 Αυγούστου η Εκκλησία μας τιμά και γεραίρει την μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος, Εθνομάρτυρος και Ισαποστόλου, Κοσμά του Αιτωλού. Και ομολογουμένως, δεν υπάρχει Έλληνας και Ρωμηός που ν’ αγνοεί αυτή την ανυπέρβλητη μορφή που τόσα πρόσφερε και που μέσα από την ίδια την Ιστορία αποδεικνύεται ότι αυτός ο ίδιος ήταν η ευλογημένη αιτία της πνευματικής αφυπνίσεως που καρποφόρησε την Εθνεγερσία του 1821. Ονομάζεται Αιτωλός, διότι γεννήθηκε το 1714 στο χωριό Μεγαδένδρον της Αιτωλίας από γονείς που τον ανέθρεψαν εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου.

Όταν μεγάλωσε πήγε στο Άγιον Όρος όπου έζησε την Ορθόδοξη μοναχική ζωή επί είκοσι περίπου έτη. Μορφώθηκε και χειροτονήθηκε Ιερομόναχος με το όνομα Κοσμάς. Ο Άγιος γνωρίζοντας ότι το Έθνος κινδύνευε, δεν μπορούσε να ησυχάσει, γι αυτό ανακοινώνει τον ένθεο πόθο του προς τους Γέροντας, λαμβάνει την ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Σεραφείμ, και ξεκινά την Ιεραποστολική και Εθνική του περιοδεία. Όργωσε στην κυριολεξία την σκλαβωμένη Πατρίδα, διδάσκοντας στους ραγιάδες – Ρωμηούς τον λόγο του Θεού, ανάπτοντας συνάμα τον πόθο για το “ποθούμενον”, δηλαδή την Εθνική απελευθέρωση.

Είναι να θαυμάζει και ν’ απορεί κανείς για το πώς εκείνον τον καιρό και με εκείνες τις συνθήκες και τα μέσα της εποχής, έφθασε σε τόσα μέρη και μάλιστα όχι μόνο μία φορά. Κων/λις, Αιτωλοακαρνανία, Άγιον Όρος, Θεσσαλονίκη, Βέροια, σε ολόκληρη τη Μακεδονία, Ήπειρο μέχρι και Χειμάρα και σε όλα εκείνα τα αιματοποτισμένα χώματα που διψούσαν τον λόγο του Θεού και την γλώσσα την Ελληνική. Επίσης πέρασε από την Λευκάδα, Κεφαλληνία και Ζάκυνθο, Κέρκυρα και ξανά στην εισέτι αλύτρωτον Βόρειον Ήπειρον. Απ’ όπου περνούσε, έκτιζε εκκλησίες και σχολειά, έστηνε μεγάλους Σταυρούς, κήρυττε, προφήτευε, θαυματουργούσε και αμέτρητο πλήθος λαού συνέρρεε για να αναβαπτισθεί στα γάργαρα νερά της κρυστάλλινης διδασκαλίας του. Η προσφορά του στην προπαρασκευή της Εθνεγερσίας Πριν φθάσουμε όμως στο μαρτυρικό τέλος του Αγίου, επιβάλλεται να σταθούμε σε ένα καίριο σημείο τού βίου και της πολιτείας του που χαρακτηρίζει τον άνδρα και επίσης σηματοδοτεί την γνησιότητα των αυθεντικών κηρύκων της Εκκλησίας.

Πρόκειται για την φλογερή του αγάπη προς την Πατρίδα και την ελευθερία της. Έκανε τα πάντα και προς τον τομέα αυτόν ο Άγιος. Και ομολογουμένως, στην Εθνική μας παλιγγενεσία δεν συνέβαλαν μόνο οι γενναίοι αγωνιστές που είχαν ζωσθεί τα άρματα και το αίμα τους σχημάτισε ποτάμι της ηρωικής θυσίας, αλλά συνέβαλαν και άλλοι. Αυτοί δεν κράτησαν το σπαθί και το καριοφίλι, αλλά μεταχειρίστηκαν την πέννα και τον λόγο, όπως ήταν ο Άγιος Κοσμάς και ο Ρήγας Φεραίος. Και αποτελεί μεγάλη αλήθεια αυτό που έχει λεχθεί περί του Αγίου Κοσμά, ότι δηλαδή πρόσφερε τόσα, όσα δεν πρόσφεραν όλοι οι άλλοι άνδρες της Επαναστάσεως μαζί.

Εάν από το ένα μέρος θέσουμε τον Άγιο Κοσμά και από το άλλο όλους τους άλλους, άνευ αμφιβολίας η πλάστιγγα θα κλίνει προς τον μεγάλο διδάσκαλο του Γένους. Και ας μη θεωρηθεί υπερβολικός ο λόγος. Είναι η αλήθεια, αφού κατά τι παλαιότερος ο Άγιος του Ρήγα, είναι εκείνος που παρασκεύασε και τον Ρήγα και την Επανάσταση. Οι πραγματικοί εχθροί του Με τις μεγάλες του περιοδείες ήλθε σε επαφή με τα αγνά λαϊκά στρώματα ολοκλήρου του υποδούλου Έθνους. Δίχως την προπαρασκευή του είναι ζήτημα, εάν οι Έλληνες θα ήταν σε θέση να δεχθούν το κήρυγμα του Ρήγα και το μεγάλο μυστικό της Φιλικής Εταιρείας.

Ναι, κατά τα δύσμοιρα εκείνα έτη της σκλαβιάς, ουδείς άλλος εργάσθηκε για το Γένος και την ανάστασή του, τόσο, όσο ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Συγκλονίζεται ο μελετητής του βίου και των ιερών του αγώνων, σαν παρακολουθεί τον Ελληνορθόδοξο, τον Ρωμηό Ιερομόναχο να σκαρφαλώνει έως και τα τελευταία και απρόσιτα λημέρια των κλεφτών για να τονώσει τους λεοντόκαρδους εκείνους άνδρες που ζούσαν ως θεριά μέσα στα όρη και στ΄ άγρια βουνά και έδιναν την ζωή τους για του Χριστού την πίστιν την Αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερίαν.

Οι αρματωλοί και οι κλέφτες στον Όλυμπο, στα Χάσια, στην Πίνδο, στα Άγραφα στο Σούλι, στο Ζυγό και σε τόσα άλλα μέρη, εμυήθηκαν στην Μεγάλη Ιδέα. Κατηχημένος ο ίδιος στο Άγιον Όρος από τους μεγάλους διδασκάλους, τον Βούλγαρη και Τζαρτζούλη, με την σειρά του τώρα μεταδίδει στους άλλους το κήρυγμα της πνευματικής αλλά και Εθνικής ελευθερίας. Πόσοι αλήθεια γνωρίζουμε ότι ο Κατσαντώνης, ο Γεροδήμος, ο Δεληγιάννης, ο Δίπλας, αλλά και αυτός ο ένδοξος, ο μπαρουτοκαπνισμένος καλόγερος ο Σαμουήλ του Σουλίου μα και τόσοι άλλοι γνωστοί και άγνωστοι αγωνιστές της ελευθερίας, πόσοι λοιπόν γνωρίζουμε ότι όλοι αυτοί υπήρξαν μαθητές και πνευματικά τέκνα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού!

Πολλοί από αυτούς που ξεψυχούσαν στα πεδία των μαχών είχαν στα χείλη τους το όνομά του και παρακαλούσαν με την ευχή του να δει το Ρωμαίικο λευτεριά και οι ίδιοι να καταταγούν στην Βασιλεία του Θεού. Όντως ο Άγιος, πλην των άλλων ανεδείχθη και ο Άγιος της Κλεφτουριάς. Αλλά για το κεφάλαιο αυτό θα χρειασθεί ιδιαιτέρα μελέτη και παρουσίασις, αφού τόσα έχει να προσθέσει στις ιστορικές σελίδες και τόσα έχει να διδάξει έναν λαό σαν τον δικό μας που μέσα σε πνευματική σήμερα σκλαβιά προσπαθεί να επιβιώσει και να αναδειχθεί. ««Όμως ο Άγιος Κοσμάς είχε και εχθρούς, όχι μόνο τους Τούρκους, αλλά ακόμα φοβερώτερους αυτών.

Είχε τον Εβραϊσμό. Τελικώς, ο φθόνος των Εβραίων, σε συνεργασία με τους υιούς της Άγαρ, είχε ως αποτέλεσμα τον απαγχονισμό του Αγίου στο Κολικόντασι, στα χώματα της Βορείου Ηπείρου το 1779. Το ιερό του λείψανο το έριξαν στα νερά του ποταμού Άψου. Παρά την μεγάλη πέτρα που του είχαν δέσει στον λαιμό, το λείψανο επέπλεε. Βρέθηκε από τον Ιερέα π. Μάρκο και ενταφιάστηκε στην μονή της Θεοτόκου Αρδινίτσας όπου και ανευρέθη. Ο Άγιος Κοσμάς είναι πάντοτε επίκαιρος. Και τούτο διότι είναι ένας πολύπλευρος Άγιος και έχει τόσα να μας διδάξει σε κάθε εποχή αλλά κυρίως στις χαλεπές ημέρες όπου διανύουμε. Είθε η ευχή του πάντοτε να μας συνοδεύει και να προστατεύει την Ελλάδα μας. Άγιε του Θεού, πρέσβευε υπέρ ημών….

πηγή: